Sự mạnh mẽ nhưng đơn giản trong tu tập

Đó là luôn quay trở về trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là, ngay nơi các giác quan tiếp xúc với các cảnh trần, trở về với sự sống và sự hiện hữu bình thường nhất quanh ta.

Bước đầu tiên nhưng cũng gần như xuyên suốt cả hành trình là quay về nơi thân ta đang hiện hữu, chứ không phải nơi nào xa xôi trong tâm trí tìm cầu của ta.

Nếu ta đưa mọi thứ đều quay trở về "nơi" đó, thì mọi thành tựu của ta, kể cả trên đường đời hay đường tu đều viên mãn. Tuy nhiên, có hai chất xúc tác vô cùng quan trọng mà ta luôn cần sử dụng, khi vô tình bị "lạc lối", đó là niềm tin tuyệt đối và sự kiên nhẫn với con đường đốn ngộ này.

Công thức tu tập đó có thể cụ thể hóa như sau: Ta đang tổn thương thì ta trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là. Ta đang thiếu thốn thì ta trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là. Ta đang tìm cầu thì ta trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là. Ta đang vướng mắc một vấn đề nào đó thì ta trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là. Ta đang đủ đầy thì ta trọn vẹn nhận biết hiện tại đang là. ....

Cứ như vậy, trong mọi hoàn cảnh, cho dù có bất cứ việc gì xảy ra cả trong thân, tâm lẫn ngoài cảnh, ta đều đưa nhận biết trở về trọn vẹn với hiện tại đang diễn ra thông qua ngay nơi sáu cánh cửa Mắt, Mũi, Tai, Lưỡi, Thân, Ý tiếp xúc với sáu cảnh trần Sắc, Thanh, Hương, Vị, Xúc, Pháp.

Trọn vẹn nhận biết có nghĩa là điều gì tới, ta nhận biết và thả lỏng để cho nó đi qua luôn, mà không cần níu giữ, chối bỏ hay tìm cách phân tích, lý giải... Nhờ vậy mà ta có thể liên tục đón nhận những thông điệp đang tới nối tiếp nhau trong từng sát na, mà không hề bị bỏ sót một điều gì. Và đây chính là nơi Trí Tuệ Bát Nhã hiển lộ, để ta có câu trả lời cho mọi câu hỏi - đúng thời điểm, khi ta thực sự cần đến.

Như việc ta ngắm nhìn một dòng sông đang chảy, thì vạn pháp khi không có sự níu kéo, can thiệp của ta cũng vốn luôn trôi chảy tự nhiên như vậy. Việc của ta chỉ là ngắm nhìn. Lúc này ta sẽ thấy thân hay ý niệm khởi lên trong ta cũng là một phần trong dòng chảy tương tục đó, nên mọi việc ta làm hay không làm cũng sẽ diễn ra một cách tự nhiên mà không còn những như ý hay bất như ý.

Thân thể, ý niệm ta có thể yên hoặc động theo dòng chảy nhưng tâm nhận biết thì luôn định tĩnh và an ổn bên bờ. Trên hành trình tiến thẳng vào sống ngay nơi nhận biết này, ta sẽ nghe rất nhiều tiếng nói lắt léo của tâm trí. Rằng,

- Mình chưa đủ sức đâu, cứ từ từ mà đi thôi...

- Mình trải nghiệm xem cảm xúc và tâm trí này sẽ dẫn đi đến đâu...

- Mình đào sâu xem nguyên nhân, lý do cho những sự kiện này là gì...

- Mình làm như thế này vẫn chưa đủ, phải làm thêm nữa đi...

- Nhìn xem bạn đồng tu, những người xung quanh đang hơn/ kém/ bằng mình kìa... ... Thì khi đó, ta cũng có thể trải nghiệm. Nhưng ta luôn nhớ, ngay cả khi trải nghiệm đó, ta vẫn luôn áp dụng công thức trên, thì mọi trải nghiệm của ta đều dẫn ta về nẻo sáng. Hoặc nếu ta thực sự quyết tâm và "mạnh mẽ", nhưng cũng hướng tới sự đơn giản và thảnh thơi, thì ngay khi nhận biết tâm trí khởi lên vô vàn mong muốn trải nghiệm kia, ta lập tức tiếp tục quay trở về với hiện tại đang là.

Sống trọn vẹn với lòng, khổ đau sẽ nhường chỗ cho trí tuệ và từ bi

Ta luôn tỉnh thức rằng, bất cứ những gì đang hiện lên dưới dạng hình ảnh và ngôn từ, bất kể đó là ngoài cảnh hay trong tâm, bao gồm cả những thứ vi tế, không nghe - thấy được bằng tai - mắt thường, như cảm xúc, ý niệm, phân tích, đánh giá, v.v., đều là những thứ có "tướng" và vì vậy đều hư dối, không có thật.

Bởi vậy, dù cho thấy những thứ đó hiện lên to đùng hay nhỏ xíu, ta cũng chỉ cần làm một việc duy nhất là quay trở về nơi sáu căn để tiếp tục trọn vẹn nhận biết. Cho tới khi sáu căn thông suốt hoàn toàn với năng lực nhận biết, thì không cần thông qua sáu căn, ta dần tiến tới chỉ còn duy nhất một không gian nhận biết trọn vẹn.

Nếu ta luôn miên mật hành động, có niềm tin mãnh liệt và sự kiên nhẫn như vậy, tới thời điểm đủ chín muồi, sáu cánh cửa này sẽ hóa thành sáu "thần thông" - là sự thông suốt, thanh tịnh, không vướng mắc nhưng vẫn tròn đầy hiện hữu và kết nối với muôn loài, vạn vật.

Từ những ngày đầu của hành trình tu tập, tôi luôn bám thật chặt theo 4 câu kệnhư một lời nhắc nhở cho mình liên tục hành động:

"Khi căn tiếp xúc trần

Đầy trọn vẹn nhận biết

Trí tuệ liền phát sinh

Không thương ghét, lấy bỏ."

Dù đôi khi, tôi vẫn bị lạc lối vào trải nghiệm tâm ý và hành động "chúng sanh", nhưng xuyên suốt cả hành trình, tôi vẫn chỉ có duy nhất một cảm nhận, là việc tu tập RẤT ĐƠN GIẢN. Không phải vì mình là người trí hay mạnh mẽ, cũng không phải mình là người thấu hiểu nhân gian, mà là vì mình đã và đang luôn chịu khó hàn động - là quay trở về sống ngay nơi đơn giản nhất - nơi hiện tại đang là, mỗi khi ánh sáng nhận biết chiếu soi.

Những thứ còn lại, thứ mà ta hay gọi là "quả vị", sẽ hoàn toàn tự biểu hiện tùy theo duyên và thời điểm. Đó là cái dụng của việc miên mật quay trở về với Tánh Biết. Nhưng ta lại thường hay đánh tráo cái dụng với cái gốc, ta thường níu nhầm cái phương tiện, mà bỏ qua cái chân lý.

Nếu bạn có đủ niềm tin mãnh liệt, rằng chư Phật làm được, Thầy Tổ làm được, các vị làm được và mình cũng làm được, thì việc của mỗi người chúng ta đơn giản nhất chỉ là tiếp tục và liên tục quay về sống ngay nơi tâm tỉnh thức này. Sư phụ ẩn dụ dạy cho chúng tôi về hình ảnh "chiếc kén trọn vẹn nhận biết".

Mỗi sát na mà chú sâu miên mật nhả ra một sợi tơ trọn vẹn nhận biết với hiện tại đang là, theo thời gian, sẽ xây được một chiếc kén đủ vững chãi. Đây là nơi chú sâu dễ dàng trưởng dưỡng sự định tâm "tu luyện". Và khi đủ chín muồi, chú sâu đó sẽ đục chiếc kén hóa thành một chú bướm xinh xắn, tung đôi cánh bay thật bình an, nhẹ nhàng và tự do...

Tâm ý dẫn đầu cần mạnh mẽ và quyết tâm, nhưng hành động thì chỉ cần quay trở về những điều đơn giản và gần gũi, thực tế nhất - vì những thứ càng đơn giản, càng không tô vẽ, càng không có sự phân biệt của riêng ai... - thì càng gần với cội nguồn nhất. Đó là "bí kíp" tu tập mà tôi thu lượm được từ mọi nhân duyên trên hành trình này.

Con kiên nhẫn xây cho mình chiếc kén trọn vẹn nhận biết.

Mỗi khi chực chui ra, con lại nhớ, nhả thêm một sợi tơ trùm qua

Cho tới khi kén ấy đủ kiên cố, vững vàng

Bao bọc con ở thật yên, đầy miên mật...

Rồi tới ngày chính chiếc kén này cũng chật

Đục vỏ, chui ra, chú sâu hóa cánh bướm bình an...

Tung cánh nhẹ nhàng nương gió bay đi khắp non ngàn...