> Tại sao chúng sinh sợ nhân quả?

Trong xã hội sự tồn tại giữa cái thiện và cái ác là một quy luật tất yếu. Đời sống con người không phải chỉ thuần khổ, thuần lạc hay thuần phi khổ phi lạc mà là một quá trình đan xen lẫn lộn. Trên cơ sở nhân quả nghĩa là trên căn bản thiện về quan niệm luân lý đạo đức của Phật Giáo, người viết muốn đưa ra một số khuynh hướng sai lầm, quan niệm tiêu cực đang tồn tại trong lòng xã hội. Ở đây, tính triết lý nhân quả góp phần xóa bỏ những quan niệm tiêu cực ấy. 

Qua những gì tìm hiểu trên, trước hết lý nhân quả không đồng quan điểm với cái gọi là thiên mệnh hay định mệnh. Bởi những quan niệm sai lầm ấy đã khiến cho bao con người trở nên thụ động. Họ cho rằng những gì mình có được ngày hôm nay đều là do sự tác động chi phối của ông trời. Dù mình có cố gắng đến đâu đi nữa thì nghèo vẫn là nghèo, khổ vẫn là khổ, vì “số trời đã định”. Thế nhưng khi đựơc hỏi ông trời là ai ? thì con người không sao lý giải được. Với nhận định sai lầm ấy, chúng ta lại vô tình tiếp tay cho những hành động sai quấy. Ta không thể ngồi đó trông chờ một kết quả tốt lành đưa đến, lại càng không thể khoanh tay trước cái gọi là số phận an bài. Hành động như vậy chẳng khác nào ta đang hạ thấp giá trị con người giữa một thế giới bao la vũ trụ.

Giáo lý nhân quả xây dựng truyền thống đạo đức dân tộc

“Giáo lý nhân quả do đó, một mặt vừa chi rõ con đường sanh tử của con người để tránh, vừa khích lệ con người hành thiện. Mặt khác, dạy con người ý thức trách nhiệm, sống không ỷ lại, không chạy trốn, không đổ lỗi, không cầu xin. Đây là tinh thần giáo dục rất lành mạnh và tích cực trong việc giáo dục một con người tốt ở cả hai mặt cá nhân và xã hội” 

Thấy được giá trị đích thực của tự thân, con người không trông chờ ỷ lại, không đặt niềm tin vào số phận. Do vậy, lý nhân quả đồng thời lên án phê phán những hiện tượng tiêu cực đang an nhiên tồn tại cho đến tận bây giờ, như nạn xin xăm bói quẻ, lên đồng lên cốt, tướng số tử vi … Tất cả những hiện ấy chính là dư âm còn lại của một quảng thời gian khá dài đất nước Việt nam, dân tộc Việt nam bị áp đặt bởi nền văn hóa Trung Hoa. Những hiện tượng ấy cũng có thể bắt nguồn từ tư tưởng triết học của Khổng giáo và Lão giáo.

Đức Thế Tôn của chúng ta đã từng phê phán việc cầu xin và ước vọng, Ngài cho rằng thật không lợi ích gì con người cứ ngồi đó van xin cầu khẩn. Đức Phật dạy : “Nếu có người làm mười ác hạnh, rồi một quần chúng đông đảo đến cầu xin, cầu khẩn, chắp tay mong rằng người ấy sẽ được sanh thiện thú, thiên giới. Sự cầu khẩn như vậy là vô ích. Vì người ấy làm mười ác hạnh sẽ bị rơi vào địa ngục. Ví như một người quăng một tảng đá vào hồ nước, rồi một số đông đảo đến cầu xin , cầu khẩn, chắp tay cầu rằng tảng đá ấy sẽ được nổi lên. Sự cầu khẩn như vậy là vô ích. Vì tảng đá ấy với sức nặng của nó, không thể nổi lên, không thể trôi vào bờ như lời cầu xin của quần chúng ấy.

