Văn hóa ăn chay của châu Á đã thúc đẩy xu hướng toàn cầu!

Anil Battinapatic 35 tuổi, đã ăn chay theo đạo Hindu được 32 năm. Tại thành phố Hyderabad, Ấn Độ, cư dân có thể ăn bánh Masala Dosa với tương ớt Palli cho bữa sáng và cơm với Cà ri rau cho bữa ăn, và cả hai đều vì tôn giáo của mình và vì nó tốt cho sức khỏe. Kỹ sư R&D Anil Battinapatic không ăn thịt, ông đã ăn các món ăn với nhiều nguồn Protein thay thế như đậu, các loại hạt và trứng để đảm bảo có hỗn hợp chất dinh dưỡng phù hợp.

Ở Malaysia, nữ cư sĩ Fileen Lew là một Phật tử thuần thành và đã ăn chay từ năm lên 7 tuổi. Cô từng bước chân an lạc của cha mẹ và ăn chay không chỉ vì lý do tôn giáo mà còn vì Từ bi tâm, đạo đức và môi trường. Nữ cư sĩ Fileen Lew nói, tôi đã được gửi đến một trường học chuyên cung cấp bữa ăn chay, vì vậy đây là nơi tôi hình thành thói quen. Các vị Giáo thọ của chúng tôi đã dạy chúng tôi về những cách ăn chay có thể giúp cứu trái đất và cũng dạy chúng tôi về từ bi tâm.

Nữ cư sĩ Fileen Lew 20 tuổi, học ngành truyền thông đại chúng tại Đại học UCSI (UCSI University) ở Kuala Lumpur, Malaysia, thỉnh thoảng cô ăn thịt buổi tối với bạn bè bởi không phải tất cả các nhà hàng ở Malaysia đều có lựa chọn ăn chay, nên cô đành phải tùy duyên thôi. Cô cho biết: “Nếu có được sự lựa chọn, tôi sẽ ăn chay”.

Ấn Độ giáo và Phật giáo đã ảnh hưởng đến việc ăn chay ở châu Á trong nhiều năm, và ảnh hưởng đó đã lan rộng – hiện có khoảng 1,1 tỷ người Ấn Độ giáo và gần 500 triệu Phật tử trên toàn cầu. Theo trung tâm nghiên cứu Pew, Hoa Kỳ, hơn 90% người Ấn Độ giáo sống tại Ấn Độ, và một nửa dân số Phật giáo trên thế giới sống ở Trung Quốc.

Trong khi ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật từng là nhóm văn hóa ở phần còn lại của thế giới, giờ đây nó đã trở thành xu hướng chủ đạo. Những tính cách nổi tiếng đã thể hiện những đức tính tốt nhất của việc chỉ ăn thực vật, thúc đẩy một tập thể các bức ảnh truyền thông xã hội và bài viết về cách ăn chay, công thức thuần chay dễ dàng để nấu ăn và những nơi ăn chay tốt nhất.

Điều này có nghĩa là có nhiều hy vọng cho thực phẩm dựa trên thực vật là một ngành công nghiệp mới, nhưng không phải tất cả các nhà khoa học và chuyên gia y tế đều có xu hướng ủng hộ xu hướng này.

Vương Thanh (王清), một bác sĩ y học Trung Quốc cho rằng: Thực vật hay các loại có tỷ lệ tương ứng với thịt thật, không thể thay thế thịt thật. Ông nói, không có thịt trong chế độ ăn uống của chúng tôi? Không thể!

Được biết ngành Y học Cổ truyền Trung Quốc (Traditional Chinese medicine-中醫-TCM) dựa trên sự cân bằng về nguyên lý âm dương. Thực phẩm được phân loại với các năng lượng khác nhau – mát, nóng, trung tính – và  có thể khiến cơ thể phát triển mạnh hơn nhiều hoặc yếu hơn, tùy thuộc vào việc có ảnh hưởng cân bằng và hài hòa hay không.

Bác sĩ Vương Thanh (王清) cho biết cơ thể đã dựa vào tỳ vị (脾胃) – lá lách và dạ dày – để cung cấp chất dinh dưỡng cho các cơ  quan khác, và ví như một tỳ vị khỏe mạnh với một nồi nước sôi.

Trong sự tương tự này, nước đại diện cho năng lượng âm trong khi lửa là năng lượng dương. Hơi nước bốc lên từ nước sôi có thể được xem là chất dinh dưỡng được đưa đến các cơ quan khác để chúng có thể hoạt động bình thường (Âm, dương chỉ có tính cách tương đối thôi, thí dụ so nước lạnh với nước ấm, thì nước ấm là dương, còn nước lạnh là âm, thế nhưng khi so nước ấm với nước nóng thi nước ấm sẽ là âm và nước nóng sẽ là dương vì thế một vật bản chất vốn không phải là dương hoặc âm gì cả, nó sẽ chỉ trở thành âm hoặc dương tuỳ theo so sánh nó với một vât khác mà thôi và dĩ nhiên việc so sánh này phải xảy ra cùng một đằng lượng).

