Hỏi:

Con đang trải nghiệm đau khổ, bất an của cuộc đời thì con phải làm gì để thoát ra? 

Đáp:

Có hai dạng trải nghiệm đau khổ:

1. Trải nghiệm đau khổ để thấy ra nguyên nhân của đau khổ và giác ngộ sự thật.

2. Trải nghiệm đau khổ để chìm đắm vào nó và đồng hóa đau khổ là mình, là cuộc đời

Dạng thứ nhất, khi thấy rõ đau khổ chỉ là trạng thái, chỉ là sự sinh diệt có điều kiện nhân duyên tác động, do tham ái, chấp thủ, bản ngã tạo nên...ngay tại khi giác ngộ điều ấy thì không còn bị chúng chi phối và đồng hóa. Đây là nhờ Tuệ Giác nhận biết đau khổ chỉ là một trạng thái vô thường của tâm.

Ai cũng có nỗi khổ của riêng mình, nhưng có chung một con đường thoát khổ

Dạng thứ hai, đồng hóa trạng thái đau khổ là tôi, là của tôi, là tôi đang khổ, khi đó đi đâu làm gì cũng bị cái trạng thái đau khổ ấy chi phối và điều khiển. Đây là do chấp thủ vào bản ngã nên trí tuệ bị che mờ, không thấy rõ sự sinh khởi của khổ nhân và khổ quả.

Người tỉnh giác dùng tuệ Thấy Biết (Tánh Giác) ghi nhận trạng thái ấy một cách khách quan thì chúng tự sinh và tự diệt, lúc ấy không còn bị trạng thái khổ, lo, sợ hãi...chi phối thì gọi là thoát khổ.

Khi tuệ giác thường trực

Đời đâu có khổ vui

Do duyên mà sinh diệt

Có chi phải ngậm ngùi.

Tu phải nào trốn khổ

Chỉ thấy rõ khổ sinh

Thấy rõ nhân khổ diệt

Ngay đây- tự an bình.