450
Ý dẫn đầu các pháp
Chúng ta cùng nhau quán chiếu về hai câu Pháp Cú đầu tiên trong Kinh Pháp Cú – lời dạy mà Đức Phật truyền trao, không chỉ để hiểu, mà còn để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Ý dẫn đầu các pháp
Đức Phật dạy:
“Ý dẫn đầu các pháp, ý làm chủ, ý tạo.
Nếu với ý ô nhiễm, nói lên hay hành động,
Khổ não bước theo sau, như xe, chân vật kéo.”
“Ý dẫn đầu các pháp, ý làm chủ, ý tạo.
Nếu với ý thanh tịnh, nói lên hay hành động,
An lạc bước theo sau, như bóng, không rời hình.”
Những lời này không chỉ là lý thuyết. Trong thời Đức Phật, đã có nhiều câu chuyện minh chứng cho sự thật này.
Tấm gương của Devadatta – Ý ô nhiễm dẫn đến khổ đau
Chúng ta hẳn đã nghe về câu chuyện của Devadatta, em họ của Đức Phật. Devadatta mang tâm ganh tỵ với Đức Phật vì Ngài được nhiều người kính trọng. Vì ý nghĩ ô nhiễm đó, Devadatta đã âm mưu sát hại Đức Phật, gây chia rẽ tăng đoàn.
Dù thực hiện những hành động đó với ý định chiếm đoạt quyền lực, nhưng cuối cùng, ông ta gánh chịu quả báo khổ đau. Sau khi qua đời, Devadatta bị đọa vào địa ngục, chịu những hình phạt đau đớn trong nhiều kiếp.
Bài học từ Devadatta:
Tâm ý ô nhiễm bởi tham, sân, si không chỉ dẫn đến lời nói và hành động sai lầm mà còn đem lại khổ đau ngay trong đời này và các đời sau.
Câu chuyện của Sudatta (Cấp Cô Độc) – Ý thanh tịnh dẫn đến an lạc
Ngược lại, hãy nhìn vào tấm gương của Sudatta (Cấp Cô Độc), một thương nhân giàu có ở thành Xá-vệ. Với tâm ý thanh tịnh và lòng từ bi, ông đã dâng tài sản để mua đất xây dựng Kỳ Viên Tịnh Xá cúng dường đến Đức Phật và Tăng đoàn.
Hành động của ông xuất phát từ tâm ý thiện lành, không mong cầu gì cho bản thân ngoài việc giúp người khác được tiếp cận giáo pháp. Kết quả là ngay trong đời này, Sudatta luôn sống trong sự an lạc, và sau khi qua đời, ông tái sanh vào cõi trời, hưởng phước báo lớn.
Bài học từ Sudatta:
Khi tâm ý thanh tịnh, lời nói và hành động sẽ mang lại an lạc không chỉ cho chính mình mà còn cho mọi người xung quanh.
Qua hai câu chuyện từ thời Đức Phật, chúng ta có thể rút ra những bài học thực tiễn:
1. Ý dẫn đầu tất cả: Trước khi nói hoặc làm, hãy quán chiếu tâm ý của mình. Nếu ý nghĩ bị ô nhiễm bởi tham, sân, si, thì phải chế ngự những ý tưởng bất thiện đó ngay.
2. Nuôi dưỡng ý thiện lành: Tâm thanh tịnh không tự nhiên mà có. Nó cần được rèn luyện qua chánh niệm, lòng từ và sự buông bỏ.
Thưa quý vị,
Trong cuộc sống, mỗi khi chúng ta cảm thấy giận dữ hay bất mãn, hãy nhớ đến câu chuyện của Devadatta để tránh lặp lại những sai lầm tương tự. Và khi muốn làm điều tốt, hãy noi theo tấm gương của Sudatta, nuôi dưỡng ý thiện để tạo nên hạnh phúc bền vững cho mình và người.
Tôi mời quý vị hôm nay thực hành một điều đơn giản: Mỗi khi một ý nghĩ xuất hiện, hãy tự hỏi: ‘Ý này sẽ dẫn mình đến khổ đau hay an lạc?’ Chọn giữ lại những ý thiện, buông bỏ những ý bất thiện, và quý vị sẽ thấy cuộc đời mình dần chuyển hóa.
Đức Phật đã chỉ rõ, ý dẫn đầu tất cả các pháp. Ý giống như người thợ dệt, quyết định tấm vải cuộc đời sẽ sáng đẹp hay u ám. Nếu ý ô nhiễm, khổ đau chắc chắn sẽ theo sát. Nếu ý thanh tịnh, an lạc sẽ đến như bóng không rời hình.
Mong rằng mỗi chúng ta đều biết làm chủ tâm ý, để từng suy nghĩ, lời nói và hành động đều là hạt giống của hạnh phúc và bình an.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Không nuôi cha mẹ có phải là tội lỗi?
Phật giáo thường thức
11:55 30/11/2025
Hỏi: Bạch Thầy, chúng ta có sai khi rời bỏ cha mẹ mình không ạ? (Ý người hỏi: “Nếu con không nuôi cha mẹ lúc tuổi già thì có bị đọa địa ngục không?”)
Không thấy thân bất tịnh nên khởi dục, vì khởi dục nên tạo nghiệp
Phật giáo thường thức
10:45 30/11/2025
Thấy bất tịnh để trừ dục; thấy vô thường để bỏ chấp; thấy mong manh để phát tâm cầu giải thoát. Khi thân không còn là chỗ tựa vững chắc, ta sẽ quay về nương nơi tâm sáng; khi không còn xem thân là ngã, ta sẽ thấy được phần chân thật chưa từng sinh diệt.
Vì sao lúc lâm chung cần trợ niệm cho người sắp mất?
Phật giáo thường thức
10:42 30/11/2025
Nếu như người bệnh đã chết thì việc niệm Phật sẽ giúp được gì cho họ? Thật ra, tuy người vừa mới tắt thở, nhưng thần thức vẫn chưa hồn tồn lìa khỏi thân xác, nơi họ sẽ được sanh về chỗ thiện ác chưa được quyết định. Ngay lúc này, giúp họ niệm Phật thì tác dụng sẽ vô cùng to lớn, phải biết rằng khi người lúc gần chết cũng chính là lúc đến ngã rẽ của hai đường thiện, ác.
Làm gì để giảm sự cuồng nộ của bão lũ?
Phật giáo thường thức
09:49 30/11/2025
Tôi đang ở Phú Yên, cùng bà con vùng lũ chia sẻ chút quà cứu trợ. Được có mặt giữa lúc khó khăn này, tôi thật sự hoan hỷ.
Xem thêm
