450
Người thắp lửa bên dòng kênh
Tôi trở về quê vào một buổi chiều cuối đông. Trời lặng gió, mây trôi chậm, những sợi nắng cuối ngày trải nhẹ trên mặt đất. Con đường đất đỏ dẫn ra cánh đồng vẫn nguyên màu phù sa nâu sẫm, in hằn dấu vết những bánh xe trâu xưa cũ. Tôi bước chậm dọc theo bờ Kênh 19/5 – con kênh đã nuôi dưỡng bao mùa lúa quê tôi – để tìm lại một ký ức xưa cũ chưa từng phai nhòa: lán trại Ngói.
Từ xa, qua lớp sương mỏng bảng lảng, tôi đã nhận ra anh – Giáp Long – dáng người gầy gò, chiếc lưng hơi còng, đang lom khom rắc thức ăn cho cá. Trong ánh chiều nhạt nhòa, bóng anh lẫn vào sắc đất, sắc nước và sắc thời gian. Nhưng đôi mắt ấy – vẫn cháy lên một ngọn lửa, không chói lòa mà âm ỉ, bền bỉ đến lạ lùng.
Thuở thanh xuân, Giáp Long từng là niềm tự hào của cả làng khi đỗ vào một trường đại học danh giá ở Hà Nội. Nhưng định mệnh trớ trêu đã khiến cuộc đời anh rẽ ngang. Một căn bệnh gai cột sống quái ác ập đến như nhát chém bất ngờ, quật ngã anh xuống giường bệnh suốt sáu năm trời. Sáu năm – đủ để vắt kiệt sức lực và niềm tin của một con người, đủ dài để bóng tối của tuyệt vọng phủ lên tất cả.
Nhưng anh không gục ngã.
Khi bệnh tạm thuyên giảm, thay vì tìm về giấc mơ học hành dang dở, anh chọn sống một cuộc đời khác – lặng lẽ hơn nhưng rực rỡ hơn. Anh thuê lại nhà máy gạch bỏ hoang ven kênh, dựng tạm một căn lán nhỏ, bắt đầu nuôi cá, trồng rau, sống giữa thiên nhiên. Người làng quen miệng gọi đó là “lán trại Ngói”.
Tưởng chừng cuộc đời anh sẽ trôi qua êm đềm như mặt nước. Nhưng rồi, một buổi sáng đầu thu, khi đang đổ thức ăn cho cá, anh bắt gặp bốn đứa trẻ đang tụm lại trong lán, say sưa chơi cờ. Sau vài câu chuyện, anh sững người: bọn trẻ đã bỏ học, định vào Nam làm thuê. “Chúng cháu học không vô, kiến thức hổng quá rồi…” – một đứa nói vu vơ, như thể điều đó chẳng còn quan trọng nữa.
Nhưng với anh, câu nói ấy như nhát dao xoáy vào ký ức – của một người từng lỡ dở giấc mơ, từng tuyệt vọng đến tận cùng.
Và anh quyết định giữ chúng lại.
Từ những cuộc trò chuyện ngắn ngủi ban đầu, dần dần thành những buổi học nhỏ. Không bảng đen, không phấn trắng, chỉ có chiếu cói trải trên nền đất, dưới mái lều tranh dột nát. Giữa những buổi chiều hoàng hôn chênh chếch, tiếng anh giảng bài vang lên, ấm áp và kiên nhẫn. Anh dạy bằng tất cả trái tim – không chỉ dạy chữ, mà dạy cả niềm tin và khát vọng.
Từ bốn đứa, rồi tám, rồi ba mươi đứa trẻ tìm đến. Có đứa gọi anh là “thầy”, đứa thì gọi “anh Long”, có đứa bẽn lẽn gọi “người cho con chữ”. Có hôm trời mưa lớn, mái lán dột lộp độp, cả thầy lẫn trò vẫn quây quần học bài dưới ánh đèn dầu leo lét.
Câu chuyện về “lớp học nơi lán trại Ngói” lan xa. Người ta gọi đó là lớp học của những đứa trẻ bị cuộc đời bỏ quên. Còn tôi, tôi thấy đó là nơi phép màu được gieo bằng tay người – và bằng lửa trong tim.
