Hỏi:

Bạch Thầy, hai năm nay con có một nỗi khổ không biết chia sẻ cùng ai, có những lúc con tưởng không thể chịu đựng được nữa, chỉ mong ly dị cho nhanh để khỏi phải suy nghĩ, dằn vặt. Nhưng nhìn hai con gái bé bỏng con lại không nỡ lòng nào chia cắt gia đình.

Bố mẹ chồng và em gái của chồng con chơi cờ bạc, nợ nần đầm đìa, chồng con lúc đầu giấu con đi vay tiền họ hàng và người quen để trả nợ cho bố mẹ và em, nhưng dần dần những khoản nợ lớn hơn nên không ai cho vay nữa, chồng con về lấy sổ đỏ đi cầm cố vay tiền trả nợ, rồi bao nhiêu tiền chồng con kiếm được cũng dồn cả vào việc trả nợ cờ bạc của nhà chồng.

Con giận vì mất tiền đã đành nhưng giận hơn nữa vì chồng giấu giếm, lừa dối sau lưng con. Con mới sinh cháu nên nghỉ làm ở nhà chăm bé không kiếm được tiền nên gia đình nhà chồng coi thường con, họ nói con đừng có nói này nói nọ, tiền là do con trai họ làm ra, họ hoàn toàn có quyền tiêu. Thầy ơi, nếu đó là tiêu vào những việc có ý nghĩa như xây nhà, chữa bệnh, khuyến học thì con đâu dám có ý kiến gì nhưng chồng con lại đang tiếp tay cho họ cờ bạc. Con đã khuyên ngăn nhiều lần không được. Theo Thầy con nên làm gì? Con có nên ly dị không?

(Uyên Nguyễn, Thái Bình)

Đáp:

Đọc thư của chị, tôi thông cảm cho tình huống mà chị đang phải đối diện bao gồm vui buồn lẫn lộn. Niềm vui sinh con, được làm mẹ của chị chưa được bao lâu đã bị hàng loạt nỗi buồn thế chỗ. Buồn vì bị “gia đình chồng coi thường”. Nặng hơn, buồn vì chuyện bố mẹ và em chồng chơi cờ bạc, “nợ nần đầm đìa” đẩy chồng chị vào cảnh phải “vay tiền họ hàng và người thân để trả nợ” rồi thậm chí khi hết cách, phải “lấy sổ đỏ đi cầm cố vay tiền trả nợ”.

Vì là chuyện tế nhị, “chồng giấu giếm” làm chị có cảm giác bị chồng “lừa dối sau lưng”. Chắc hẳn việc trả nợ cờ bạc của nhà chồng do chồng chị lén đi vay mượn tiền và cầm cố sổ đỏ đã làm cho vợ chồng chị lục đục, mất hạnh phúc và bất an.

Dù thông cảm với chị, song lối suy nghĩ bị “coi thường” và bị “lừa dối” làm chị quyết định “mong ly dị cho nhanh để khỏi phải suy nghĩ, dằn vặt” là một hành động vội vã, dồn đẩy chồng chị vào bế tắc, vốn có thể làm cho vấn đề trở nên căng thẳng và không giải quyết được tận gốc rễ.

Chị cần nhận ra rằng vì thương và giúp đỡ thiếu sáng suốt, chồng chị đã vô tình tiếp tay cho thói nghiện cờ bạc của cha mẹ và em chồng. Trong tình huống này, chị nên hợp tác cùng chồng giúp gia đình chồng vượt qua được con ma tham và thiếu sáng suốt này. Tạo thêm căng thẳng cho tình huống bất hạnh không phải là quyết định sáng suốt. Do đó, đừng để bất hạnh này chắp nối cho khổ đau khác có mặt theo sau. Hãy khéo léo khoanh vùng nỗi đau để vợ chồng chị có đủ bình tĩnh và sáng suốt cần thiết, cùng vượt qua thử thách cờ bạc và nợ nần của phía gia đình chồng.

