Thời xưa, có một vị thiền sư tu hành ở một ngôi chùa nằm trên ngọn núi. Một đêm, ông đi tản bộ trong rừng. Dưới ánh trăng, ông đột nhiên ngộ ra một điều gì đó nên trong lòng rất vui sướng. Ông liền hân hoan trở về chùa. Nhưng vừa về đến chùa thì ông phát hiện một tên trộm đến chùa trộm đồ. 

Tên trộm sau một hồi tìm kiếm, đã không tìm được vật gì để lấy cả. Anh ta vừa quay trở ra thì gặp vị thiền sư. Vốn dĩ, vị  thiền sư đã đứng im lặng chờ ở ngoài cửa được một lúc mà không vào vì ông sợ làm kinh động đến tên trộm kia. Ông đã sớm biết rằng tên trộm kia sẽ không thể tìm được thứ gì để mà lấy đi, cho nên ông đã cởi sẵn chiếc áo khoác và cầm trên tay. 

Tên trộm vừa ra cửa thì kinh ngạc nhìn thấy vị thiền sư, thiền sư nói: 

- Ngươi đã phải đi từ xa đến đây thăm ta, dù sao thì cũng không thể để ngươi tay không mà ra về được. Đêm đang lạnh, ngươi hãy mặc chiếc áo này vào mà đi!

Nói xong, thiền sư liền khoác chiếc áo của mình cho tên trộm. Tên trộm bất giác không biết làm sao liền cúi đầu đi vội. 

Thiền sư nhìn thấy bóng dáng của tên trộm đi dưới trăng rồi biến mất vào trong rừng, không khỏi cảm khái mà thốt lên rằng: “Thật đáng thương! Chỉ mong ta có thể tặng cho hắn một vầng trăng sáng!”. Hòa thượng nhìn tên trộm đi khuất liền vào trong phòng, để trần như vậy mà tọa thiền. 

Ngày hôm sau, vị thiền sư thấy chiếc áo khoác của mình được để ở ngoài cửa một cách ngay ngắn, chỉnh tề, trong lòng không khỏi bùi ngùi xúc động. Ông mừng rỡ tự nói: “Cuối cùng thì ta cũng đã tặng được cho hắn một vầng trăng sáng”. 

Bài học đạo lý

Trong kinh Phật từng nói: “Chỉ một ý niệm cũng khiến hoàn cảnh thay đổi”. Khổng Tử cũng nói: “Khoan dung thì được lòng mọi người”. Cho nên, chỉ một câu nói, một hành động nhỏ hay chỉ một nụ cười thôi đã đủ để khiến cho người xấu quay đầu hướng thiện.

Dung lượng lớn nhỏ, từ góc độ của con người mà nói, chính là tấm lòng độ lượng. Người có tấm lòng khoan dung rộng mở được nhiều người yêu mến, vậy nên trong đối nhân xử thế chúng ta nên mở rộng tấm lòng sống khoáng đạt, bao dung rộng lượng. 

Biển rộng mênh mông không bờ không bến, không có giới hạn, là bởi nó không cự tuyệt bất kỳ một giọt nước nào. Núi có thể đứng cao sừng sững vạn trượng, là bởi nó không từ chối dẫu chỉ một hòn đá nhỏ. 

Bao dung có thể làm lay động được người khác, khoan dung tha thứ như dòng nước mát, tưới nguội đi mọi sân giận. Tha thứ không phải là nhu nhược, khiếp sợ. Tha thứ là tự đặt mình ở một vị thế cao hơn. Từ bi là dùng thiện lương để bao dung lấy tất cả, trước nhất là bao dung chính mình. Thiện lương là phương thuốc hoá giải mọi oán hờn, sân giận. Người có tấm lòng khoan dung lớn bao nhiêu thì hưởng phúc lớn bấy nhiêu, có lòng khoan dung lớn bao nhiêu thì thành tựu sự nghiệp lớn bấy nhiêu. 

(Mai An lược soạn)