450
Cúi xuống với nỗi đau
Tôi dừng lại rất lâu trước bức ảnh này. Không phải vì khung cảnh tang thương của vùng lũ, cũng không chỉ vì những gương mặt nhăn nheo, sạm nắng, co ro trong áo ấm mượn tạm. Điều khiến tôi không thể rời mắt chính là dáng cúi xuống rất thấp của Thầy Trí Chơn - một dáng cúi không mang ý nghĩa nghi lễ, mà là sự cúi mình trọn vẹn trước nỗi đau của con người.
Trong ảnh, Thầy không đứng cao để ban phát, không ngồi ghế để an ủi bằng lời. Thầy ngồi xuống ngang tầm, gần sát mặt đất, đối diện với những người mẹ, người bà vùng lũ. Ánh mắt Thầy không nhìn qua họ, cũng không nhìn lên đám đông, mà nhìn thẳng vào nỗi khổ đang hiện hữu. Đó là ánh nhìn của sự lắng nghe, không phán xét, không vội vàng.
Nhà Phật dạy về từ bi, nhưng từ bi không phải là một khái niệm treo cao. Từ bi, trong khoảnh khắc này, là biết cúi xuống. Cúi để thấy rõ hơn những bàn tay run rẩy vì lạnh, vì mệt, vì mất mát. Cúi để nghe được những điều không nói thành lời: những cơn lũ cuốn trôi nhà cửa, mùa màng, kỷ niệm; những đêm trắng bên nước dâng; những phận người vốn đã mong manh nay lại thêm chồng chất bất an.
Nhìn Thầy cúi xuống, tôi nghĩ đến lời Phật dạy: muốn hiểu khổ, phải chạm vào khổ; muốn cứu khổ, phải bước vào khổ. Ở đây, không có khoảng cách giữa người xuất gia và người đời, giữa người trao và người nhận. Chỉ có những con người đang ngồi cạnh nhau trong một hoàn cảnh rất thật của vô thường.
Những người phụ nữ trong ảnh - có người đội nón bảo hiểm cũ, có người chắp tay run run, có người cúi đầu lặng lẽ - không cần những bài giảng dài. Họ cần một sự hiện diện đủ ấm để tin rằng mình không bị bỏ rơi. Và sự hiện diện ấy, đôi khi, quý hơn rất nhiều so với vật phẩm cứu trợ. Bởi khi nỗi đau được nhìn thấy, được thừa nhận, con người mới có thể đứng dậy bước tiếp.
Thầy Trí Chơn trong bức ảnh ấy không chỉ đại diện cho một cá nhân, mà cho một tinh thần Phật giáo rất Việt Nam: nhập thế, đồng hành, và đi vào đời bằng đôi chân trần của hiểu và thương. Phật giáo không đứng ngoài khổ đau để nói về giải thoát; Phật giáo đi vào giữa dòng nước lũ để nhắc rằng trong khổ vẫn có con đường.
Tôi chợt nghĩ, trong thời đại nhiều hình ảnh được tạo ra để gây xúc động, bức ảnh này lại xúc động vì sự giản dị. Không có cử chỉ lớn, không có ánh hào quang. Chỉ có một người tu sĩ cúi xuống, và những người dân ngồi đó, mang theo cả đời lam lũ. Nhưng chính sự giản dị ấy làm bật lên tinh thần cốt lõi của đạo Phật: bình đẳng trong khổ đau và bình đẳng trong lòng từ.
Cúi xuống, trong đạo Phật, không phải là thấp đi, mà là cao lên. Cao lên vì vượt qua được bản ngã, vượt qua khoảng cách vai vế, vượt qua ý niệm “ta là người giúp”. Khi cúi xuống đủ thấp, ta mới có thể đặt tay mình ngang tầm với bàn tay đang cần nắm lấy. Và khi ấy, sự cứu trợ không còn là cho - nhận, mà là sự gặp gỡ giữa hai con người.
Bức ảnh cũng nhắc tôi về vô thường. Hôm nay là vùng lũ Phú Yên cũ (Đắk Lắk), ngày mai có thể là nơi khác. Không ai miễn nhiễm trước thiên tai và bất trắc. Chỉ có lòng người là thứ có thể được chuẩn bị: chuẩn bị để biết thương nhau hơn, chuẩn bị để khi biến cố xảy ra, ta không quay lưng.
Trong cái cúi xuống của Thầy, tôi thấy một lời nhắc thầm: tu không phải chỉ là an trú trong thiền đường, mà là biết cúi mình trước nỗi khổ của cuộc đời. Cúi xuống để nhặt lên những mảnh đời rơi vỡ. Cúi xuống để gieo vào đống bùn lầy một hạt giống hy vọng.
Và có lẽ, giữa vùng đất vừa qua lũ dữ, hình ảnh ấy chính là một bài pháp không lời: rằng từ bi không cần nói lớn, chỉ cần có mặt; rằng ánh sáng không nhất thiết đến từ trên cao, mà có thể nhen lên từ một dáng người cúi xuống rất thấp - nhưng đủ sâu để chạm vào lòng người.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Cúi xuống với nỗi đau
Xiển dương Đạo pháp
10:26 14/12/2025
Tôi dừng lại rất lâu trước bức ảnh này. Không phải vì khung cảnh tang thương của vùng lũ, cũng không chỉ vì những gương mặt nhăn nheo, sạm nắng, co ro trong áo ấm mượn tạm. Điều khiến tôi không thể rời mắt chính là dáng cúi xuống rất thấp của Thầy Trí Chơn - một dáng cúi không mang ý nghĩa nghi lễ, mà là sự cúi mình trọn vẹn trước nỗi đau của con người.
Lời vàng còn mãi ngàn năm
Xiển dương Đạo pháp
09:26 14/12/2025
Khi màn đêm còn phủ kín cả bầu trời, ngoài kia sương khuya vẫn còn rơi, mọi người vẫn còn say sưa trong giấc ngủ. Thì nơi đây, sau một hồi chuông, đại chúng lại thức dậy chuẩn bị cho khóa lễ buổi sáng. Ngày mới lại bắt đầu. Giữa không gian thanh vắng đầy yên tĩnh, hòa trong không khí tinh anh của buổi sớm mai, từng lời kinh câu kệ âm ba vang vọng, lúc trầm lúc bổng theo tiếng nhịp mõ lan xa, khắc sâu những lời giáo huấn vắn tắt của đức Phật trước lúc Niết-bàn vào dòng tâm thức còn u mê vừa chợt tỉnh của những đứa con đang tìm về bờ giác.
Đạo lực - trái tim của người cầm micro trong đạo tràng
Xiển dương Đạo pháp
08:29 11/12/2025
Trong đời sống tu học, lời nói không chỉ là âm thanh phát ra từ miệng mà là biểu hiện của nội tâm. Lời nói có thể nâng đỡ người nghe, giúp họ hiểu và hành trì pháp, nhưng cũng có thể trở thành phương tiện truy cầu danh vọng nếu tâm không thanh tịnh.
Phẩm chất của một người thầy chân chính
Xiển dương Đạo pháp
19:07 07/12/2025
Tôi từng có may mắn được học với nhiều bậc thầy lớn trong đời, và nhờ quan sát hành trạng của họ, tôi rút ra được những phẩm chất cốt lõi làm nên một người thầy chân chính.
Xem thêm