Sự túng quẫn của người nghiện cờ bạc

Chị nên ý thức rằng dù không có triệu chứng rõ ràng như nghiện rượu hay ma túy, người nghiện cờ bại bị lệ thuộc vào lòng tham (được làm giàu mà không phải lao động) hay sự si mê (vì nghĩ rằng mình giỏi hơn cỗ máy chơi bài và có thể gỡ gạc). Thói nghiện này làm cha mẹ và em chồng chị có nhu cầu đánh bạc lúc đầu là lén lút về sau là công khai.

Người cờ bạc thường hay nói dối vòng vo, hoặc hứa từ bỏ nghiệp này nhưng mục đích chỉ để đối phó với người thân và làm người thân mất cảnh giác. Khi họ đã công khai ngang nhiên chơi cờ bạc thì tình trạng trở nên phức tạp hơn. Góp ý không khéo léo, chị có thể hứng lấy các phản ứng tiêu cực của gia đình chồng, như chị đang gặp phải hiện nay.

Một khi đã lao vào cuộc chơi đỏ đen rồi, ít người có thể rời bỏ được nó. Càng cố gắng đến sới bạc để giành lại số tiền đã bị thua, kẻ nghiện bạc sẽ thua đến đồng xu cuối cùng, thậm chí tệ hại hơn là cầm cố mạng sống của mình để tiếp tục chơi. Dù có ý thức, khi lao vào thói quen này, kẻ cờ bạc đánh mất sự kiểm soát bản thân. Sự si mê khi nghĩ mình có thể gỡ gạc càng làm cho kẻ đánh bạc thua trắng các khoản tiền, mà lẽ ra cần dùng cho các việc quan trọng (thanh toán các hóa đơn, mua các vật dụng cần thiết cho gia đình, lo con cái ăn học, chi xài hợp lý cho bản thân,…). Càng tiếc số tiền đã thua, người đánh bạc do si mê, tự an ủi mình rằng phải tiếp tục đánh bạc với số tiền lớn hơn để có thể tìm lại vận may. Vòng luẩn quẩn thua lại cứ thua, hết keo này sang keo khác, đã làm cho người đánh bạc đi vay, cầm cố, thế chấp tài sản, lừa dối, ăn cắp tiền bạc tài sản của người thân để được tiếp tục đánh bạc và “cúng tiền không đốt nhang” cho sòng bạc.

Cùng chồng giúp người thân vượt trở ngại

Chồng chị cần lắng nghe một cách nghiêm túc và chân thành những lời khuyên xuất phát từ tình thương của chị dành cho anh và gia đình anh. Anh ấy cần thấy rõ việc tiếp tay cho cha mẹ và em gái đánh bài sẽ dẫn đến tình trạng đánh mất những gì được vun đắp với biết bao thời gian và công sức.

Tâm lý con bạc rất phức tạp. Mỗi con bạc có lòng tham và sự si mê riêng. Huống hồ, cha mẹ và em gái đã trở thành liên minh cờ bạc thì việc tách họ ra khỏi nghiệp này đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn. Do đó, để giúp gia đình chồng chị vượt qua thói quen “bác thằng bần” này, chị cần có cách khuyên và tác động người thân một cách khéo léo. Vì cha mẹ chồng và em chồng dễ cảm thấy họ bị xúc phạm, việc góp ý với họ nên để chồng chị phụ trách. Chị không nên trực tiếp khuyên, nhằm tránh tình trạng chị bị xem là khó chịu và ngăn cản quyền được chơi bài của họ.

Gián tiếp giúp gia đình chồng nhận ra được các khó khăn (như nợ nần gia tăng) là cách giúp chồng trở nên sáng suốt trong việc giúp đỡ người thân đúng tình huống và đúng việc. Điều quan trọng không phải là lý luận phải trái với cha mẹ chồng và em chồng mà là khéo léo giúp chồng hiểu được rằng anh ấy cần sự giúp đỡ từ chị để cả hai cùng giúp đỡ cha mẹ và em chồng một cách có hiệu quả. Sự khéo léo, khôn ngoan, sâu sắc trong truyền thông và ứng xử là rất cần thiết. Không để ý đến phương diện tế nhị này, thiện chí của chị có thể bị đánh giá là một cơn ác mộng.

