Nơi trú của nghiệp lực

Khi thấy một điếu thuốc, cơ thể người nghiện dâng lên cảm giác thèm thuồng, các phản ứng trong cơ thể trổi dậy thúc giục họ đưa tay cầm lấy điếu thuốc. Các nhà khoa học xem đó là phản xạ có điều kiện. Tuy nhiên, có một nhân tố quan trọng hơn mà ta không biết đó là sự lôi kéo nằm sâu trong tâm thức, nó còn được gọi là nghiệp lực.

Một sự vật thường tác động vào ta theo 3 mức độ: Mức thứ nhất, chúng xâm nhập qua 5 giác quan (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân), tạo ra cảm giác dễ chịu sung sướng. Ở mức thứ hai, chúng tác động vào não bộ (phần thức) tạo nên trí nhớ và thức ham muốn. Ví dụ, như trong một số trường hợp người tuy sắp chết nhưng vẫn thấy thèm một thứ gì đó, mặc dù lúc đó cơ thể không hề có nhu cầu. Ở mức thứ ba, chúng tác động vào ngã thức tạo nên sự phân biệt và chấp chặt về hình ảnh của vật đó và nó cũng xuất hiện thường xuyên ở tàng thức. Khi đó hình ảnh đó sẽ được mang từ kiếp này sang kiếp khác.

Chết không phải là hết. Mặc dù lúc đó năm giác quan đã hư hoại nhưng nghiệp lực vẫn còn sâu trong Ngã thức và Tàng thức, chúng sẽ đi theo ta vào kiếp sống mới. Điều đó giải thích tại sao ta có thể yêu hay ghét một người ngay lần đầu tiên gặp gỡ. Tu hành là để làm sạch Ngã thức và Tàng thức qua đó mới có thể thoát khỏi nghiệp lực.