Bác sĩ Vương Thanh nói, nếu các bạn ăn quá nhiều thực phẩm có năng lượng âm mát hoặc lạnh, ví dụ như hải sản và rau quả, tỳ vị của các bạn sẽ trở nên quá lạnh và sẽ không hoạt động bình thường. Nói cách khác, ngọn lửa làm nóng nồi nước của các bạn quá nhỏ.

Cân bằng thể chất và tinh thần cũng là cốt lõi của Ayurveda (आयुर्वेद -阿育吠陀 ), một hệ thống Y học toàn diện của Ấn Độ có từ 5.000 năm.

Ayurveda (आयुर्वेद -阿育吠陀 ) nghĩa là “Nghệ thuật sống khỏe và tuổi thọ”, là nền Y học cổ truyền Ấn Độ giáo và Phật giáo (為印度教及佛教的傳統醫學). Trong hệ thống xử lý này, cơ thể con người được coi là một phần không thể tách rời của tự nhiên. Khi cơ thể và thiên nhiên không được điều hòa, các chức năng khác nhau của cơ thể con người bị bế tắc, dẫn đến bệnh tật. Trong phương pháp Y học Ayurveda, có 3 phương pháp thực hành chính: Liệu pháp thảo mộc, liệu pháp xoa bóp và liệu pháp tập Yoga. Cách thực hành như hiện nay bắt nguồn từ truyền thống Y học Ayurveda, một loại y học thay thế. Ghi chép lịch sử đầu tiên của Ayurveda được tìm thấy trong một quyển kinh của người Aryan có tên là Veda (Vệ Đà).

Y học Ayurveda không chỉ là một hệ thống y tế mà còn là một nghệ thuật sống lành mạnh. Ayurveda bao gồm 2 từ: Yur dùng để chỉ cuộc sống và Veda là kiến thức và khoa học. Do đó, từ Ayurveda có nghĩa là khoa học của cuộc sống.

Ayurveda là một khoa học toàn diện về sức khỏe, tập trung vào việc duy trì một trạng thái cân bằng về thể chất và tinh thần.

Ayurveda có nền tảng khoảng 5.000 – 6.000 năm trước khi các nhà sư Ấn Độ tìm kiếm nghiên cứu những cách thức và quy luật giữ cho cơ thể và tinh thần được khỏe mạnh. Xem cơ thể mình như ngôi chùa, các vị tu sĩ tin rằng việc bảo vệ sức khỏe của họ sẽ giúp họ thiền định và phát triển tâm linh. Trải qua mấy nghìn năm quan sát, họ tập hơp tất cả các kết luận, lời khuyên về những gì nên làm và không nên làm và lưu lại cho các thế hệ tương lai. Bộ sưu tập kiến thức này đã được biết đến như “khoa học hay kiến thức về cuộc sống” – Ayurveda.

Ayurveda cho rằng tất cả vật chất (sắc chất), hữu tình và vô tình bao gồm tứ Đại: Đất, Nước, Gió, Lửa (4 yếu tố Trái đất-Tứ đại là 4 cái lớn trong vũ trụ: Đất, Nước, Gió, Lửa. 4 chất này đi liền với hành tinh trái đất chúng ta đang sống.

Theo triết lý phương Đông, tứ Đại là 4 chất phổ quát cũng là bốn cái lớn trong vũ trụ.

- Đất nằm trên các lục địa như Mỹ châu, Á châu, Phi châu, tượng trưng cho chất rắn.

- Nước ngoài đại dương, trên sông ngòi, tượng trưng cho chất lỏng.

- Gió tức không khí giúp các động vật sinh sống, tượng trưng cho chất khí/hơi (biến dịch)

- Lửa là năng lượng cho mọi hoạt động của loài người có thể biến đổi chất đặt, chất lỏng thành chất hơi, tượng trưng cho thể nhiệt.

Bốn nguyên lý này hình thành nên thế giới vật chất từ cái nhỏ nhất đến cái cực đại.

Đất, nước, gió, lửa là không thực thể (tứ đại khổ không) mà chúng ta dễ cảm nhận, nó phù hợp hoàn toàn với ngành vật lý khoa học hiện đại. Mỗi chất là không thực thể ở trong tự thân của nó, mà sở dĩ được tạo thành bởi tương quan với các chất kia. Duy chỉ có một mình, nó cũng không tồn tại được. Chúng bị lệ thuộc nhau, tương tác qua lại đa chiều. Mối quan hệ này giống triết lý Ngũ hành tương sinh và trương khắc của Trung Hoa.

