Đọc thơ Thích Giác Tâm trong mùa Vu Lan Báo hiếu

Nhưng có hề chi. Trong tập thơ có rất nhiều bài viết về mẹ, nhớ về mẹ. Và như vậy “bông hồng cài áo” đủ làm sáng rỡ hoa đỏ hai bờ sông. Bông hồng là bông màu đỏ được cài lên ngực của những người con mất mẹ. Hoa màu trắng được cài lên ngực những người con còn mẹ. Xin đừng có nghĩ là bông hồng chỉ là loại hoa quí (rose) mà hồng cũng là màu đỏ. Và bên hai bờ sông Nhân Minh hoa nở đỏ như hoa đang cài lên ngực áo của những người con mất mẹ trong ngày lễ Vu Lan. Và hàng dậu cài hoa trắng thay cho màu đỏ mang sâu một vết thương lòng:

Hình ảnh “dậu trắng hoa cài” và “gió trúc mưa mai” là hình ảnh thật đẹp của nhà chùa và cũng là tâm cảnh buồn thương của nhà thơ. Tuy nhiên bài thơ không buồn da diết như bài thơ “Mất mẹ” của Xuân Tâm:

Hai hiện tượng, một tấm lòng. Tâm sự của người con mất mẹ lại dồn nén và day dứt trong bài thơ “Hoa nguyệt quế mang về cho ai?”. Thể thơ phóng túng; Vần thơ rộng mở và ý thơ tuôn trào. Bài thơ không thể nào cắt đoạn để thưởng thức mà phải đọc lên toàn thể bài thơ để kết thúc với đoạn:

Viết về mẹ từng bấy nhiêu từ là vừa đủ. Hai bên bờ sông Nhân Minh hoa bốn mùa nở đỏ với bài thơ “Thương mẹ dùm tôi” nói lên những ngậm ngùi: 

Và lời nhắn nhủ:

Để bù đắp lại khoảng trống mất mẹ, nhà thơ Thích Giác Tâm luôn luôn nhớ đến Bồ Tát Quán Thế Âm: "Áo lụa mẹ choàng trắng trong như nguyệt bạch, trăng đậu trên vai trên vuông áo ngắn dài. Lóm đóm hoa, lóm đóm sao, mẹ trẻ tung như thời con gái, bất chợt con thấy mình thơ dại, thật hồn nhiên như thuở vào đời. Mẹ thương yêu của con của muôn đời mãi mãi, chở che con suốt cuộc sinh tử này"…

Đây là một bài thơ văn xuôi óng chuốt như bài thơ “Chơi giữa mùa trăng” của Hàn Mặc Tử. Đẹp và thơ trộn lẫn đạo với đời:

Bây giờ chúng tôi đương ở giữa mùa trăng, mở mắt ra cũng không thấy rõ đâu là chín phương trời, mười phương Phật nữa. Cả không gian đều chập chờn những màu sắc phiếu diễu đến nỗi đôi đồng tử của chị tôi và tôi lờ đi vì chói lọi... Ở chỗ nào cũng có trăng, có ánh sáng cả, tưởng chừng như bầu thế giới chở chúng tôi đây cũng đang ngập lụt trong trăng và đang trôi nổi bềnh bồng đến một địa cầu nào khác.

Ánh sáng tràn trề, ánh sáng tràn lan, chị tôi và tôi đều ngả vạt áo ra bọc lấy, như bọc lấy đồ châu báu...

Tôi bỗng thấy chị tôi có vẻ thanh thoát quá, tinh khôi, tươi tốt và oai nghi như pho tượng đức Bà Maria là bậc tinh truyền chi thánh. Tôi muốn sốt sắng quỳ lạy mong ơn bào chữa. Nhưng trời ơi, sao đêm nay chị tôi đẹp đẽ đến thế này. Nước da của chị tôi đã trắng, mà vận áo quần bằng hàng trắng nữa, trông thanh sạch quá đi.

