450
Hạnh không uống rượu và các chất gây nghiện
Trong năm giới căn bản của người Phật tử tại gia, giới thứ năm là “không uống rượu”. Nhưng ý nghĩa của giới này không dừng ở rượu, mà bao gồm mọi chất gây say, gây nghiện, làm mất chánh niệm và dẫn tâm rời xa con đường tỉnh thức.
Rượu, bia, ma túy, các chất kích thích… đều có điểm chung: làm tâm trí mờ đục, đánh mất khả năng kiểm soát bản thân. Đức Phật dạy: khi mất chánh niệm, con người dễ phạm vào các lỗi lầm khác, như nói dối, tà hạnh, bạo lực, hay những hành vi gây hại cho mình và người. Vì vậy, giới thứ năm không chỉ là giới riêng lẻ, mà còn là hàng rào bảo vệ bốn giới trước.
Người uống rượu thường nói: “Tôi uống chút ít cho vui thôi, đâu có hại gì”. Nhưng thực tế, hầu hết tai nạn giao thông, nhiều vụ bạo hành gia đình, nhiều hành vi sai trái đều bắt đầu từ vài ly rượu “cho vui” ấy. Khi chất cồn ngấm vào, lý trí suy yếu, cảm xúc dễ bốc đồng, lời nói mất kiểm soát, hành động thiếu suy xét. Chỉ một phút mất tự chủ cũng có thể gây hậu quả cả đời.
Đức Phật không cấm rượu vì rượu tự nó có tội, mà vì hậu quả mà nó dẫn đến. Rượu giống như cánh cửa mở ra cho các bất thiện pháp tràn vào. Khi tâm bị che mờ bởi men say hay chất gây nghiện, chúng ta khó nhớ lời Phật dạy, khó giữ lòng từ, và dễ để tham - sân - si dẫn dắt.
Không uống rượu còn là cách giữ gìn sức khỏe thân tâm. Cơ thể là phương tiện để tu tập, và khi phương tiện này bị hủy hoại bởi chất độc, việc tu tập cũng khó thành tựu. Người giữ giới này sẽ có thân thể trong lành, tinh thần sáng suốt, dễ phát triển định lực.
Một số người nói: “Nhưng tôi không nghiện, tôi uống chỉ để xã giao”. Thật ra, chính thói quen xã giao bằng rượu mới khiến ta khó thoát. Xã hội có thể tạo áp lực, nhưng người học Phật lấy chánh niệm làm nền, khéo léo từ chối, và dùng sự kiên định của mình để truyền đi thông điệp tích cực. Sự từ chối ấy không phải chống lại người khác, mà là bảo vệ chính mình và góp phần thay đổi thói quen không lành mạnh trong cộng đồng.
Giữ giới thứ năm cũng bao hàm việc tránh xa ma túy và các chất gây nghiện mới xuất hiện. Ngày nay, ngoài rượu, còn nhiều loại thuốc lá điện tử, chất kích thích ngụy trang dưới nhiều hình thức. Chúng có thể không khiến người dùng say ngay lập tức, nhưng gây lệ thuộc và tàn phá sức khỏe, tâm trí từng ngày.
Không uống rượu, không sử dụng chất gây nghiện, không chỉ là “không làm điều xấu”, mà còn là gieo hạt giống tỉnh thức. Khi tâm luôn tỉnh, ta dễ nhận diện các cảm xúc, dễ dừng lại trước khi nói hay làm điều sai. Tỉnh thức là nền tảng của an lạc, và giới này chính là điều kiện để tỉnh thức được duy trì.
Quả báo của giới này cũng rất rõ ràng. Người giữ giới thứ năm thường được mọi người tin tưởng giao phó việc quan trọng, vì họ biết người này luôn sáng suốt. Trong gia đình, sự tỉnh táo là nền tảng cho hòa thuận; trong công việc, sự minh mẫn là chìa khóa của thành công; trong tu tập, sự sáng suốt là ngọn đèn soi đường.
Giới thứ năm dạy chúng ta không chỉ tránh xa cái hại, mà còn bảo vệ trí tuệ và lòng từ bi khỏi những thứ có thể làm chúng lung lay. Đó là lời nhắc rằng con đường tu tập không chỉ đi bằng bước chân, mà còn bằng sự gìn giữ mỗi khoảnh khắc tỉnh thức, để dù ở đâu, làm gì, ta vẫn là người chủ của chính mình.
Giữ trọn giới này, ta như người giữ ngọn đèn trong đêm gió, biết che chắn để ngọn sáng không tắt. Và ngọn sáng ấy không chỉ soi đường cho ta, mà còn có thể thắp lên ánh sáng tỉnh thức cho những người xung quanh.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Làm sao để sống gần hơn với sự thật đang là?
Phật giáo thường thức
20:00 19/11/2025
Trong đời sống thường ngày, chúng ta quen nhìn mọi thứ qua tên gọi, hình tướng và khái niệm.
Tháp thoáng lời Kinh: Đà-la-ni
Phật giáo thường thức
15:07 19/11/2025
Thế Tôn! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn hay thọ trì được kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc tụng thông lẹ, hoặc biên chép quyển kinh, đặng bao nhiêu phước đức?”. Dược Vương từ chỗ ngồi đứng dậy lên tiếng thưa hỏi... Phật trả lời: “Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn ở nơi kinh này có thể thọ trì nhẫn đến một bài kệ bốn câu đọc tụng giải nghĩa, đúng như lời mà tu hành thời công đức rất nhiều”.
12 lời nguyện của Phật Dược Sư
Phật giáo thường thức
12:29 19/11/2025
Phật Dược Sư vì chúng sanh hiện đời cầu an lạc, còn Phật A Di Đà lại tiếp bước chúng sanh vãng sanh về Cực Lạc. Tuy nhiên dù là vãng sanh Tây phương hay tu tập pháp môn gì, đều phải có thân tâm mạnh khỏe mới có thể thực hành tu trì Phật pháp.
Xem thêm
