Tình thương đi liền với hạnh phúc, người được thương và người ban bố tình thương đều cảm thấy hạnh phúc, đó là loại hạnh phúc thường tình. Dù một kẻ độc ác, vô lương tâm với đồng loại, với mọi vật, hắn cũng còn chút tình thương nào đó với máu mủ ruột thịt. Hắn có thể giết người cướp của, nhưng cũng mềm lòng trước nụ cười của con thơ do hắn sinh ra. Những mãnh hổ hung hãn, vẫn có tình thương đồng loại. Loài dã nhân, sư tử biết mừng chủ, ôm chủ khi gặp lại sau một thời gian trở lại với núi rừng. Chứng tỏ tình thương luôn tồn tại trong mọi loài.

Các tôn giáo lớn đều nêu vấn đề tình thương như là cốt lõi của giáo lý. Đức Đạt Lai Lạt Ma nói: "Tôi nghĩ rằng tất cả các truyền thống tôn giáo lớn trên thế giới đều thực sự có nguồn gốc từ sự thực hành tình yêu thương, sự tha thứ, và bao dung. Yếu tố cơ bản đó hiện đang trở thành nguồn gốc của bạo lực, điều đó là không thể tưởng tượng được" ...

“Đây là tôn giáo đơn giản của tôi. Không cần gì tới chùa chiền; không cần gì tới triết lý phức tạp. Trí óc của chúng ta đây, quả tim của chúng ta đây, chính là ngôi chùa, ngôi đền của chúng ta; triết lý chính là lòng từ bi.”

Một tôn giáo chân chính không thể thiếu lòng Từ Bi. Tình thương yêu thế tục chỉ là một dạng sơ khởi khi lòng Từ Bi chưa được hoàn chỉnh, nhưng nó là nền tảng để tiến tới tình thương yêu rộng lớn hơn, tình thương yêu không còn giới hạn  thì lòng Từ Bi xuất hiện. Vì sao thế?

Từ trường, từ tính, từ ái, từ bi, từ tâm... đều là lực cuốn hút. Tình thương vô điều kiện hay lòng từ không giới hạn vốn là bản chất tự nhiên như lực hút của vũ trụ để các thái dương hệ, các ngân hà, các hành tinh tồn tại nằm trong quỷ đạo nhất định.

Phật tính, bản lai diện mục, tuệ giác... đều là hiện tướng của Từ Bi. Từ Bi vốn là bản gốc của muôn loài. Do tập khí, vô minh, kiết sử làm lu mờ đức từ bi, hạn chế sự hiện hữu của đức Từ Bi, nên Từ Bi chỉ còn là tình thương yêu hay lòng bác ái. 

Một hành giả tu tập miên mật, tập khí được loại dần thì trí tuệ và lòng từ sẽ phát sinh. Một pháp hành chân chính, luôn đưa hành giả đạt đến trạng thái hoan lạc, Từ Bi phát triển và trí tuệ tăng trưởng. Ngược lại, càng tu, hành giả càng phiền não, tâm trạng bồn chồn, lo lắng, thiếu vắng lòng từ thì hoặc là hành không đúng pháp hoặc pháp không đúng cho người hành. 

Phát triển Lòng Từ có hai cách: một là hành giả quán Từ Bi Tâm, lòng từ phủ trùm từ người thân lan đến vạn loại. Hai là hành giả Thiền Định đạt đến thâm mật, tạp niệm tập khí càng vơi thì lòng từ càng lộ diện; bởi lòng từ hay bản giác vẫn là một. Mức độ chứng từng phần thì Trí Tuệ và Từ Bi luôn song hành xuất hiện, mức độ chứng toàn phần thì Trí Tuệ và Từ Bi lại là một; cũng như âm thanh và ánh sáng chỉ là một khi điện âm-điện dương va nhau tạo ra âm thanh và phát sáng. 

Một hành giả giác ngộ thì lục căn đều có công năng như nhau, nghĩa là có thể nghe bằng các giác quan khác ngoài lổ tai, và nhìn cũng bằng bất cứ giác quan nào trong lục căn.

Như thế, con mắt và lỗ tai cũng có chức năng như nhau, ánh sáng và âm thanh vì thế cũng là một, đó là căn bản của Tuệ Giác, của Từ Bi. Chư Phật và chư Bồ Tát đều thương chúng sanh một cách tự nhiên vô điều kiện, do tình thương như thế nên Bồ Tát đã hóa thân vào chúng sanh để giáo hóa tế độ. Một khi lòng từ chân thật xuất hiện thì vấn đề kham nhẫn không còn được đề cập, vì vô điều kiện trước mọi bất công vô minh, không còn chúng sanh tướng, thọ giả tướng thì làm gì còn vấn đề kham nhẫn. Đó mới thật sự là lòng từ của nhà Phật. Khi lòng từ có thì lòng bi tiếp theo cùng song hành để tròn ý nghĩa Từ Bi. Từ là ban vui thì Bi phải cứu khổ. Ý nghĩa thâm sâu của Từ Bi mang tính phổ quát và rốt ráo của Phật giáo.

Người được phủ trùm Từ Bi của chư Phật, chư Bồ Tát, không còn cảm nhận hạnh phúc như cái hạnh phúc thế tục khi được yêu thương, và chư Phật Bồ Tát cũng không thấy hạnh phúc khi ban bố lòng từ bi cho chúng sanh, vì có hạnh phúc là có đối tượng, có điều kiện. Lòng Từ Bi là bản chất như nhiên của chư Phật, Bồ Tát, như đói ăn khát uống vậy. Tình thương là hạnh phúc, từ bi là bản giác là tuệ giác, là an lạc thanh thoát.

Tóm lại, hành giả tu bất cứ pháp môn nào mà đưa đến sự an lạc, trí phát sanh và từ bi xuất hiện vô điều kiện đều là chánh pháp. Hành giả sẽ không nỡ lấy máu thịt chúng sinh để nuôi thân mình. Trong một giai đoạn hành giả tiến đến xả hỷ, xả lạc, xả ly thì Từ Bi tự nó là bản giác vô ngôn. Đạo từ bi không còn là tôn giáo mà là bản chất của tuệ giác.