Tìm kiếm các trợ giúp tích cực

Nếu vướng vào cờ bạc là một sự dễ dàng của lòng tham thì từ bỏ cờ bạc là “nhiệm vụ bất khả thi” đối với nhiều người thiếu sáng suốt. Một gia đình có ba người nghiện cờ bạc lại càng khó hơn nữa, đang khi người cờ bạc không ai khác hơn là cha mẹ chồng và em chồng. Chán nản, bi quan, hờn trách và đòi ly dị sẽ không giúp chị có đủ kiên nhẫn để làm việc đáng làm, vì hạnh phúc của cả hai vợ chồng và vì hạnh phúc của gia đình chồng.

Chị cần sự trợ giúp của những người thân (cô chú bác bên chồng) và bạn bè gia đình chồng để có thêm niềm tin và nghị lực làm việc “gỡ rối” này. Trong trường hợp cha mẹ và em chồng mê cờ bạc thì sự hỗ trợ của người xung quanh đôi khi là rất cần thiết. Khéo léo giúp chồng sắp xếp các buổi tư vấn cho cha mẹ chồng và em chồng với những người có kinh nghiệm thực trong việc từ bỏ cờ bạc một cách thành công.

Nói cách khác, chị cần có sự hỗ trợ tích cực cho chồng trong thời gian này nhằm giúp chồng chị nhận ra được mấu chốt của vấn đề để anh ấy cần ứng xử khôn ngoan nhằm cứu giúp cha mẹ và em, hơn là đánh đồng sự chu cấp tiền bạc cho cha mẹ và em trả nợ cờ bạc là tình thương cần thiết. Bảo vệ hạnh phúc gia đình không chỉ đơn thuần bắt nguồn từ động cơ tốt mà còn phải có phương pháp tốt cũng như quan tâm đến kết quả tốt nữa.

Giúp con nghiện nhận thức đúng

Tất cả những gì mà chị cần phải làm là nỗ lực thay đổi hành vi và thói quen đánh bạc cũng như tâm lý tham giàu mà không cần làm việc và sự mù quáng vào sự hên xui của gia đình chồng. Nhờ chồng phân tích cho cha mẹ chồng và em chồng của chị thấy rằng kể từ ngày họ vướng vào nghiệp đỏ đen, tài chính gia đình đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các mối quan hệ tình thân ngày càng mất dần, những cảm giác chán chường, tuyệt vọng, buông xuôi, xuất hiện thường xuyên, hạnh phúc gia đình đang đứng trước nguy cơ tan vỡ,… để cha mẹ và em chồng sớm nhận ra sai lầm và ngừng lại kịp thời.

Khi các tư duy tích cực được định hình trong tâm trí của gia đình chồng, chị cần tiếp tục cùng anh ấy hỗ trợ người thân của anh ấy dứt bỏ được cơn nghiện bạc này. Tránh xa môi trường cờ bạc.

Chặn đứng nghiệp cờ bạc lúc đầu không mấy khó khăn lắm. Dứt điểm thói cờ bạc vĩnh viễn mới là mục tiêu lâu dài. Nuôi một thói quen tốt phải mất nhiều ngày và đòi hỏi đến tâm kiên nhẫn và phương pháp đúng. Bỏ đói thói quen xấu phải mất vài tháng đôi lúc nó vẫn lẩn quất không chịu rời bỏ ta mà đi. Do đó, việc trừ diệt tận gốc rễ nghiệp cờ bạc là tiêu chí hàng đầu và cần có thiện chí cũng như quyết tâm lớn.

Nghiệp xấu thường có bối cảnh và không gian xuất hiện, tồn tại và phát triển của riêng nó. Để chuyển hóa một nghiệp tiêu cực, tốt nhất là đừng nên bén mảng đến những nơi, theo đó, một nghiệp xấu có thể sinh sôi nảy nở. Ngoài việc tránh xa những nơi tổ chức chơi bạc, vợ chồng chị cũng nên giúp bên chồng không nên giao du với những người bạn cờ bạc và ăn chơi.

