Người chiến bại khổ thêm khổ vì sĩ diện và oán hận. Người chiến thắng cũng khổ thêm khổ vì kiêu ngạo và lo thù.

Tâm tư sĩ diện và oán hận làm cho người chiến bại không thể sáng suốt và hạnh phúc. Tâm tư kiêu ngạo và lo thù làm cho người chiến thắng không thể tự tại và bình an.

Đức Phật Gotama nói: “Chiến thắng sinh thù oán; Bại trận nếm khổ đau; Ai từ bỏ được thắng bại; Tịch tịnh hưởng được an lạc”.

Chiến thắng hay chiến bại, dù không gian hay thời gian nào, các bên tham gia đều có điểm chung cuối cùng là tổn thương, đau khổ. Trong bất kỳ cuộc chiến tranh nào, dù cá nhân hay tập thể, kết thúc của nó đều là đau thương cho nhau cả vật chất lẫn tinh thần.

Lịch sử nhân loại còn ghi nhận không có chiến thắng và chiến bại nào là mãi mãi. Hôm nay có thể mình thắng, nhưng không có gì bảo đảm mình sẽ thắng nữa ở ngày mai. Trong chiến thắng đã có sẵn hạt mầm của chiến bại và ngược lại. Khổ đau sẽ tiếp nối khổ đau cho dù thắng hay bại.

Một người biết mình, biết nội dung tâm tư chính là kết quả số phận, người ấy sẽ không còn tự nguyện hại mình và hại người bên trong vòng xoay thắng và bại nữa. Người ấy sẽ học đứng ở bên trên mà không còn đứng ở bên trong. Người ấy sẽ chánh niệm nhất có thể với lời nói, hành vi và suy nghĩ. Lời nói, hành vi và suy nghĩ nào đưa đến khổ mình, khổ người và khổ cả hai, người ấy nguyện tinh tấn từ bỏ.

Từ bỏ thắng bại, bước tới an lạc và tịch tịnh là hướng tâm của người ấy. Tha thứ, cho mình và cho người một tương lai là hạnh nguyện của người ấy. Người ấy không còn quan trọng tôi là ai nữa. Cái quan trọng trong người ấy là biết mình đang làm gì với tất cả trí tuệ và tình yêu.