450
Vị thiền sư giải thích xung quanh cái chết và kiếp sau
Ngay cả khi ta làm điều xấu và đọa địa ngục, thì cũng sẽ là “ta” đây gánh chịu mọi đau khổ ấy.
Câu hỏi: Thưa thầy, nếu con chết ở kiếp này, thì kiếp sau dù có chuyện gì xảy ra đi nữa… điều đó không còn liên quan gì đến con nữa, phải không ạ? Vậy kiếp sau, con không còn là “con” nữa, đúng không ạ?
Ngài Thae Inn Gu Sayadaw trả lời:
Theo góc độ tục đế (sammuti)
Khi chết ở kiếp này, trong những nghiệp (kamma) đã tạo ra, một nhân duyên nhất định sẽ trổ hiện vào lúc cận tử, và chính điều ấy sẽ tạo ra quả báo cho kiếp sau.
Tùy theo là nghiệp thiện hay nghiệp bất thiện, kiếp sau sẽ là cảnh giới tốt hay xấu tương ứng.
Vậy, giả sử đã sinh qua kiếp sau rồi - thì ở kiếp sau ấy - cũng như ta từng chấp thân này là “ta” (ngã mạn thân kiến) trong kiếp hiện tại, thì ở kiếp sau cũng sẽ chấp như vậy y chang - “ta” này đây.
Ngay cả khi ta làm điều xấu và đọa địa ngục, thì cũng sẽ là “ta” đây gánh chịu mọi đau khổ ấy.
Hoặc nếu ta làm điều thiện và được sinh lên cõi trời, thì cũng vẫn là “ta” (chứ không phải người khác) được hưởng hạnh phúc an lạc.
Và rồi chấp thủ vào cảm giác sung sướng ấy, lại tiếp tục chấp thủ vào ngã kiến nơi thân, lập lại vòng luân hồi.
Do đó, nói rằng “sau khi chết ta không còn nữa, không liên quan gì đến ta” là không đúng.
Nếu bây giờ còn nghĩ “ta” - thì kiếp sau cũng sẽ vẫn nghĩ “ta”.
Một khi đã chấp thân này là “ta” ở kiếp này - thì không thể nào không chấp “ta” ở kiếp sau.
Theo Chân đế (paramattha)
Ngay kiếp này cũng chẳng có “ta” thật sự - chỉ là sắc - danh (rūpa - nāma) mà thôi.
(Tức là ngũ uẩn, sắc uẩn và bốn danh uẩn)
Kiếp sau cũng không phải là “ta” - chỉ là sắc - danh mà thôi.
(Cũng là ngũ uẩn tiếp tục sinh khởi)
Sở dĩ kiếp sau có sắc - danh là vì kiếp này còn chấp thủ (upādāna) vào sắc - danh.
Chính vì vậy mà kiếp sau sắc - danh mới tiếp tục sinh ra.
Nhưng nếu hỏi rằng:
“Có phải sắc - danh cũ được tái sinh trở lại không?”
Thì câu trả lời là: Không phải là sắc - danh cũ tái sinh,
mà là: sắc - danh cũ hoại diệt, rồi sắc - danh mới sinh khởi.
Cho nên, xét theo chân đế, thì ngay từ đầu đã không có “ta”.
Một khi từ đầu đã không có “ta”, thì kiếp sau cũng không thể có cái gọi là “ta” phát sinh trở lại.
Nếu nói “không phải là ta”, rồi hỏi vậy “là người khác sao?”, thì câu trả lời cũng là không phải người khác.
Cái được gọi là “người này - người kia” cũng chỉ là sắc - danh, vận hành theo luật nhân quả - duyên sinh.
Chỉ đơn thuần là dòng danh - sắc khổ đau tiếp nối, không hề có ai trong đó cả.
Một khi không còn “ta”, thì không còn gì để chấp giữ nữa.
Vậy thì, sắc - danh ấy (ngũ uẩn ấy) chỉ là khổ đế (dukkha-sacca) - bản chất của khổ - và là thứ cần phải từ bỏ, buông xả hoàn toàn.
Từ đó, mọi quan niệm về “ta” và “người khác” đều là tà kiến cần phải đoạn trừ.
Và đối với sắc - danh, tức là ngũ uẩn - thân năm uẩn, cũng phải được buông bỏ hoàn toàn.
Chỉ khi buông bỏ được hết thảy, thì mới giải thoát hoàn toàn - không còn sinh tử nữa.
Và như thế, không chỉ không sinh vào kiếp sau làm “người khác”, mà chính “ta” cũng giải thoát khỏi mọi khổ đau - đạt Niết bàn.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
"Ðang làm gì, phải ý thức việc đang làm"
Phật giáo thường thức
08:10 25/11/2025
"Bạn đã tỉnh thức đến mức nào trong đời bạn? Có phải bạn đang nghĩ đến sự tỉnh thức, hay là bạn đang thật sự tỉnh thức ?"
Kiếp trước gieo nhân gì mà kiếp này khổ?
Phật giáo thường thức
08:00 25/11/2025
Trong kinh Phật thường nói: “Nhân quả báo ứng như bóng theo hình, cho dù trải qua trăm kiếp ngàn đời, những điều đã tạo ra không hề mất”…Điều này khuyên răn chúng ta phải hết sức cẩn thận “các điều ác chớ làm, siêng làm các điều lành”.
Mũi tên phiền não
Phật giáo thường thức
19:30 24/11/2025
Đức Phật dạy khi một người bị trúng tên, người ấy không nên thắc mắc tìm hiểu về nguồn gốc mũi tên, ai bắn mũi tên...Việc cần phải làm ngay tức khắc là tìm cách nhổ mũi tên ra khỏi thân để thoát chết trước đã.
Xem thêm
