450
Đối trị tâm phóng dật theo cách của nhà thiền
Câu hỏi: Bạch Ngài, trong lúc hành thiền, rất nhiều ý nghĩ cứ khởi lên liên tục trong tâm trí con. Đây là một thử thách lớn và con chưa biết cách vượt qua.
Vậy nên, con muốn hỏi: mỗi khi tâm bắt đầu suy nghĩ, phóng dật hay lang thang theo vọng tưởng, thì ccon nên làm gì? Con nên tiếp tục theo dòng suy nghĩ ấy cho đến khi nó tự lắng xuống, hay là nên dừng lại và quay trở về với đề mục chính - chẳng hạn như hơi thở, như cách mà người mới bắt đầu thường được hướng dẫn? (Một nữ Phật tử)
- Thiền sư Ottamathara: Thật ra, việc tâm lang thang suy nghĩ là điều tự nhiên - nhất là với những người sống trong xã hội, bận rộn với công việc - vốn làm nhân viên văn phòng nhà nước suốt 13 năm. Tâm của cô đã quen với sự chú ý vào công việc, vào người khác và vào các nguyên tắc, kỷ luật của xã hội. Do đó, tâm đã hình thành thói quen bám chấp vào các đối tượng bên ngoài thân - tâm, và rất khó nhận ra bản chất thật của hiện tại.
Muốn biết điều đúng, trước hết ta phải hiểu điều chưa đúng - cụ thể ở đây là nhận ra “tâm bất ổn” (unstable mind), và hiểu nguyên nhân khiến tâm trở nên như vậy.
Tâm phóng dật đã trở thành thói quen phổ biến của con người hiện đại. Trước khi hành thiền, ta thường không hề biết rằng tâm mình bất ổn, phóng dật. Nhưng nhờ thực hành thiền, ta mới bắt đầu nhận ra điều đó nơi chính mình. Đó là một sự hiểu biết đúng đắn - Chánh kiến.
Điều quan trọng là ta phải tiếp tục tỉnh thức và ghi nhận sự thay đổi không ngừng của tâm trong từng khoảnh khắc hiện tại. Càng biết rõ hiện trạng của tâm - dù là đang ổn định hay bất ổn - ta càng dễ buông bỏ vô minh, là cái khiến ta không thấy rõ tâm mình trong hiện tại.
Tâm luôn thay đổi. Nếu tâm đang bất ổn, thì chính sự bất ổn đó cũng là vô thường. Rồi nó sẽ qua đi, và tâm sẽ lại ổn định.
Nhưng tâm ổn định cũng không phải là trạng thái thường hằng - rồi cũng sẽ thay đổi, trở thành bất ổn lần nữa.
Đó là sự thay đổi liên tục, bất tận của tâm mà chúng ta đang sống cùng.
Ta chỉ cần hiểu đúng về điều đó, và biết dùng cả tâm ổn định lẫn bất ổn để tiếp tục làm các thiện Pháp (bố thí - trì giới - hành thiền).
Cùng với sự thực hành tinh cần theo thời gian, sự thực tập của cô chắc chắn sẽ trở nên thiện xảo hơn.
_____
* Đây là một câu hỏi trong phần vấn đáp của thiền sinh tại khoá thiền Vipassana mùa Vesak 2025 tại thiền viện Phước Sơn (Đồng Nai) từ 28/4 - 5/5/2025
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tháp thoáng lời Kinh: Đà-la-ni
Phật giáo thường thức
15:07 19/11/2025
Thế Tôn! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn hay thọ trì được kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc tụng thông lẹ, hoặc biên chép quyển kinh, đặng bao nhiêu phước đức?”. Dược Vương từ chỗ ngồi đứng dậy lên tiếng thưa hỏi... Phật trả lời: “Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn ở nơi kinh này có thể thọ trì nhẫn đến một bài kệ bốn câu đọc tụng giải nghĩa, đúng như lời mà tu hành thời công đức rất nhiều”.
12 lời nguyện của Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
12:29 19/11/2025
Phật Dược Sư vì chúng sanh hiện đời cầu an lạc, còn Phật A Di Đà lại tiếp bước chúng sanh vãng sanh về Cực Lạc. Tuy nhiên dù là vãng sanh Tây phương hay tu tập pháp môn gì, đều phải có thân tâm mạnh khỏe mới có thể thực hành tu trì Phật pháp.
Khi nào lòng từ thật sự là vô lượng tâm?
Phật giáo thường thức
12:24 19/11/2025
òng từ là sự trao ra không trông đợi hồi đáp. Còn trông đợi phản ứng của cuộc đời thì lòng từ của ta chưa thật sự là vô lượng tâm.
Hạnh nguyện và năng lực gia trì của đức Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
10:50 19/11/2025
Hôm nay, nhân ngày kỷ niệm vía đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai, chúng tôi xin nói về mười hai hạnh nguyện của Ngài. Đức Phật Dược Sư còn có tên là Đại Y Vương Phật, Ngài là vị giáo chủ cõi Tịnh Lưu Ly ở phương Đông.
Xem thêm
