Thứ sáu, 31/10/2025, 17:12 PM

Phật pháp của cha tôi: Một cây bon-sai

Nguyễn Khắc Phước

Làng quê tôi cách Huế chừng 40 cây số. Cha tôi là một nông dân. Thuở nhỏ, tôi thường theo cha đến chùa để tụng kinh niệm Phật. Mặc dù ít khi có được các thầy về làng thuyết pháp nhưng Phật tử trong khuôn hội cũng thường giúp nhau tu học.

Cha tôi không được khỏe, thỉnh thoảng lại dặn anh tôi lo chuyện hậu sự: sau khi ông chết thì phải làm thế này thế kia. Một hôm, nhân dịp cha tôi thọ thất tuần, một người bà con chơi cây kiểng mang đến tặng một cây bon-sai. Đó là một cây họ nhà sung, có ý chúc ba tôi mạnh khỏe và trường thọ. Thân cây phủ chi chít trái nhỏ xinh xắn như những trái bồ đề.

Xưa nay cha tôi chưa bao giờ chơi bon-sai. Quanh sân chỉ có mấy bồn hoa vạn thọ và chuối cảnh cho hoa quanh năm, chủ yếu để phục vụ cúng kiếng.

Cây sung được đặt trên bàn tiếp khách ngay chính giữa nhà nhưng chỉ một tuần là trái bắt đầu rụng, có lẽ vì thiếu ánh sáng mặt trời. Cha tôi mang chậu cây sung ra để ở một góc sân. Vì bận việc đồng áng nên cha tôi quên bẵng, đến khi tình cờ thấy lại thì nó đã héo vì gần mười ngày không tưới nước. Để cho dễ thấy và tiện chăm sóc, cha tôi mang cây vào để trên hàng hiên.

Phật pháp của cha tôi: Một cây bon-sai 1 — Ảnh minh hoạ.

Một chiều nọ khi đang ngồi nghỉ bên sây sung, không biết vừa nghĩ ra chuyện gì mà cha tôi à lên một tiếng rồi đốt một cây hương cắm cạnh gốc cây bon-sai, hai tay chắp lại, miệng lâm râm khấn vái. Mẹ tôi thấy vậy, hỏi: “Bữa ni chưa đến rằm mà ông thắp hương mần chi?”. Cha tôi có lẽ mất hứng, thôi không khấn nhưng im lặng không trả lời. Từ đó về sau thấy ông vui lên, không còn lo đau ốm.

Bữa nọ có chú Hoàng đến chơi. Chú là một huynh trưởng Phật tử ở chùa làng, thường hay giảng kinh, chính là người tặng bon-sai. Chú cười nói: “Nghe bác không thèm chơi bon-sai nên cho em xin lại”. Cha tôi nói: “Mấy bữa trước chú lấy thì tui đưa, nay chỉ có trời lấy tui mới chịu”. Rồi ông nói: “Tui đã tìm thấy Phật trong cây bon-sai ni rồi”. Chú Hoàng nói: “Phật ở chùa chớ mần chi có Phật trong cây bon-sai. Bác nói bậy, Phật quở chết”. Cha tôi giải thích: “Tui bỏ cái cây trong nhà, thiếu ánh sáng thì cây không sống được, đem ra ngoài vườn quên tưới thì cây héo queo. Muốn cây tốt thì phải có phân tro. Nếu thiếu không khí thì cây cũng chết. Vậy cây cũng do tứ đại gặp duyên mà hợp thành, cũng như người ta đó thôi. Cây cũng khổ, cũng vô thường như mọi chúng sinh khác. Cái này cũng liên quan đến Tứ diệu đế nữa chú ạ. Thấy cây héo phải tìm nguyên nhân là thiếu gì: nước, ánh sáng hay phân. Khâu này gọi là Tập đế, phải không chú? Cây trong trạng thái tốt tươi, không thiếu chất bổ dưỡng, không bị sâu bệnh... Khâu này là Diệt đế, là Niết-bàn của cây. Như người biết mình tham sân si, diệt tham sân si thì hết khổ, phải không chú? Nhưng nước, ánh sáng, phân tro phải có thường xuyên và là thứ tốt để cung cấp cây mới sống khỏe, giống như người phải tìm đến đạo pháp, lấy đuốc tuệ mà soi sáng vô minh mới giải thoát được khổ đau, khâu này gọi là Đạo đế. Đó, tui trả bài cho chú như rứa được chưa?”. Chú Hoàng nói: “Phật pháp của bác được bảy điểm rồi đó. Nhưng bác thấy tui lựa cho bác một cây có dáng đặc biệt, bác thấy dáng gì không?”. “Tui chưa thấy,” Cha tôi trả lời. “Dáng vị sư ngồi thiền đó, bác thấy giống không?”. Cha tôi ngạc nhiên à lên một tiếng khoái chí và hỏi: “Rứa còn có ý nghĩa gì nữa không?”. “Cái cây đâm rễ xuống đất để hút nước, hút chất khoáng, biến chúng thành nhựa cây, liên tục đẩy lên để nuôi thân, nuôi lá, cây cũng biết tinh tấn trong chánh niệm, bác ạ, rồi cho hoa, cho trái, có khác gì một vị sư đang ngồi thiền, loại trừ tạp niệm để hướng đến tuệ giác, phải không bác?” Chú Hoàng là một huynh trưởng, chú đã nói nhiều và rõ hơn nhưng tôi chỉ là một Phật tử sơ cơ, chỉ thuật lại một cách chắp vá, hy vọng không sai nhiều lắm.

Sau ngày ba tôi mất, anh em chúng tôi, vì chiến tranh và công việc, phải phiêu bạt xa nhà, mẹ tôi lại mang cây sung ra trồng ở một góc sân. Hết chiến tranh chúng tôi về quê, mặc dù ngôi nhà đã cháy rụi nhưng cây sung vẫn còn đứng ở góc sân, giờ đã cao quá đầu tôi, rễ phụ to khỏe đâm xuống đất, trông xa tựa như một vị đại sư đang chống gậy đi khất thực. Tôi thắp hương vái lạy và cắm xuống chân vị Phật của ba tôi, cầu mong cha tôi được phiêu diêu cõi Niết-bàn.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Dành cho bạn

Kinh Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật (tiếng Việt, dễ đọc dễ hiểu)

Di Lặc Lục Bộ Kinh

Nguồn gốc và ý nghĩa tính biểu tượng trong kinh A Di Đà

Kinh Phật gồm những kinh, chú nào?

Kinh Định luật nghiệp

Kinh Mi Tiên vấn đáp: Nước mắt nào là thuốc? Nước mắt nào là độc dược?

Kinh Hoa Nghiêm: Phẩm Như Lai Thập Thân Tướng Hải Thứ ba mươi bốn (tập 3)

Pháp ngữ trong Kinh Kim Cang (5)

Kinh Phổ Hiền Hạnh Nguyện (tiếng Việt, dễ đọc dễ hiểu)

Bài kinh: Nhân quả vây bắt cá

Một mảnh đời

Phật pháp và cuộc sống

20:42 17/11/2025

Hôm nay, tôi đến thăm cô Ba H., người hàng xóm, mới từ bệnh viện Ung bướu. trở về. Dù là thầy thuốc, đã chứng kiến biết bao nhiêu là bệnh tật, chết chóc của đồng loại nhưng tôi vẫn thật sự giật mình vì sự tàn phá của căn bệnh ung thư phổi đối với cô ấy. Nếu không đến tận nhà, tôi chẳng cách nào nhận ra người hàng xóm vốn quen biết bấy lâu.

Hành hương trần thế

Phật pháp và cuộc sống

20:31 17/11/2025

Chúng ta đến trần gian này để làm gì? Theo quan niệm bình thường, kém sáng suốt, thì chúng ta đến trần gian này để tìm kiếm những thực phẩm, của cải của trần gian để hưởng thụ. Mật ngọt của trần gian này nhiều lắm. Nào giàu có, tiếng tăm, quyền lực, tình yêu, gia đình... Rồi sau đó ra đi, bỏ lại buổi tiệc đời cho những người đến sau. Bỏ lại cho người khác với rất nhiều nuối tiếc, chẳng đem theo được gì.

Hạnh phúc thật sự không nằm ở điều kiện bên ngoài

Phật pháp và cuộc sống

19:56 17/11/2025

Sống chết thật ra chẳng có gì là quan trọng cả. Mọi người thường sợ chết, nhưng thử nghĩ xem: chết rồi có mất đi đâu? Chắc chắn là tái sinh thôi.

Người Phật tử đối diện với thất bại ra sao?

Phật pháp và cuộc sống

15:39 17/11/2025

Trong đời sống, thất bại là điều không ai tránh khỏi. Có người thất bại trong công việc, có người vấp ngã trong tình cảm, có người gặp những biến cố tưởng chừng vượt quá sức chịu đựng.

Xem thêm

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

TIN LIÊN QUAN

Dành cho bạn

Tin chọn lọc