Hầu hết được biết đến Ngài nổi tiếng chuyên trị bệnh ung thư. Ngài đã điều trị cho hàng nghìn bệnh nhân ung thư từ khắp nơi trên thế giới, với tỷ lệ sống cao hơn nhiều so với những người trải qua điều trị truyền thống.

Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden được biết đến là một trong những Giáo sư Bác sĩ hàng đầu trên thế giới. Trong 63 năm qua, Ngài đã điều trị thành công cho bệnh nhân với tất cả các loại bệnh tại Phòng khám của Ngài tại địa chỉ Ashoka Niwas, Mcleod Ganj-176219 Dharamsala, (HP), Ấn Độ.

Vào ngày 20 tháng 03 năm 2018, bác sĩ đã được Tổng thống Ấn Độ, Ram Nath Kovind, đại diện chính phủ nước Cộng hòa Ấn Độ vinh danh ngài với Huân chương “Padma Shri”, và trao giải thưởng dân sự cao thứ tư của đất nước vì những cống hiến của ngài cho nền y khoa tại Rashtrapati Bhavan, Dinh Tổng thống Ấn Độ, thủ đô New Dlhi, Ấn Độ.

Huân chương “Padma Shri”, là Huân chương cao quý nhất của Nhà nước Ấn Độ được trao cho những công dân Ấn Độ có thành tích xuất sắc trong các lĩnh vực khoa học, nghệ thuật, giáo dục, y tế, công tác xã hội, ngoại giao, kỹ thuật, công nghiệp, thương mại.

Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden đã thành lập Viện Chiêm Tinh và Y Dược Tây Tạng (Men-Tsee-Khang) ở Ấn Độ, hiện có chi nhánh trên khắp Ấn Độ và nước ngoài.

Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden sinh ra trong một gia đình nông dân, nhiều đời sùng mộ Phật pháp, kính tin Tam bảo.

Ngài chào đời vào ngày 15/05/1927 tại Namro, một ngôi làng nằm ở phía nam sông Yarlung Tsangpo (nay thuộc thành phố Sơn Nam ( 山南市), một thành phố cấp tỉnh, khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc).

Tuổi ấu niên, 6 tuổi, ngài đã được gửi vào trong một Tu viện Phật giáo để tu học. Năm lên 11 tuổi, ngài đã nhập học tại Viện Y học Tây Tạng Chakpori, Lahasa, và nghiên cứu Y học Dân tộc Cổ truyền Tây Tạng với thời gian 9 năm.

Ngài có phúc duyên được sự dạy dỗ bởi Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Khyenrab Norbu (མཁྱེན་ རབ་ ནོར་ བུ ་-钦绕诺布, 1882-1962), một nhà Chiêm Tinh và một Bác sĩ Tây Tạng, Giám đốc Medical College Chakpori.

Tuổi trẻ, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden đã thể hiện các kỹ năng ghi nhớ mạnh mẽ trong quá trình nghiên cứu 4 trường phái Mật tông Phật giáo Tây tạng:

- Phái Cổ Mật hay Cựu phái (Ninh Mã phái, Nyingmapa) do Đại sĩ Liên Hoa Sinh (蓮花生大士) sáng lập vào năm 749. Ngài là cha đẻ Khoa học Vật lý Lượng tử, Giáo sư danh tiếng ở Viện Đại học Phật giáo Nalanda Ấn Độ.

- Phái Kagyu (Ca Nhĩ Cư phái)

- Phái Sakya (Tát Ca phái)

- Phái Hoàng Mạo (Guelugpa, Cách Lỗ phái) do ngài Tsongkhapa (1357-1419), quê Đông Bắc Tây Tạng, nhà cải cách lừng danh của Phật giáo Tây Tạng, nhà sáng lập Phái Hoàng Mạo (Guelugpa, Cách Lỗ phái) vào thế kỷ 14.

Vào 20 tuổi xuân, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden được công nhận là người giỏi nhất trong lớp tại Y viện Y học Tây Tạng Chakpori, và Ngài đã trở thành một Bác sĩ Danh dự của Đạt Lai Lạt Ma.

Từ năm 1951 trở đi, Ngài hành nghề y ở Tây Tạng và khi Đức Đạt Lai Lạt Ma tỵ nạn lưu vong Ấn Độ 1959, ngài chọn đi cùng với Đức Đạt Lai Lạt Ma và giúp đỡ người tỵ nạn Tây Tạng ở Ấn Độ.

Từ năm 1963-1980, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden làm bác sĩ riêng cho Đức Đạt Lai Lạt Ma, đồng thời đảm trách trên cả hai cương vị Giám đốc và Hiệu trưởng Viện Chiêm Tinh và Y Dược Tây Tạng (Men-Tsee-Khang).

Tại Dharamshala, Ấn Độ, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden thành lập Viện Chiêm Tinh và Y Dược Tây Tạng (Men-Tsee-Khang) và Giám đốc cho đến năm 1970. Ngài cũng đã thành lập một phòng khám tư nhân vào năm 1969.

Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden vân du đó đây phương Tây để thuyết trình về nền Y học Dân tộc Cổ truyền Tây Tạng. Người không phẫu thuật được coi là một biểu tượng về Y học và thực hành truyền thống của Tây Tạng, và nổi tiếng bởi những cống hiến của Ngài trong điều trị ung thư.

Ngài cũng là một chuyên gia hàng đầu và là người đề xướng Y học Sowa Rigpa, một hệ thống Y học Cổ truyền Tây Tạng hàng thế kỷ, sử dụng một phương pháp phức tạp để chẩn đoán, kết hợp các kỹ thuật như phân tích xung và phân tích nước, và sử dụng hành vi và chế độ ăn uống, thuốc bao gồm các nguyên liệu tự nhiên (ví dụ, thảo dược và khoáng chất) và phương pháp điều trị vật lý (ví dụ như châm cứu Tây Tạng, moxabustion, vv) để điều trị bệnh.

Một trong những chuyên môn của Ngài là ung thư. Ngài đã điều trị cho hàng nghìn bệnh nhân ung thư từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả phụ nữ mắc bệnh ung thư vú tỷ lệ sống sót của những người được điều trị bằng liệu pháp thảo dược Tây Tạng cổ đại có hoặc không có phương pháp điều rị ung thư phương Tây có vẻ cao hơn nhiều so với những người chỉ điều trị ung thư dị ứng.

Ngoài ra, các chứng bệnh khác cũng được Ngài chữa trị thành công như AIDS, Khối u não, Bệnh đa xơ cứng, Viêm gan, Bệnh bạch cầu, Đột quỵ, Ung thư dạ dày . . .

Hệ thống Y học Dân tộc Cổ truyền Tây Tạng được dựa trên văn học Phật giáo Ấn Độ (ví dụ Abhidharma và Mật điển Kim Cương thừa) và Ayuveda. Nó tiếp tục được thực hành ở các quốc gia Phật giáo Tây Tạng, Ấn Độ, Nepal, Bhutan, Ladakh, Siberia, Trung Quốc và Mông Cổ, cũng như gần đây ở các vùng của châu Âu và Bắc Mỹ. Nó bao trùm niềm tin Phật giáo truyền thống rằng tất cả bệnh tật cuối cùng là kết quả từ tam độc: Tham lam, giận dữ và si mê. Y học Tây Tạng sau Tứ Thánh đế của Đức Phật mà áp dụng logic chẩn đoán Y học vào đau khổ.

Trong những năm làm Giáo sư Bác sĩ, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden chủ yếu dựa vào trực giác của mình để xác định sức khỏe của các cơ quan quan trọng và chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân.

Ngài chia sẻ rằng: Tôi không để bệnh nhân đi xét nghiệm bằng phương tiện Y khoa hiện đại như chụp X-quang và tất cả các phương tiện Y khoa hiện đại khác. Tôi tin tưởng bản thân mình. Tôi chỉ kiểm tra mạch và nước tiểu, màu sắc, sự hình thành bong bóng, trầm tích và mùi của mẫu nước tiểu đều được tính đến khi chẩn đoán”.

Mặc dù một vài nghiên cứu khoa học đã được thực hiện để chứng thực hiệu quả của các phương pháp điều trị truyền thống của Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden, khoa học Tây Tạng cổ đại này đang phát triển thành một dạng dược liệu thay thế phổ biến.

Vào tháng 04 năm 2017, cả Trung Quốc và Ấn Độ đã đệ trình các ứng dụng đối phó cho Y học Cổ truyền Tây Tạng để được đưa vào danh sách UNESCO về Di sản Văn hóa phi vật thể, và năm 2010, chính phủ nước Cộng hòa Ấn Độ đã chính thức công nhận Y học Tây Tạng là một khoa học chữa bệnh và đưa nó vào hệ thống chăm sóc sức khỏe của quốc gia Ấn Độ.

Tuổi gần bách niên (93), khi nghỉ hưu, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden mới chấm dứt cảnh tượng chung quanh bên ngoài phòng khám nhỏ gồm hàng dài bệnh nhân với các thành viên gia đình lo lắng trong những giờ sáng sớm chờ đợi để được đảm bảo một cuộc hẹn để được tư vấn sức khỏe. Đi khám chữa bệnh thường mất bất cứ nơi nào từ vài ngày đến 1 tháng để đảm bảo một cuộc hẹn.

Thường có đến 50 bệnh nhân mỗi ngày tại phòng khám của Ngài, vào thứ Bảy mỗi cuối tuần, với những người đến từ Ấn Độ, và khắp nơi trên thế giới để tìm cách điều trị.

Năm nay 93 tuổi, Trưởng lão Hòa thượng Tiến sĩ Y khoa Yeshi Dhonden đã chính thức nghỉ hưu từ hoạt động Y tế vào ngày 01/01/2019 do tuổi cao sức yếu.

Lip: Story of Dr. Yeshi Dhonden - Padma Awardee 2018 in Medicine

Behaviour and eating habits can prevent cancer, says Dalai Lama's former physician

Vân Tuyền

(Nguồn: Dr. Yeshi Dhonden)