Đất do lửa tạo ra hay lửa là nguyên nhân, là chất hỗ trợ để hình thành nên đất. Lửa đốt làm cho tất cả các vật chất hay chất rắn trở thành tro bụi, mà tro bụi là một dạng thù của đất, đó là sự tương sinh.

Về phương diện tương khắc, nước có mặt chỗ nào thì làm nhão đất và rã đất chỗ đó, nhưng nếu không có nước thì đất sẽ không có tính năng sử dụng. Dù đất khắc nước hay nước khắc đất, đất vẫn cần đến sự hỗ trợ của nước để tạo ra các tác dụng.

Các Dosha (tiếng Phạn có nghĩa là “tâm thân hiến pháp”) được đặt trưng thêm 10 cặp phẩm chất trái ngược nhau, các học viên y khoa Ayurveda sử dụng để kê đơn chế độ ăn kiêng, các hoạt động lối sông và các thủ tục trị liệu giúp phục hồi sự mất cân bằng.

Tiến sĩ Y khoa Sudha Raj thuộc Đại học Y Syracuse cho biết, mỗi cá nhân đều có lửa tiêu hóa gọi là Agni cần phải mạnh mẽ và khỏe mạnh để sử dụng đầy đủ thực phẩm mà người ta ăn để tăng trưởng, sức khỏe và miễn dịch cùng với việc loại bỏ chất thải thường xuyên và hiệu quả.

Một loại Agni  yếu có thể dẫn đến sự tích tụ Ama độc hại hoặc chất thải được cho là nguyên nhân chính gây bệnh.

Các văn bản Ayuvedic cổ đại đều đề cập đến công dụng của các sản phẩm động vật trong việc giúp phục hồi cơ thể về trạng thái cân bằng tự nhiên và điều trị bệnh. Tuy nhiên, ăn quá nhiều thịt có thể làm mất cân bằng cơ thể và gây bệnh. Thực phẩm nặng hơn, chẳng hạn như thịt và trứng, cũng có thể tác động đến sự tỉnh táo của tinh thần.

Ngược lại, nữ Tiến sĩ Leong Lai Peng của Đại học Quốc gia Singapore (NUS) cho biết: “Không có bằng chứng nào cho thấy người ăn chay sẽ dễ mắc bệnh hơn miễn là họ ăn một chế  độ ăn uống cân bằng và đầy đủ.

Chuyên gia dinh dưỡng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh bằng cách tiêu thụ nhiều loại thực phẩm theo đúng tỷ lệ.

Nữ Tiến sĩ Leong Lai Peng khuyến nghị người ăn chay tiệu thụ nhiều nguồn Prtein thực vật khác nhau, và để nghị những người  có kế hoạch áp dụng chế độ ăn uống dựa trên thực vật điều chỉnh dần dần.

Thịt rất đậm đặc và dễ tiêu thụ quá nhiều nhưng trong trường hợp rau, sẽ khó ăn quá nhiều bởi các bạn sẽ cảm thấy no trước khi ăn quá nhiều. Ăn Protein từ thực vật có thể giúp tiêu thụ thịt Protein vừa phải.

Đối với những người không thể quyết định một lối thoát dễ dàng là phải linh hoạt.

Trong chế độ ăn kiêng của mình, Joyce C, 23 tuổi đã ăn chay vì lý do đạo đức và phát triển từ bi tâm, sức khỏe và môi trường, nhưng cho biết đây là một cuộc đấu tranh để trở thành người ăn chay toàn thời gian ở Hồng Kông.

Một sinh viên Luật khoa nói: “Những thách thức bao gồm khả năng chi trả và tuân thủ hoàn cảnh xã hội. Hầu hết các loại thực phẩm văn hóa là dựa trên Protein động vật. Rất nhiều bạn bè của tôi cảm thấy bắt buộc phải ăn thức ăn được cung cấp sẳn trên bàn trong nhà ăn, nếu không họ có thể bị coi là thô lỗ hoặc vô ơn”.

Cô cho biết, trong văn hóa ăn chay bị đặt áp lực không cần thiết lên những người cảm thấy họ đang phá vỡ quy tắc khi họ ăn các món rau có các sản phẩm thịt, chẳng hạn như đầu xào khô với thịt lợn Tứ Xuyên. “Tất cả chúng nên nên chỉ là làm hết sức mình để ăn một chế độ ăn uống cân bằng và hạn chế ăn thịt động vật”.