Trong giai đoạn giúp gia đình chồng cai cờ bạc không nên để chồng giữ nguồn tài chính. Tạm thời, chị nên giữ tiền chung, thẻ tín dụng và thanh toán những gì cần chi tiêu của vợ chồng và gia đình chồng. Cần giải thích để chồng hiểu được điều tế nhị này để anh không giận chị. Chồng chị cũng không nên quá dễ tin vào lời hứa của cha mẹ và em chồng mà trở nên dễ dãi chu cấp tiền bạc cho họ, vì làm như thế cơn nghiện cờ bạc ở cha mẹ anh và em gái của anh ấy sẽ khó mà chấm dứt được.

Thay thế đối tượng quan tâm

Khi trong tâm những người thân trỗi dậy cảm giác thèm khát đánh bạc, chị hãy khuyên chồng chị đánh lạc hướng chủ đề quan tâm của họ. Anh chị có thể tư vấn cho họ những cách thức sau: Cơn nghiện bạc xuất hiện, hãy trò chuyện với người thân, gọi điện thoại cho bạn bè, xem kênh truyền hình ưa thích. Thay thế đối tượng được quan tâm như phim ảnh, xem chương trình nghệ thuật giúp con nghiện vượt qua cơn nghiện mà không phải vất vả đè nén. Sự thay thế đối tượng nhận thức sẽ có chức năng làm cho người có thói cờ bạc bớt đi sự thèm khát. Nói chung, nghĩ tưởng đến một việc gì đó có ích hoặc làm một việc gì đó có giá trị trong lúc con ma cờ bạc đang đeo bám sẽ giúp những người họ hàng bên chồng chị không bị cơn nghiện bạc thôi thúc, đẩy đưa và trói buộc.

Lấp thời gian trống bằng các hoạt động hữu ích

Kẻ nghiện cờ bạc có thói quen tiêu hủy thời gian từ ngày này sang ngày khác. Để họ không có thời gian “rảnh rỗi” chị hãy lập sẵn kế hoạch đi chơi với gia đình chồng, tham quan đây đó với người thân, chọn một loại vui chơi giải trí khác có sức thu hút, tham gia các loại vận động thích hợp với sức khỏe có thể giúp cho người nghiện cờ bạc dừng lại sự thôi thúc của cơn nghiện.

Chị hãy khích lệ cha mẹ và em chồng tham gia các nhóm xã hội, lớp tập huấn kỹ năng thuyết trình, đi uống cà phê, chơi thể thao, đọc sách, xem phim, nghe nhạc, dọn dẹp nhà cửa, hít thở trong chính niệm, thực tập thiền hành – những việc này sẽ có khả năng chuyển hóa cơn nghiện một cách nhẹ nhàng và không để lại “tác dụng phụ”.

Sau khi nỗ lực hết cách từ phía hai vợ chồng chị mà vẫn không có kết quả gì hay thay đổi tích cực nào đối với nghiệp cờ bạc của gia đình chồng thì tốt nhất vợ chồng chị có thể bàn chuyện thuê nhà ở riêng khỏi cha mẹ chồng và em chồng. Việc ở riêng sẽ giúp vợ chồng chị bớt đi các cảm giác ngột ngạt như đã từng diễn ra trong quá khứ. Ở riêng có thể làm cho tài chính gia đình chị đang cơn khủng hoảng trở nên vất vả hơn. Nhưng ít ra việc làm này có thể giúp chồng chị từ chối trả nợ giùm do cha mẹ và em chồng thua bạc lớn.

Chị hãy nhớ đừng vì lý do gì mà bỏ cuộc nửa chừng. Hãy nỗ lực làm cho tình trạng chuyển nghiệp cờ bạc trở nên tốt đẹp hơn. Chúc chị bình tĩnh, kiên nhẫn, thành công và tái xây dựng hạnh phúc gia đình.