>Phật giáo thường thức

Truyền thuyết "Sự tích Táo quân" có nhiều dị bản nhưng cốt truyện nhìn chung để ngợi ca tình yêu, tình cảm gia đình khăng khít. Sau đây là một trong những dị bản của "Sự tích Táo quân".

Theo truyền thuyết, xưa có hai vợ chồng nghèo, mâu thuẫn trong cuộc sống nên phải bỏ nhau. Sau này người vợ lấy chồng mới, còn người chồng cũ vẫn nghèo khó.

Trong một lần đi xin ăn, tình cờ anh ta gặp lại người vợ cũ và được hậu đãi. Không may, người chồng cũ uống quá say nên không thể đi về trong lúc đó người chồng mới cũng đã về đến đầu ngõ. Sợ chồng mới về nghi ngờ, người vợ đã giấu chồng cũ trong đống rơm trước nhà. Trong lúc vô ý, đống rơm bốc cháy thiêu chết người chồng cũ trong đó. Người vợ vì ân hận đã đâm đầu vào đống lửa chết, người chồng mới cảm thương chết theo.

Ngọc Hoàng cảm kích phong cho ba người làm Táo quân - Vua Bếp. Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình thường mua hai mũ ông, một mũ bà và ba con cá chép để cúng với quan niệm rằng, Táo quân cưỡi cá chép về chầu trời, tâu với Ngọc hoàng mọi việc trong năm, cầu may mắn.

Câu ca tưởng chừng đơn giản ấy bao hàm những ý nghĩa sâu xa trong cuộc sống. Nó nhấn mạnh rằng, trên thế gian, chỉ tồn tại mối quan hệ “một vợ, một chồng”. 

Có thể nói, điều mà những tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý mà chính là cái tình. Tình nghĩa phu thê, sống chết cùng nhau. Đã là phu thê “đầu ấp tay gối” thì muôn đời tình nghĩa sắt son.

Chẳng bởi vì như thế mà họ mới hóa thành những vị thần trông coi những phần quan trọng nhất trong gia đình hay sao?

Từ đó, vào dịp 23 tháng Chạp hằng năm, các Táo cưỡi cá chép lên Thiên Đình để bẩm báo với Ngọc Hoàng mọi việc tốt xấu trong năm của mọi người trong gia đình. Đến đêm Giao thừa các Táo mới trở lại trần gian, tiếp tục công việc trông coi bếp núc  của mình.

Sự tích công Công ông Táo. Phim minh họa

Bên cạnh đó, có thể thấy trong các bản kể, dù các chi tiết có khác thì một hình ảnh vẫn không thay đổi đó là ngọn lửa. Từ xa xưa, con người đã biết dùng lửa xua đuổi thú dữ, nấu chín thức ăn, sưởi ấm… cho đến ngày nay, ngọn lửa vẫn giữa nguyên tác dụng của nó trong mỗi gia đình. Ông Công ông Táo là sự tượng trưng cho bếp lửa, là lời nhắc đến tình cảm ấm áp trong mỗi gia đình, là hình ảnh các thành viên quây quần bên nhau.

Từ câu chuyện về ông Công ông Táo ta có thể thấy được tình người, tình phu thê hết sức ý nghĩa. Đồng thời cũng thể cho thấy một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt qua các thế hệ được kính cẩn giữ gìn cho đến hôm nay.