Kính thưa Thầy,
Tết đến xuân về đa số chúng ta chúc nhau mọi điều tốt đẹp vạn sự như ý, muốn sướng sợ khổ, muốn thoát khổ, diệt khổ và khi chấm dứt cuộc đời lại muốn về chốn cực lạc. Vì thế nhiều người cố gắng tu tập để thoát khổ.
Nhưng đau khổ thực sự là gì, phát sinh từ đâu, chúng ta chỉ muốn thoát khổ nhưng rồi bị dính mắc vào lạc thì cũng vẫn bị trói buộc vì khi cố gắng để được lạc ngay đó là nổi khổ của sự mong muốn và áp lực để được lạc, nếu không thành công thì sẽ đau khổ sân hận, nếu được lạc lại có nổi khổ sợ mất cái lạc đó, bởi vì muốn thoát khổ thì phải thoát khỏi trói buộc nhưng trước hết phải biết cái gì trói buộc, nó đến từ đâu ngẫu nhiên hay do tha lực thần linh, nếu không biết rõ ai trói buộc, ai thoát khỏi trói buộc và thoát khỏi cái gì thì không thể nào giác ngộ giải thoát được như khi bị bệnh thì phải biết bệnh gì ở đâu và bệnh phải có thực mới chữa không thể tưởng tượng ra bệnh để chữa được, bệnh là sự kiện thực nhưng nếu tự mình không biết bệnh gì thì phải nhờ bác sĩ khám chỉ ra cho biết bệnh gì cách chữa trị ra sao mới có thể chữa lành.
Khi được Bà-la-môn Kassapa hỏi mục đích tu hành dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn có phải để thoát khổ không, Đức Phật trả lời không. Vậy tu hành để làm gì? Đức Phật dạy để thấy khổ, biết khổ, hiện quán khổ và thực chứng khổ; mới thấy ra nguyên nhân của khổ là do nhận thức sai lầm và hành vi bất thiện (tà kiến và tham ái).
Như vậy thoát khổ không có nghĩa là tránh khổ để được lạc, mà là giác ngộ sự thật khổ là gì, do nguyên nhân nào, loại nào là thực, loại nào ảo do thái độ tâm lý tạo ra mới có thể điều chỉnh nhận thức và hành vi giác ngộ và giải thoát được;
Có thể thấy 3 loại khổ:
1) Khổ tự nhiên. Chẳng hạn giữa trưa hè ta thấy cái khổ của cái nóng gay gắt; giữa mùa đông tuyết rơi thì ta thấy cái khổ của cái lạnh giá buốt, lỡ trượt chân té thì khổ đau nhức…
2) Khổ quả: do mình tạo ra cái nhân sai lầm và mình nhận cái quả khổ đó, nó có giá trị giáo dục rất cao nhờ cái khổ này mà mình mới điều chỉnh nhận thức và hành vi được. Chẳng hạn lúc sáng vội đi làm chưa ăn sáng nên giờ thấy khổ do đói; Hôm qua đi dự tiệc ăn quá nhiều thứ nên hôm nay khổ đau bụng nó giúp mình nhận ra để ăn ít lại, Nhiều người không thấy ra chỉ sám hối suông theo sách vở hoặc cầu Bồ tát cho mình tha lực để được như ý giải thoát nên không thấy ra nguyên nhân khổ vì thế khó giác ngộ giải thoát được
3) Khổ ảo: do tư tưởng, thái độ tâm lý tạo ra nó không thực nhưng thực xảy ra cái khổ do tưởng đó gồm 3 thái độ:
* Khổ -> Phi hữu ái -> khổ khổ
* Lạc -> Hữu ái (sợ mất) -> hoại khổ
* Xả -> Dục ái -> hành khổ
Khổ tự nhiên và Khổ quả là người Thầy tuyệt vời, là pháp luôn âm thầm lặng lẽ nhắc nhở, giáo dục ta thấy ra cái sai để điều chỉnh nhận thức và hành vi trong cuộc sống.
Chỉ có Khổ ảo do tâm lý mới là Khổ đế. Tuy nói khổ ảo vì xuất phát từ ảo tưởng nhưng tạo ra cảm thọ khổ thực nên mới gọi là "đế". Nó chính là phiền não của cuộc đời được sinh ra từ Tâm tham, sân, si, bởi nó ảo nên khi thấy ra (minh) không dính mắc thì nó tự biến mất, nếu chưa thấy ra (vô minh) thì nó là nỗi khổ của cuộc đời.
Kính xin Thầy sửa đổi những chỗ chưa đúng để chúng con học tập
Con xin chân thành đảnh lễ tri ân Thầy

Trả lời: