450
Tác ý khác xa với chủ ý
Kính bạch Thầy, lúc đầu khi con hành pháp “buông” là nhờ giác ngộ được dục ái, hữu ái và phi hữu ái trong lần Thầy giảng ở Melbourne. Và cũng vì 8 năm trước đó con lăng xăng hành theo những pháp môn phương tiện, càng hành thì càng tự làm khổ mình, làm khổ người. Lấy bản ngã hành nên con dở sống, dở chết mà vẫn cố bám víu vì tưởng dụng công chưa thuần thục nên khi Thầy giảng buông là con thấy ngay lập tức.
Con thấy tâm an tịnh mở ra một lối thoát như vớ được chiếc phao trên biển cả.
Con tác ý “buông” khi thấy tâm khởi lên 3 ái này. Bước đầu tập ghi nhớ tác ý “buông”, con thấy tâm nhẹ nhàng bớt dính mắc. Dần dà thì con thấy nhờ buông mà tánh biết sẵn có hiển lộ ghi nhận thân thọ tâm pháp một cách trung thực.
Con vẫn tác ý buông cả trong những lúc tánh biết ghi nhận kiết sử của bản ngã từ trong vô thức, nếu thấy bị dính mắc vào 3 ái trên. Vì con đã quen tác ý trong tâm và thấy rõ bản ngã, ảo tưởng... mà không lầm, nên con chỉ tác ý buông và càng buông thì ghi nhận các pháp vận hành càng rõ ràng.
Con hành vậy có đúng không ạ, xin Thầy chỉ dạy thêm cho con. Con xin cám ơn Thầy.
Trả lời:
Trước hết Thầy muốn xác định lại từ tác ý con dùng trong câu hỏi có nghĩa gì.
۞ Tác ý - cetasikà - có nghĩa là tâm hướng đúng hay sai trên đối tượng, thường bị dùng nhầm lẫn với
۞ Tư tác - cetanà - là chủ ý thiện, bất thiện hay duy tác trên đối tượng.
Nếu từ tác ý con dùng có nghĩa là "hướng tâm đúng" thì con chỉ thấy 3 ái nói trêm như thực tánh cúa chúng và chỉ thấy chúng tự sinh tự diệt chứ không cần có chủ ý buông.
Còn nếu ý con muốn nói là con có chủ ý buông 3 ái xuống thì đó là "tư tác thiện" mang tính tinh tấn kiểu thiền định hơn là thiền tuệ, nên khi buông 3 trạng thái ái ấy con thấy tâm nhẹ nhàng, bớt dính mắc (vào trần cảnh) và ổn định hơn.
Bước đầu như vậy cũng tốt, nhờ vậy “...con vẫn tác ý buông và càng buông thì ghi nhận các pháp vận hành càng rõ ràng”. Tuy nhiên, đó là sự rõ ràng nhờ yếu tố định hơn là sự rõ ràng của yếu tố tuệ Vipassanà.
Vấn đề then chốt ở chỗ là:
Thái độ có chủ ý buông 3 ái.
Hay buông thái độ có chủ ý ấy để tánh biết thấy rõ bản chất sinh diệt trung thực của 3 Ái một cách tự nhiên.
Điều này rất vi tế, rất khó thấy ra.
Lúc đầu thấy Ái liền khởi ý buông Ái đó.
Nhưng về sau thấy Ái mà tánh thấy không phản ứng, không can thiệp, không phê phán, không kiểm duyệt, không tạo tác... thì ái tự buông chứ không cần có chủ ý buông.
Như vậy là buông thái độ hữu vi hữu ngã trong thấy biết, thì thấy biết rỗng lặng trong sáng - tức tri kiến thanh tịnh : không, vô tướng, vô nguyện, vô tác, vô vi, vô ngã...
Lưu ý rằng ngay khi nói "buông thái độ hữu vi hữu ngã" thì vẫn còn hữu vi hữu ngã vi tế.
Cũng không sao, biết vậy là được, rồi có một lúc nào đó đầy đủ nhân duyên, cái ngã bỗng nhiên tự buông xuống được và ngay đó toàn bộ thực tánh pháp hiện ra trong tánh biết rỗng lặng trong sáng tự nhiên.
Lúc đó mới thật sự gọi là tinh tấn-chánh niệm-tỉnh giác hay sáng suốt-định tĩnh-trong lành.
Con nhớ tóm tắt nguyên tắc của thiền Vipassanà là:
1) Chỉ buông thái độ hữu vi hữu ngã đối với các Ái thì các Ái tự buông chứ không chủ động buông cái gì cả.
2) Tánh biết tự biết pháp và pháp tự vận hành chứ không có cái Ta tu tập, phàn ứng, can thiệp, phê phán, kiểm duyệt, tạo tác... nên mới gọi là không, vô tướng, vô nguyện, vô hành, vô tác, vô vi...
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Uống rượu, ăn thịt rồi đi hộ niệm có hiệu quả không?
Phật giáo thường thức
16:00 29/11/2025
Hỏi: Khu vực chỗ ở của chúng tôi có một số cư sĩ thường đi hộ niệm cho người đã mất, giúp người vãng sanh, hoặc tổ chức pháp hội siêu độ. Nhưng tôi biết trong số họ có nhiều người ăn thịt cá, thì việc hộ niệm có hiệu quả không?
Chuyên tâm một hạnh để thành đạo nghiệp
Phật giáo thường thức
14:30 29/11/2025
Chuyên tâm một hạnh để thành đạo nghiệp. Bởi vì con đường giải thoát chưa từng mở ra cho những tâm hồn tản mác, chưa từng đón nhận những bước chân nửa muốn đi, nửa muốn ở. Tâm còn phân hai thì trí không thể hiển lộ; tâm còn chạy theo muôn duyên thì đạo không thể thành.
Sự bình an chân chánh
Phật giáo thường thức
11:28 29/11/2025
Trước hết bạn phải hiểu sự bình an là gì. Nếu bạn không hiểu nó, bạn sẽ không thể tìm thấy nó. Thứ bình an này đến từ sự nhìn thấy nguyên nhân của vấn đề, hay nguyên nhân của sự khổ.
Từ "Ngọc Nữ Tâm Kinh" đến "Bát Nhã Tâm Kinh"
Phật giáo thường thức
11:04 29/11/2025
Ngọc Nữ Tâm Kinh là tuyệt kỹ công phu của phái Cổ Mộ trong Thần Điêu Đại Hiệp (quyển thứ hai trong trong Xạ Điêu Tam Bộ Khúc, gồm ba quyển của nhà văn Kim Dung).
Xem thêm