Tôi nắm tay chị tôi dặt lia lịa và hỏi một câu hỏi tức cười làm sao: “Có phải chị không hở chị?”. Tôi run run khi tôi có cái ý nghĩ: Chị tôi là một nàng Ngọc nữ, một hồn ma, hay một yêu tinh. Nhưng tôi lại phì cười và vội reo lên: “A ha, chị Lễ ơi, chị là trăng, mà em đây cũng là trăng nữa!”.

Ngó lại, chị tôi và tôi, thì quả nhiên là trăng thiệt. Chị tôi hí hửng như xuân, chạy nhảy xênh xang, cơ hồ được dịp phát triển hết cả ngây thơ của người con gái mười lăm tuổi, tôi ngắm mãi chị tôi và tự vui sướng trong lòng vô hạn. Có lúc tôi đã kiêu ngạo thay cho cái sắc đẹp nhu mì ấy, mà chỉ dưới trời thu đêm nay tôi mới biết thưởng thức. Những phút sáng láng như hôm nay, soi sáng linh hồn tôi và giải thoát cái “ta” của tôi ra khỏi nơi giam cầm của xác thịt... Tôi bỗng rú lên một cách điên cuồng và chực ngửa tay hứng một vì sao đang rụng. Chị tôi đằng xa chạy lại bảo tôi: Em la to quá, chị sợ âm thanh rung động đến khí trời, rồi những ánh trăng sẽ tan ra bọt mất...

– Không, không, chị ơi! Rồi ánh sáng đêm nay sẽ tan đi, ta sẽ buồn thương và nhớ tiếc. Em muốn bay thẳng lên trời để tìm ánh sáng muôn năm thôi...

(Chơi giữa mùa trăng, Hàn Mặc Tử)

Nhà thơ Chế Lan Viên cũng viết văn như làm thơ trong tập Vàng Sao. Có đoạn:

“Bất diệt nghĩa là hoàn toàn một lúc. Muôn thời gian chín cho một tối, muôn Tuổi Tên vui cho một mùa xuân, thế thì đã hoàn toàn nghĩa là bất diệt đêm nay. Người phút giây ta dự vào Tổng Hợp. Và ai cấm ta mang đi. Như kẻ ăn mày chết giữa kinh đô một ngày đại hội - tất cả những gì lộng lẫy, qua muôn đời thấy bởi muôn người. Thêm cái tuyệt đối chỉ nhóm lên một đỉnh, đã qua, không lại nấn ná chờ chỉ tỏ ra sự thiếu thông minh. Ta cóc cần bất diệt. Cát bụi cũng riêng giá trị, ta lấy lại hình thể của ta, một điểm không gian. Và hạt vàng hiện ra giữa đêm vàng ta cũng sẽ chói sáng lên một miền châu ngọc” (Vàng Sao – Chế Lan Viên).

Và đẹp như bài thơ “Tình Già” của Phan Khôi, làm thơ mà như viết văn:

“Chơi giữa mùa trăng” lung linh trăng ngà trăng ngọc. “Vàng Sao” rực rỡ giữa thâm u. “Mẹ và Trăng” viên mãn giữa Đạo và Thơ. Còn “Tình Già” vững như ông phỗng đá đứng ở sân ngoài đình. 

“Mẹ và Trăng” viên mãn là vì “Mẹ và Trăng” sinh ra tự tâm hồn của người con hiếu thảo, được mẹ hướng dẫn đến đạo từ bi. Và những bài “Tưởng niệm Bồ Tát Quán Thế Âm”, “Ngắm hoa ven đồi” “Mắt thương nhìn đời” “Đôi bờ mộng thực” là những tâm hồn trong sáng trên núi đồi đạo hạnh từ bi.

Bài thơ khép lại tập thơ “Dòng sông xưa đôi bờ hoa nở đỏ” và tôi cũng cùng nhà văn Quách Giao xuống phòng dưới để cùng nhà thơ tác giả thưởng thức buổi trà ban mai trong niềm hân hoan và hạnh phúc.