Tôi có một câu chuyện muốn kể cho các bạn nghe: “Một ngôi chùa trên núi có nuôi một con lừa. Mỗi ngày nó đều ở trong phòng xay thóc lúa, vất vả cực nhọc kéo cối xay. Thời gian lâu dần, lừa ta bắt đầu chán ghét cuộc sống vô vị này. Mỗi ngày nó đều trầm tư, “nếu như có thể ra ngoài xem xem thế giới bên ngoài, không cần kéo cối xay nữa, như thế thật là tốt biết mấy!”

Không lâu sau, cơ hội cuối cùng đã đến, vị tăng nhân trong chùa muốn dẫn lừa xuống núi để thồ hàng, lòng nó hứng khởi mãi không thôi. Đến dưới chân núi, vị tăng nhân đem món hàng đặt lên lưng nó, sau đó trở về ngôi chùa. Thật không ngờ, khi những người đi đường trông thấy lừa, ai nấy cũng đều quỳ rạp ở hai bên đường cung kính bái lạy.
Lúc bắt đầu, lừa ta không hiểu gì cả, không biết tại sao mọi người lại muốn dập đầu bái lạy nó, liền hoảng sợ tránh né. Tuy nhiên, suốt dọc đường đều như vậy cả, lừa ta bất giác hiu hiu tự đắc hẳn lên, lòng thầm nghĩ: “Thì ra mọi người sùng bái ta đến thế”. Mỗi khi nhìn thấy có người qua đường thì con lừa lập tức sẽ nghênh ngang kiêu ngạo đứng ngay giữa đường phố, yên dạ yên lòng nhận sự bái lạy của mọi người. Về đến chùa, lừa ta cho rằng bản thân mình thân phận cao quý, dứt khoát không chịu kéo cối xay nữa. Vị tăng nhân hết cách, đành phải thả nó xuống núi.

Lừa ta vừa mới xuống núi, xa xa đã nhìn thấy một nhóm người đánh trống khua chiêng đang đi về phía mình. Lòng nghĩ, nhất định mọi người đến để nghênh đón mình đây mà, thế là nghênh ngang đứng ngay giữa đường lộ.

Thực ra, đó là đoàn người rước dâu, đang đi lại bị một con lừa chắn ngang đường. Người nào người nấy đều rất tức giận, gậy gộc tới tấp. Lừa ta vội vàng hoảng hốt chạy về chùa. Khi về đến nơi thì cũng chỉ còn lại chút hơi tàn. Trước khi chết, nó căm phẫn nói với vị tăng nhân rằng: “Thì ra lòng người hiểm ác đến thế, lần đầu khi xuống núi, mọi người đều đảnh lễ bái lạy ta. Nhưng hôm nay họ lại ra tay tàn độc với ta”. Nói xong liền tắt thở.

Vị tăng nhân thở dài một tiếng: “Thật đúng là một con lừa ngu ngốc! Hôm đó, thứ mà mọi người bái lạy chính là bức tượng Phật được ngươi cõng trên lưng mà thôi”.

Đức Phật đã từng dạy: “Tâm là tên lừa đảo lớn nhất, người khác có thể dối bạn nhất thời nhưng nó lại gạt bạn suốt đời”. Điều bất hạnh lớn nhất trong đời người, chính là sống cả một đời mà không nhận thức được bản thân mình. 

Đôi khi chúng ta là chính mình, nhưng cũng có những lúc ta đánh mất bản thân. Có những lúc để nhận thức được bản thân còn khó hơn cả việc nhận thức được thế giới xung quanh. Mỗi ngày chúng ta đều soi gương, nhưng khi soi gương, có ai từng hỏi bản thân mình một câu rằng: “Bạn đã nhận thức được chính mình chưa?”

Nếu như bạn có tiền tài, điều người ta sùng bái chẳng qua là tiền tài của bạn, chứ không phải chính bản thân bạn. Nhưng bạn lại ôm ảo vọng rằng họ đang sùng bái mình. Nếu như bạn có danh vọng, điều người ta tôn kính chẳng qua là danh vọng của bạn, chứ không phải chính bạn. Nhưng bạn lại lầm tưởng rằng người khác đang tôn kính mình. 

Nếu như bạn có dung mạo đẹp đẽ, điều người ta mến mộ chẳng qua chỉ là dung mạo đẹp đẽ mà tạm thời bạn đang có, chứ không phải chính bạn. Nhưng bạn lại hoang đường cho rằng người khác đang ngưỡng mộ chính bản thân mình.

Khi tiền tài, danh lợi, vẻ đẹp của bạn không còn nữa, thì cũng là lúc bạn bị vứt bỏ. Có bao giờ bạn nghĩ đến điều ấy chưa?

Chỉ vì chạy theo những thứ phù du ấy mà chúng ta dần lãng quên đi bản thân mình. Quên mất giá trị của một con người xuất phát từ nội tâm chứ không phải những thứ bề ngoài, lao tâm khổ sở vì nó thật là điều bất hạnh nhất trên đời.

“Những thứ không đạt được, chúng ta sẽ luôn cho rằng nó đẹp đẽ. Chính vì bạn hiểu nó quá ít, bạn không có thời gian ở chung với nó. Nhưng rồi một ngày nào đó khi bạn hiểu sâu sắc bạn sẽ phát hiện nó vốn không đẹp như trong tưởng tượng của bạn”.

Thứ người khác tôn sùng bạn cũng vậy, đó chẳng qua chỉ là những thứ họ không có nên họ thấy nó đáng quý và đáng trân trọng. Rồi họ cũng tôn kính luôn người có nó. Nhưng khi bạn mất đi thứ họ thường tôn quý thì họ cũng quay lưng đi với bạn mà thôi.

Vậy nên hiểu rõ chính bản thân là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Bài học từ con lừa đã giúp tôi nhận thức sâu sắc được điều ấy. Tự hiểu rằng những giá trị vật chất không bao giờ có thể trường tồn. Chỉ có vẻ đẹp nội tâm mới có thể làm lay động lòng người. Như Đức Đạt Lại Lạt Ma đã dạy: “Đẹp không phải là hút người vào, mà là giữ người ở lại”. Vẻ đẹp quý giá nhất xuất phát từ nội tâm chứ không phải từ những thứ phù phiếm bên ngoài. Có nhận thức được sâu sắc điều ấy chúng ta sẽ luôn giữ được sự tỉnh táo khi nhìn nhận mọi việc.

Khi đã nhìn thấu được chân tâm bản tính của mình và tạo dựng được đời sống nội tâm sâu sắc thì bạn hãy luôn tin rằng dù bạn ở đâu đi chăng nữa, có mang một dung mạo không ưa nhìn thì cũng luôn có những người ở bên và yêu thương bạn thật sự. Bởi có những điều chỉ có thể nhìn được bằng trái tim chứ không phải từ đôi mắt.

Bài viết có tham khảo: http://senvangtv.com/2015/09/01/bai-hoc-tham-thuy-ve-ve-be-ngoai/