Lời chiếc lá

Nhưng cũng đúng cho một chút gì đó được gọi là còn sót trên bề mặt của những phiến lá đang phản chiếu ánh hoàng hôn. Lúc đó, cả tán cây cũng đã thả mình trôi vào trong không gian một cách nhẹ hẫng, nhưng vẫn có một chút gì thảng thốt mà cứ ngỡ như là chất chứa trong đó vài điều nghi kỵ về phía những vệt sáng héo úa ấy. Và nếu như thật sự vẫn có một chút thảng thốt nghi kỵ gì đi nữa, thì cũng không thể phủ nhận rằng chiều hôm nay, những chiếc lá cũng đi về, cùng với lúc ở phía Tây kia mặt trời đang chìm dần vào sâu thẳm. Chốn sâu thẳm đó đã phảng phất những làn khói nhẹ và gợi lên biết bao điều có thể khiến thứ ánh sáng lay lắt ấy cảm nhận được những thay đổi mỗi khi có một cái nhìn hướng về phía nó.

Nhẹ thôi, chiếc lá thì thầm gọi với vào không trung, như thể nó đang quay quắt trong một kiểu nhìn thiếu đi phần tinh tế về phía sâu thẳm mà có khi muôn đời nó vẫn không thể nhận ra được. Cũng có thể là có sự mong ước sao cho nó lấn vào chốn sâu thẳm ấy khoảng chừng một đoạn, để khi ấy nó trở nên thân thiết hơn, nhờ vậy mà những biểu hiện còn gán vào với nó được nhẹ đi bằng với chính điều mà nó cảm thấy như thế. Rồi thì có một chốn mục nát, để nó có thể vẽ ra bất kỳ điều gì giống như, theo nó gọi, là một viễn tượng khó hình dung nổi – nhưng đồng thời cũng là hình dung trong tiềm độ, khoảnh khắc tách ra khỏi vỏ cây được che chắn bằng với sự lui về với chốn mục nát thâm sâu ấy. Khi đó, có thể đã có rất nhiều những dòng chảy của thời gian gieo lên trên mình nó, nhưng thực sự thì nó khó có thể ý thức được; nhưng cũng nên đặt trường hợp là – nếu có thể – không, thực ra, nó ý thức được; thì sao? Vậy thì, đúng vào lúc nó biết mình đang ngả sang màu vàng nhạt, đồng thời chính khi đó nó chợt nhận ra sự ẩn nấp của cái chết đằng sau những sự kiện âm thầm ấy.

Trời đã về chiều. Trời về chiều; chiều, trong khung cảnh của thời gian. Một cảm giác xốn xang gợn lên bên trên khoảng không gần như bất tận đó, như khi mà cái cảm giác đó cứ kéo dài ra và chạy xa hút tầm mắt; nếu như nó có thể kéo hết được mọi cử động di cư đi từ các phân tử diệp lục của chiếc lá thì tốt biết mấy. Mà chỉ là sự di cư từng phần; nhưng thật bất ngờ, chiếc lá đã vội thầm cảm ơn điều đó; nó cảm ơn vì chính sự di cư từng phần của các phân tử diệp lục chứ không phải là sự di cư đồng loạt từ chúng; nếu không, có lẽ nó đã bị đột tử rồi. Và giả dụ như điều đó xảy ra thì nó đã không có được những biến đổi như thế này, biến đổi khi mà chính các phân tử diệp lục trở mình một cách chầm chậm. Nhịp độ biến đổi chầm chậm đó không làm bằng một thứ chất liệu cụ thể nào cả, nếu có ai đó nói nó làm bằng một thứ chất dẻo rẻ tiền mà ai cũng có thể mua ở những cửa hàng gia dụng thì; ôi thôi, có thể như thế, xem ra, cũng không kém đi cho một trò cười nhạt nhẽo dành riêng những kẻ mang trong mình một thị hiếu tầm thường.

Sự trở mình đó của chiếc lá, mà cụ thể hơn, sự di cư của các phân tử diệp lục, đã thôi thúc chiếc lá chú ý đến toàn bộ thớ thịt của mình; có lẽ không gì có thể ngăn chặn sự chuyển dịch đó xảy ra, cứ như thể có một sự tiên liệu không thể thay đổi về phía những nghi kỵ đang hối hả thúc giục chiếc lá thôi không nghĩ về phía ánh sáng héo úa ấy nữa. Và rồi, cái cảm giác sợ bị đột tử đã khiến chiếc lá nhận ra rằng có thể nó đã may mắn biết nhường nào khi nhận ra sự trở mình của chính bản thân nó, mà sự rệu rã của những thớ diệp lục là một minh chứng tinh tường.