Giáo lý nhân quả đề cao giá trị con người

Trái lại, một người từ bỏ mười ác hạnh , làm mười hạnh lành, nếu có một quần chúng đông đảo đến cầu xin, cầu khẩn, chắp tay cầu rằng người ấy sẽ bị sanh vào địa ngục, đọa xứ, thời lời cấu xin ấy cũng không được thành tựu. Người ấy vẫn được sanh lên thiện thú, thiên giới, cõi người. Ví như một người nhận chìm một ghè dầu vào trong hồ nước, rồi đập bể ghè dầu ấy, thời số dầu ấy sẽ nổi lên mặt nước. Dầu cho có một quần chúng đông đảo đến cầu xin, cầu khẩn, chắp tay cầu rằng số dầu ấy hãy chìm xuống đáy nước. Lời cầu xin ấy tất không có kết quả, số dầu ấy vẫn nổi trên mặt nước. Như vậy có cầu khẩn, cầu xin cũng không lợi ích gì.” 

Qua đoạn kinh trên chúng ta càng thấy rõ sự vô ích của việc cầu xin. Tất cả những hiện tượng sự vật, những hành động của con người đều đặt nền tảng trên cơ sở nhân quả. Nói khác hơn, con người phải có niềm tin ở chính mình, không có một sự cầu xin nào có thể thay đổi được hoàn cảnh sống quanh mình. Nếu việc cầu xin trở thành hiện thực thì tính nhân quả của Đạo Phật sẽ không còn tồn tại bởi tính công bằng đã bị phá vỡ.

Trong một xã hội nếu ai cũng làm ác rồi sau đó van xin cầu khẩn một đấng thần linh ban ân xóa tội thì xã hội ắt sẽ trở nên đại loạn. Thế giới Ta bà này bỗng nhiên trở thành một biển màu vô cùng ghê sợ. Bởi khắp mọi nơi người người làm ác, nhà nhà làm ác, thậm chí tàn sát lẫn nhau để có được quyền lợi, địa vị và danh vọng. Nhưng thật may mắn thay, sự hiện diện của giáo lý nhân quả giữa cuộc đời này như là một phương thuốc kỳ diệu. Nó đã không cho phép con người ta hành động theo một bản năng tự tác. Nếu không, trong xã hội này còn gì là tính kỷ cương luân thường đạo lý của con người. Chúng ta không phủ nhận tính chất cạnh tranh để phát triển theo một quy luật tự nhiên. Sống giữa cõi đời ai cũng muốn được giàu sang phú quý, ai cũng muốn được hạnh phúc bình an nhưng không vì thế mà ta bất chấp mọi thủ đoạn gian lận, mánh khóe, coi thường nếp sống luân lý đạo đức để đạt được mục đích cá nhân.

Giải thích nhân quả về họa phúc đắp đổi nhau?

Hiểu rõ ý nghĩa trên, con người sẽ không còn dao động hay bị chi phối bởi những quan niệm về ông đồng bà cốt nhân danh một vị Phật, Bồ tát giáng xuống trần gian giúp đỡ mọi người. Chúng ta lại càng không a dua theo những thói quen, tập tục xin xăm bói quẻ, vay tiền thần thánh để mưu cầu làm ăn phát đạt, mua may bán đắt, sức khỏe bình an … Tất cả những điều đó không mang tính thực tế, thiếu cơ sở khoa học, nhất là lại không phù hợp với đặc tính nhân quả của Đạo Phật.

Thông qua giáo lý nhân quả, con người sẽ dễ dàng nhận thức đúng đắn về bản chất của sự vật hiện tượng. Do vậy, con người sớm thức tĩnh trước sự bao trùm che đậy của những hiện tượng mê tín dị đoan đã và đang diễn ra trong suốt mấy nghìn năm lịch sử của dân tộc.

>Xem thêm video: Theo Phật giáo, Nghiệp là gì?