450
Chúng ta không hiền như mình tưởng đâu
Ai cũng nghĩ mình là người hiền. Không hại ai, không chửi ai, sống biết điều, biết nhịn. Nhưng… Cái gọi là “hiền” đó chỉ đúng khi chưa ai đụng tới đúng chỗ đau trong mình mà thôi.
Trong bản năng con người luôn có hạt giống bất thiện nằm sẵn. Không phải ai cũng bộc lộ. Chỉ là chưa gặp đủ duyên để nó bật ra.
Gần đây, các nhà khoa học thần kinh và tâm lý học đã có những nghiên cứu sâu về bản năng con người.
Họ phát hiện: Não bộ con người ghi nhớ cực rõ những tổn thương sâu nhất là sự sỉ nhục và bất công.
Nó không quên.
Nó chỉ nằm yên chờ đủ lửa, đủ điều kiện là nó bùng lên mạnh hơn cả lý trí.
Ngày xưa, con người vì tranh giành quyền lợi mà sẵn sàng giết chóc lẫn nhau.
Pháp luật ra đời để trấn cái tay, cái miệng.
Nhưng dần dần, giới cai trị nhận ra: Luật chỉ trói được hành vi chứ không cột được suy nghĩ.
Con người vẫn hận, vẫn ganh, vẫn nung nấu ý định trả thù chỉ là chưa có cơ hội.
Và thế là để kềm cái bản năng từ bên trong, người ta dựng lên hình ảnh các đấng thần linh thưởng thiện, phạt ác.
Ai sống tốt sẽ được rước về cõi lành.
Ai làm ác sẽ bị đày vào địa ngục, bị thiêu trong lửa, bị trừng phạt khốc liệt.
Tôn giáo thời đầu là công cụ khống chế bản năng bằng nỗi sợ từ bên trong.
Chưa phải giải thoát, chưa phải tỉnh thức chỉ là để răn đe bằng hình ảnh siêu hình mà ai cũng sợ.
Tôi có một người bạn cư sĩ, hiền lành, học Phật rất giỏi.
Ai cũng quý ảnh vì tánh nhẹ nhàng, sống biết điều. Cho tới một ngày con ảnh bị đánh nhập viện. Ảnh như biến thành một người khác. Mắt đỏ ngầu, tay run run, nói:
“Tao phải xử cho ra chuyện, tao bắt nó phải trả cái giá thật đắt, tao không bỏ qua.”
Nếu hôm đó không có bạn bè can ngăn, không có pháp luật làm rào cản thì một người biết Pháp, thuộc kinh, giữ giới… cũng có thể làm điều kinh thiên động địa.
Chính vì bản chất bản năng mình quá mạnh, nếu thiếu thực hành Pháp thì bản năng đó sẽ quay trở lại, dù có học thiên kinh vạn quyển cũng không đủ sức chế ngự nó.
Câu chuyện đó làm tôi suy nghĩ hoài:
Người ta hiền là vì chưa bị đẩy tới giới hạn.
Còn khi bị dồn vào góc tối thì ai cũng có thể trở thành ác quỷ. Cái góc tối đó không tự nhiên mà có. Nó được nuôi từng chút, bằng những lần bị tổn thương, bị xúc phạm mà không ai hay.
Gần đây, nhiều vụ xả súng khiến cả thế giới bàng hoàng.
Thủ phạm là những người từng được gọi là hiền lành, dễ thương.
Rồi một ngày, họ giết cả nhà, cả trường học.
Ai cũng hỏi: “Tại sao?”
Tại vì cái bản năng tổn thương đó bị dồn nén quá lâu.
Không ai thấy. Không ai hiểu. Cũng không ai giúp nó được tháo gỡ.
Nó không mất mà chỉ nằm im.
Rồi tới một lúc nào đó, chỉ cần một mồi nhỏ nó bùng lên, và cuốn phăng mọi thứ.
Tình cảm, đạo đức, lý trí đều có thể bị cuốn trôi nếu nỗi đau ấy không được chữa lành.
Cho nên:
Đừng tưởng người tu là sẽ không giận.
Đừng nghĩ ai im là họ hiền.
Đừng tưởng người nhịn là người yếu.
Có người họ nhịn vì còn giữ giới.
Vì còn lòng từ.
Vì còn thấy được nguy hiểm của sân.
Nhưng nếu bị dồn tới mức không thể giữ nữa thì cái bản năng sẽ trỗi dậy.
Và lúc đó đạo lý cũng không níu kịp.
Chánh niệm là gì?
Không phải là “diệt giận”.
Mà là nhận ra: “Sân đang có mặt trong tâm.”
Và đối trị nó bằng cách quán chiếu, và buông xuống kịp thời.
Nếu không thấy thì bản năng sẽ lôi mình đi trong tích tắc.
Muốn biết mình tu tới đâu đừng xem lúc mình tụng kinh, hành thiền.
Mà hãy nhìn lúc mình bị chửi, bị hiểu lầm, bị phản bội.
Lúc đó cái tâm gì hiện ra.
Cuối cùng, tôn trọng người đang im là đang tôn trọng giới hạn cuối cùng của họ.
Đừng thử.
Vì nếu họ bùng lên…mình cũng không còn nguyên đâu.
Sự khác nhau giữa người hiền và người trí
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Đừng quá coi trọng lời nói của những người không hiểu rõ bản thân bạn
Phật pháp và cuộc sống
17:30 24/11/2025
Bởi họ chỉ nhìn thấy một phần nhỏ trong câu chuyện của bạn, cái phần được kể ra, được nhìn thấy, được phán xét qua lớp vỏ ngoài. Họ không biết bạn đã đi qua bao nhiêu đêm không ngủ, đã gắng gượng ra sao để mỉm cười, đã bao lần gục ngã rồi vẫn đứng lên.
Vingroup hỗ trợ khẩn cấp thêm 500 tỉ đồng cho miền Trung
Phật pháp và cuộc sống
16:23 24/11/2025
Ngày 24/11, Tập đoàn Vingroup cho biết đã gửi công văn hỏa tốc đến Chính phủ và Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đề xuất hỗ trợ khẩn cấp thêm 500 tỉ đồng cho công tác cứu trợ và tái thiết các tỉnh miền Trung đang chịu thiệt hại nghiêm trọng do mưa lũ.
Nhớ mái chùa quê
Phật pháp và cuộc sống
15:41 24/11/2025
Huế quê tôi mỗi làng đều có một ngôi chùa. Tuổi thơ tôi êm đềm trôi qua với bao kỷ niệm đẹp về mái chùa, nơi đã dạy chúng tôi bài học đầu tiên về đạo làm người, về từ bi hỷ xả để bước chân vào cõi đời đầy chông chênh hệ lụy. Những lúc vấp ngã, sóng gió, chênh vênh... tôi lại nhớ về mái chùa quê để nghe lòng bình yên, thanh thản, xua tan đi bao muộn phiền, lắng sâu từ tâm với đời với người...
Thứ duy nhất không phản bội ta chính là nội lực của ta
Phật pháp và cuộc sống
15:00 24/11/2025
Sự ổn định lớn nhất không nằm ở ai đó cam kết ở bên ta, mà nằm ở khả năng ta đứng vững khi họ rời xa. Bởi lời hứa của con người, dù đẹp đến đâu vẫn chỉ là tiếng vọng của cảm xúc nhất thời.
Xem thêm