Giáp Long chưa bao giờ nhận mình là thầy giáo. Nhưng trong trái tim của những học trò năm xưa – nay là bác sĩ, kỹ sư, giáo viên, cán bộ – anh chính là người đã góp phần thay đổi cả cuộc đời họ.
Chủ nhật vừa rồi, tôi ghé thăm anh. Vẫn dáng lom khom bên bờ kênh, nhưng khi thấy tôi, anh nở nụ cười hồn nhiên như một đứa trẻ. Chúng tôi ngồi dưới mái lán cũ, nhâm nhi chén chè xanh, anh kể chuyện say sưa về từng đứa học trò: đứa này vừa tốt nghiệp đại học, đứa kia mới được tuyển làm giáo viên.
Tôi bỗng thấy anh gầy hơn xưa. Anh bảo, căn bệnh kia vẫn chưa buông tha – đã hành hạ anh suốt mười mấy năm trời, âm thầm và dai dẳng.
Chúng tôi chia tay khi bóng chiều nghiêng dần. Từ xa, lũ trẻ ríu rít kéo đến, cặp sách đong đưa trên lưng, tiếng cười vang rộn giữa cánh đồng yên ả. Anh vẫy tay chào, giọng vẫn nhẹ nhàng, ấm áp như thuở nào.
Tôi đứng lặng nhìn theo. Gió chiều thổi qua những luống rau sau trại, mang theo mùi đất, mùi cá, và cả mùi của một tình yêu thương chân thành không lời.
Cảm ơn anh – Giáp Long – người thắp lửa bên dòng kênh.
Người không có bục giảng, không có danh xưng, nhưng đã gieo nên những mầm sống bền bỉ giữa mảnh đất đời tưởng chừng khô cằn.
Mong anh luôn mạnh khỏe – để tiếp tục giữ lửa nơi mái lán nhỏ ấy, nơi đã từng chứng kiến một điều kỳ diệu mang tên: tình người.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Người ta khổ hơn mình…
Phật pháp và cuộc sống
23:18 21/11/2025
Mấy hôm nay, xem tin lũ ở Phú Yên, Nha Trang, Quy Nhơn, lòng tôi cứ chùng xuống.
Niềm vui từ một chén trà
Phật pháp và cuộc sống
16:22 21/11/2025
Anh bạn tôi nhỏ hơn tôi vài tuổi, còn là sinh viên, nhưng lại có sở thích thưởng thức trà hàng ngày. Mỗi buổi sáng thức dậy, anh bạn tự pha cho mình một ấm trà thơm nóng rồi ngồi nhâm nhi đọc sách. Những khi tôi đến chơi, thể nào anh bạn cũng pha một ấm trà thật đậm ngon mời tôi. Biết anh bạn có sở thích này nên nhiều lần đến tôi thường mua theo một gói bánh ngọt, thế là anh em lại có một buổi uống trà, ăn bánh nói chuyện thật hợp ý. Cũng vì sở thích này mà bạn tôi hay bị bạn bè trêu chọc, rằng thanh niên gì mà cứ như ông già, bia rượu cà-phê thì họa hoằn gọi mãi mới chịu đi, còn nhắc đến trà thì khoái cả chí, cứ có bộ ấm là tìm trà pha ngay.
Không thể nghĩ bàn
Phật pháp và cuộc sống
16:02 21/11/2025
Tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình tương đối khá. Cha mẹ chăm lo cho ăn học chu đáo nên tôi phần nào có “bệnh công tử”. Học xong ở lại thành phố và lấy vợ, nhà vợ cũng khá nên cho chúng tôi một căn nhà nhỏ, cuộc sống như thế cũng quá đẹp so với bạn bè.
Đồng niên huynh đệ
Phật pháp và cuộc sống
12:21 21/11/2025
Từ xa xưa, chư Tổ sư đã ngộ Đạo từ tuổi nhỏ. Ngày nay, con thấy mình và chú Tuệ Đạo cũng mang trong lòng khát khao ấy, mong muốn được sống trong ngôi nhà chung của Đức Thế Tôn. Hai huynh đệ mang hai hành trình khác biệt, nhưng cùng chung một chí lớn: Đi trên đường Đạo.
Xem thêm
