450
Từ bỏ những tình yêu không thuần tịnh
Trong cuộc đời, có hai khái niệm thường bị nhầm lẫn và sử dụng thay thế cho nhau:
“Tình yêu” và “Từ tâm (Metta)”
Nhưng trên thực tế, hai điều này hoàn toàn khác nhau.
Chúng ta hãy quan sát những sự việc xảy ra trong cuộc sống.
Người từng yêu nhau tha thiết, lại có thể trở thành những người oán hận sâu sắc nhất.
Bởi vì bản chất của từ tâm (metta) là không có mặt trái hay hậu quả tiêu cực nào.
Trong khi đó, bản chất của tình yêu thường bao hàm sự dính mắc, chiếm hữu, ích kỷ, và đặt cái tôi làm trung tâm (tức là yêu chính bản thân mình nhiều nhất).
Sự kham nhẫn phát sinh từ tình yêu cũng chỉ tồn tại đến khi mong muốn của bản thân không còn được thỏa mãn nữa. Tình yêu đó không mang phẩm chất cao thượng của lòng kham nhẫn (khanti).
Trong khi từ tâm lại giàu lòng bao dung, kham nhẫn và trong sáng.
Kẻ thù gần của từ tâm là tham ái (raga)
Kẻ thù xa là sân hận (dosa)
Còn trong “tình yêu” thông thường - cả tham ái và sân hận đều tồn tại.
Từ “tình yêu” cần được phân thành hai loại:
. Tình yêu với từ tâm (Metta)
. Tình yêu với tham ái (Tanha)
Tình yêu do tham ái không cần trí tuệ vẫn có thể phát sinh, ngay cả trong loài vật cũng có thể biểu hiện loại tình yêu này.
Ngược lại, tình yêu với từ tâm (metta) chỉ có thể khởi sinh khi có trí tuệ dẫn dắt. Tình yêu này đặt lợi ích của người khác lên trước, trong khi tình yêu do tham ái luôn đặt mong muốn bản thân làm trung tâm.
Vì thế, những tình yêu không xuất phát từ từ tâm chỉ là sự biểu hiện của tham ái và bản ngã, và luôn kéo theo khổ đau, bất mãn, và phiền não.
Ví dụ minh họa - Keo dính
Hãy tưởng tượng hai tờ giấy đặt cạnh nhau - đó là từ tâm.
Nếu kéo ra, chúng vẫn rời nhau nhẹ nhàng.
Nhưng nếu dán hai tờ giấy đó lại bằng keo - đó là tình yêu do tham ái.
Khi kéo ra, cả hai đều rách nát.
Từ tâm không dính mắc, chỉ là cùng hiện diện.
Tham ái thì ràng buộc, khiến khổ đau khởi sinh khi phải xa cách.
Tham ái cũng có hai loại:
. Pema-tanha (tham ái trong mối quan hệ thân thiết như cha mẹ – con cái, bạn bè, anh chị em…)
. Raga-tanha (tham ái luyến ái - vợ chồng, người yêu)
Nếu có thể từ bỏ được raga-tanha, 75% khổ đau sẽ được loại trừ.
Nếu tiếp tục buông bỏ pema-tanha, thì thêm 20% khổ đau nữa cũng tan biến.
Phần còn lại là để dành cho việc thực hành thiền quán (vipassana).
Điều này cũng cho thấy rằng:
Ngay cả tình yêu của cha mẹ - con cái, nếu vẫn còn dựa trên bản ngã (con tôi, con của tôi) thì vẫn không thể gọi là từ tâm thanh tịnh.
Vì nó không dẫn đến an lạc đích thực và không có sự che chở của trí tuệ.
Muốn có từ tâm chân chính phải dựa trên giới - định - tuệ (sila, samadhi, panna) và Bát Chánh Đạo làm nền tảng.
Phải thấy rõ rằng: tất cả chúng sinh là chủ nhân của nghiệp của chính mình.
Tình thương đặt nền tảng trên bản ngã (con tôi, người tôi yêu…) không bao giờ là từ tâm chân thật.
Như vậy, người nào thực sự mong cầu an lạc trong hiện tại và tương lai, phải biết từ bỏ tham ái trá hình dưới lớp vỏ của “tình yêu” bằng trí tuệ và chánh niệm.
Pema-tanha cần được từ bỏ bằng thiền quán và sự hiểu biết sâu sắc về các pháp hữu vi.
Raga-tanha cần được từ bỏ bằng từ tâm và trí tuệ chân chánh.
Đặc biệt, xin nhấn mạnh:
Hãy luôn từ bỏ những tình yêu không thuần tịnh. Đó là những tình yêu dựa trên dục lạc, đam mê, dính mắc. Nó khiến đời sống trở nên tầm thường, tâm thức ô nhiễm. Và cơ thể - tinh thần đều tổn hại.
Hơn nữa, nó là nguyên nhân khiến ta tiếp tục lang thang trong vòng luân hồi đầy đau khổ.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tăng Ni sinh Học viện PGVN tại Hà Nội hiến máu, ủng hộ lũ lụt
Phật pháp và cuộc sống
14:51 23/11/2025
Sáng 23/11, tại Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội (Sóc Sơn), hơn 500 Tăng Ni sinh đã hoan hỷ tham gia Ngày hội “Hiến máu cứu người - Hành Bồ-tát đạo” và đăng ký hiến mô, tạng nhân đạo năm 2025.
Thương bà con mình lắm...
Phật pháp và cuộc sống
14:32 23/11/2025
Mấy ngày nay miền Trung với Tây Nguyên oằn mình trong lũ, nước lên nhanh và thiệt hại thì không biết nên nói làm sao cho hết…
Người dân ở xã Hòa Thịnh kể chuyện leo lên bàn thờ Phật tránh lũ
Phật pháp và cuộc sống
13:21 23/11/2025
Khi lũ dâng cao ở Hòa Thịnh (Đắk Lắk), hàng trăm người dân kéo vào chùa Long Quang trú ẩn. Nước ngập hơn 1 mét trong chánh điện, có phụ nữ mang thai bám trụ suốt đêm chờ cứu hộ.
Bà tôi
Phật pháp và cuộc sống
12:26 23/11/2025
Con người thường phải trải qua bốn bước giai đoạn khác hẳn: sinh, lão, tử. Tuy nhiên thời nay, hình như do cách sống lệch lạc và môi trường quá ô nhiễm nên khá nhiều người chỉ kịp trải qua ba giai đoạn của đời người: sinh, bệnh, tử. Họ không kịp già, chưa kịp trải qua tuổi già. Bà nội tôi là trường hợp duy nhất mà tôi được biết có cuộc đời thú vị khi chỉ trải qua ba giai đoạn khắc hẳn: sinh, lão, tử. Thiếu ba tuổi nữa thì bà tôi sống tròn trăm tuổi.
Xem thêm