Tự thân sự di cư của những thớ diệp lục không làm cho bản thân chiếc lá mất cân bằng đi một chút nào, mà ngược lại, nó có thể ung dung hơn khi biết chắc rằng nó đang xa rời một cái gì đó, cái mà trước đây nó đã cố gắng níu giữ dẫu cho mọi thứ có thể khiến nó bị thương tổn vì nó không ngần ngại chi trả cho những hao phí đó một sự cam chịu đến cùng độ. Sợi tơ nắng cũng khét đi trong cùng một tiết điệu của chất diệp lục ngả màu. Tơ nắng thắt lên trên mình chút vàng võ, như thể chính cái màu vàng võ đó đã không ngừng nhắc nhở bản thân những vệt sáng khi về chiều ấy, rằng dẫu cho chúng có cố gượng gạo để duy trì cường độ ánh sáng đến mức nào thì những vệt sáng ấy cũng không được mạnh mẽ lắm. Ở bên kia là chiếc lá, với từng hồi diệp lục đang khô dần đi và trở mình thành vàng võ; thì ở đây, cái chất màu vàng héo úa khô khốc của sợi tơ nắng ban chiều cũng dần chuyển thành màu xám đặc trong từng vệt sáng của buổi hoàng hôn. Chậm thôi, dẫu cho hai quá trình đó có thể nói ra được như thế này; nhưng để biết về chúng, để theo được chúng, và nhận ra chúng như thế nào, thì là cả một đoạn đường với nhiều ngã rẽ quanh co phức tạp theo cái kiểu bị lạc vào những đường hầm bí lối khi cứ đứng đối diện với thứ cái phức tạp kia.

Ở vào chính cái thời đoạn mà mọi quá trình cứ chuyển dần vào và đi về phía quá khứ, chiếc lá cứ thế nghiêng mình như nép lại, để có thể, nếu cố gắng, nó hy vọng rằng nó có thể hiểu được ít nhiều về chính cái phần tinh vi nhất đó, khi mà trong một phần sự cố gắng ấy nó cũng đang hướng về phía sự ngả màu của những phân tử diệp lục bên trong bản thân mình. Sự tinh vi thì lúc nào cũng hướng về với vẻ đẹp toàn thiện của thế giới. Trong quá trình các phân tử diệp lục đi vào sự rệu rã, những thành phần có trong tế bào chất của chiếc lá dần dần mất đi khả năng thực hiện các chức năng trong trạng thái bình thường. Điều đó có nghĩa gì? Rõ ràng như thế, khi những phân tử diệp lục kia ngả màu hết thì cũng chính là lúc cuống lá khô quánh lại, và chỉ một cơn gió nhẹ thoảng qua thôi, cũng đã đủ sức để tiễn đưa nó về với đất mẹ rồi. Thế mà, duy chỉ có một điều khó hiểu là với chiếc lá, nó biết nó đang tiến dần về với cái chết nhưng lại không nao núng gì; chẳng những thế, nó đang còn muốn nhìn ngắm sự chết đó là cái gì nữa, mới thật kỳ lạ; ngay cả nó cũng không hiểu sao nó lại bình thản đến mức độ như thế khi chuyển cái nhìn của mình về phía sự ngả màu của các phân tử diệp lục ấy. Chiếc lá thầm nghĩ, phải chăng chẳng qua cái chết cũng chỉ là một sự bảo toàn không hơn không kém mà thôi? Nhưng sự chết thì sao? Chính sự chết mới là điều khó hiểu nhất đối với chiếc lá.

Sự chết có đó như với bất kỳ một chiếc lá nào đang còn xanh mơn mởn kia. Cái chết mang đến một sự bảo toàn cho cái thứ dòng chảy tuôn theo dòng thời gian và hòa vào trong nguyên lý định sẵn nào đó, chiếc lá thầm thì; nhưng liệu rằng sự chết có thể xảy ra cũng theo với cái chết như thế hay không? Sự chết bao hàm cả cái chết, chiếc lá chợt nhận ra điều đó, ngay khi cái cuống của mình không còn bám trụ lâu hơn được nữa thì cũng chính là lúc cái chết ập đến, chiếc lá thừa hiểu sự kiện mà qua đó nó được gửi về đất mẹ trong tư thế chao nghiêng, có khi lượn lờ quanh co rồi nằm xuống một cách nhẹ nhàng. Thì chính là khi cái chết xảy ra thì sự chết cũng bắt đầu cất lên lời đệm tấu cho một bản mệnh được trở về. Sự chết không có nghĩa là sự kiện chiếc lá rời bỏ cành cây để trở về với đất mẹ, sự kiện đó chẳng qua chỉ là cái chết đang đến với nó mà thôi; xa hơn, sự chết làm nên điều đó, ngay đây, chiếc lá đã hiểu sự chết có tồn tại một sức mạnh to lớn đến như thế. Chết có nghĩa là được bảo toàn, và sự chết, việc nó có đó, nghĩa là để duy trì sự hội nhập cho mọi thứ được trở về cố hương của mình. Đến đoạn này, chiếc lá đã cảm thấy nặng nề hơn ban đầu rồi, dường như chất diệp lục đã ngả màu hết toàn bộ, cuống lá nứt dần, ngay vào đoạn nó nhận ra sức mạnh của sự chết thì cũng là lúc cuống lá đứt hẳn.

Chiều hôm nay, trong rừng cây xanh ngút đó, có một chiếc lá rơi về với đất mẹ.