450
Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng...
Vu lan về, lòng người thường nghĩ đến hai chữ hiếu hạnh. Đó là mùa con cái tri ân cha mẹ, mùa mỗi người soi lại cội nguồn và mạch sống.
Nhưng Vu lan không chỉ gợi nhắc đến tình cha nghĩa mẹ, mà còn mở rộng ra những ân tình khác, trong đó có ân sư. Bởi nếu cha mẹ sinh ra ta hình hài, thì thầy cô và chư vị minh sư lại là những người tiếp tục nuôi dưỡng, khai mở trí tuệ và tâm hồn. Cổ đức dạy: “Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng/ Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”.
Từ thuở ban sơ, đứa trẻ bập bẹ biết chữ, biết nhân - nghĩa - lễ - trí - tín cũng là nhờ thầy dạy. Rồi suốt những năm tháng cắp sách đến trường, từ dáng người gầy gò kiên nhẫn bên bục giảng đến những bàn tay cầm tay ta uốn nắn từng nét chữ, đều là hình ảnh chẳng thể nào quên. Trong Phật giáo, ân sư lại càng trở nên sâu thẳm hơn nữa, vì đó là những người khai thị cho ta con đường giải thoát, chỉ cho ta thấy đâu là khổ, đâu là nguyên nhân khổ, và đâu là lối thoát khỏi luân hồi sinh tử. Nếu cha mẹ cho ta sự sống, thì thầy tổ trao cho ta huệ mạng - tức là đời sống tâm linh. Đó là món quà không có thứ gì ở thế gian sánh được.
Trong đời, có những tri thức ta học từ trường lớp, từ sách vở. Nhưng có những điều chỉ có thể thấm vào qua sự sống động của tấm gương. Một người thầy không chỉ dạy chữ, mà còn dạy ta cách làm người, cách đứng thẳng trước sóng gió, cách giữ lòng ngay cả khi cuộc đời nghiêng ngả. Với người xuất gia, một vị thầy truyền giới, một minh sư dẫn đạo, không chỉ truyền trao tri thức, mà còn là người trao thân mạng pháp, gieo hạt giống Bồ đề. Từ đó, học trò có thể bước vào dòng thánh, tiếp nối mạng mạch của Tăng đoàn.
Ấy vậy mà trong vòng xoáy hối hả của đời sống hôm nay, chữ nghĩa ân sư đôi khi trở nên mờ nhạt. Học trò ra trường, thành danh, nhiều khi quên mất người đã một thời dìu dắt mình. Có những lớp trẻ xem việc tri ân thầy cô chỉ còn là hình thức vào ngày 20/11, chứ ít khi tự thân trải nghiệm sự biết ơn sâu xa. Điều đó làm cho mối quan hệ thầy - trò trở nên nông cạn, và phần nào làm nghèo đi đời sống tinh thần của chính mỗi người.
Mùa Vu lan, bên cạnh đóa hồng cài áo để tưởng nhớ cha mẹ, mỗi người cũng nên có một đóa hồng tưởng niệm ân sư. Một cuộc điện thoại hỏi thăm, một chuyến viếng thăm, một lời tri ân từ đáy lòng… không chỉ làm ấm lòng người thầy, mà còn nuôi dưỡng lại nơi ta nguồn cội của tri thức và đạo hạnh.
Trong giáo lý nhà Phật, lòng biết ơn và đền ơn là nền tảng để chuyển hóa khổ đau. Một người không biết ơn cha mẹ, không nhớ ơn thầy tổ, khó có thể có tâm khiêm hạ để học hỏi, để trưởng thành.
Tri ân thầy cô, thầy tổ, thật ra cũng chính là tri ân cuộc đời. Bởi không ai có thể một mình đi hết đoạn đường mà thành tựu. Trong mỗi thành công, mỗi nụ cười, đều thấp thoáng bóng dáng của những người đã trao cho ta tri thức, đã dìu dắt ta đứng lên từ vấp ngã. Nếu Vu lan là mùa hiếu hạnh, thì cũng hãy là mùa nhắc nhớ chúng ta về lòng tôn sư.
Khi một người biết quỳ xuống trước thầy tổ, thì người đó cũng biết cúi đầu trước cuộc đời, biết sống với lòng tri ân.
Có một điều thú vị là trong truyền thống Á Đông, cả chữ “hiếu” và chữ “sư” đều gắn với cội nguồn và tiếp nối. Cha mẹ là cội nguồn thân thể, thầy cô là cội nguồn tri thức và đạo hạnh. Mất đi một trong hai, con người trở nên khuyết thiếu. Và khi biết trọn vẹn cả hiếu lẫn sư, con người mới thực sự trưởng thành, mới có thể sống một đời có ý nghĩa.
Mùa Vu lan không chỉ là mùa lễ hội của cảm xúc, mà còn là mùa hành động. Tri ân không chỉ dừng lại ở lời nói, mà còn ở cách sống. Ta thương mẹ cha bằng việc sống tốt, để cha mẹ an lòng. Ta biết ơn thầy cô bằng việc sống tử tế, để thầy cô tự hào. Đó là cách đền ơn thiết thực nhất. Bởi ân nghĩa lớn lao như biển trời, làm sao có thể cân đo đong đếm, chỉ có thể lấy chính đời sống của mình làm câu trả lời.
“Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng/ Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”. Câu thơ ấy như một nhành hương ta dâng lên trong mùa Vu lan, để nhắc nhớ mỗi người về những nguồn mạch đã nuôi dưỡng ta. Và từ niềm tri ân ấy, ta bước tiếp trên đường đời, sống một đời biết ơn, sống một đời có hiếu, có nghĩa, có tình.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tránh né cái ác
Phật pháp và cuộc sống
15:22 22/11/2025
Đức Phật nói cho chúng ta biết hết thảy mọi thứ trên cuộc đời đều do nhân duyên mà sinh khởi và cũng do nhân duyên mà đoạn diệt; tương tự như vậy, các phiền não khổ đau sở dĩ phát sinh là do duyên gần gũi với cái ác, với các đối tượng xấu ác hoặc do tiếp xúc với môi trường không thân thiện; và do vậy để ngăn tránh các phiền não khổ đau thì con người cần phải tránh xa cái ác, tránh xa các đối tượng xấu ác hoặc môi trường không lành mạnh.
Khi phố lên đèn
Phật pháp và cuộc sống
15:09 22/11/2025
Có một chiều thôi bận bịu, ta lang thang xuống phố, ngồi ở một ghế đá vỉa hè hay mỗi quán cóc nào đó thân quen. Ta hãy gác lại những lo toan bề bộn, cất đi những lo lắng ưu tư, cứ để cho lòng mình miên man vô định, ta ngồi ngắm phố xá lên đèn...
Cõi bồng phiêu
Phật pháp và cuộc sống
14:58 22/11/2025
Người đi từ cõi bồng phiêu/ Cơ hồ bóng xiêu chiều xuống/ Núi rừng ru hời tiếng vượn/ U hoài chạy trốn hoang liêu.
Liệu pháp tâm linh mang lại lợi ích nhất cho em bé khi còn trong bụng mẹ
Phật pháp và cuộc sống
09:37 22/11/2025
Bất kỳ người làm mẹ nào cũng đều cảm thấy vô cùng hạnh phúc khi biết mình đang mang trong mình một mầm sống. Bởi đứa con là kết tinh của tình cảm vợ chồng, là niềm hy vọng và ước mơ của đấng sinh thành về một em bé khỏe mạnh, ngoan ngoãn và thành đạt sau này.
Xem thêm
