Đó là tư duy nạn nhân, là một trạng thái tâm lý khiến ta tin rằng mình là người bị tổn thương, bị đẩy vào tình huống không có lối thoát, không có sức mạnh để thay đổi.

Nhưng điều mà ta thường không nhận ra là chính ta đang nắm giữ chìa khóa để thoát khỏi chiếc lồng ấy. Tư duy nạn nhân không phải là số phận, mà là sự lựa chọn.

Tư duy nạn nhân là một lựa chọn mà đôi khi ta vô tình chấp nhận vì sự an toàn giả tạo, vì nỗi sợ phải đối mặt với những thay đổi, hoặc vì ta không tin rằng mình có khả năng làm chủ cuộc sống. Ta có thể thấy dễ chịu trong chiếc lồng đó, vì trong vai trò của một nạn nhân, ta không phải chịu trách nhiệm về cuộc đời mình, không phải đối diện với những thách thức lớn hơn.

Nhưng liệu đó có phải là sự tự do thật sự? Sống trong tư duy nạn nhân là sống trong bóng tối của sự bất lực, khi ta cho phép hoàn cảnh quyết định số phận của mình. Ta tự nhốt mình trong những câu hỏi như: “Tại sao điều này lại xảy ra với tôi?”, “Tại sao cuộc đời lại bất công như vậy?”, và để những câu hỏi ấy định hình suy nghĩ, cảm xúc của mình. Chiếc lồng ấy càng lúc càng chật hẹp, và ta ngày càng xa rời khả năng tìm thấy sự giải thoát.

Tư duy đúng sẽ thấy vấn đề tích cực hơn

Chìa khóa nằm ngay trong tay ta, chính là sự thay đổi cách nhìn nhận về chính mình. Khi ta nhận ra rằng, dù hoàn cảnh bên ngoài có khó khăn đến đâu, ta vẫn có quyền lựa chọn cách phản ứng, ta mới thực sự bắt đầu mở khóa cho sự tự do. Tư duy nạn nhân không thể tồn tại khi ta ý thức được rằng sức mạnh thật sự của mình nằm ở khả năng điều chỉnh thái độ, hành động và cách tiếp cận với cuộc sống.

Thay vì hỏi “Tại sao điều này xảy ra với tôi?”, hãy hỏi “Tôi có thể làm gì để vượt qua?” Thay vì đổ lỗi cho hoàn cảnh, hãy tìm cách tự trao quyền cho chính mình bằng những hành động dù nhỏ bé nhưng có ý nghĩa.

Khi ta chuyển từ vị thế của người bị động sang người làm chủ, mọi thứ thay đổi. Chiếc lồng không còn là nơi giam giữ, mà trở thành một phần trong hành trình tự giải thoát, để ta trưởng thành và mạnh mẽ hơn.

Sự tự do nằm ở chính trong sự tự nhận biết này. Khi ta dám nhìn thẳng vào bản thân, dám chịu trách nhiệm cho cuộc đời mình và từ chối vai trò của một nạn nhân, chiếc lồng vô hình ấy sẽ tự khắc biến mất. Khi đó, ta mới thực sự bước ra ngoài, bước vào không gian của sự tự do, sự sống động của một cuộc đời được chính mình làm chủ.

Tư duy nạn nhân là một chiếc lồng, nhưng chìa khóa luôn ở trong tay chúng ta. Vấn đề không phải là hoàn cảnh, mà là sự lựa chọn của ta trước hoàn cảnh ấy. Và khi ta quyết định thay đổi tư duy, ta sẽ nhận ra rằng sự tự do thực sự luôn hiện hữu, chỉ chờ ta sẵn sàng để đón nhận.