450
Bổn phận của Tỳ-kheo đối với cư sĩ
Trong mối tương duyên giữa Tăng và cư sĩ, Đức Phật đã dạy rõ: người xuất gia và người tại gia như hai cánh tay cùng nâng đỡ Phật pháp. Một bên hộ trì Tam Bảo bằng đời sống phạm hạnh, một bên nuôi dưỡng và yểm trợ bằng tín tâm và phước báu.
Vì thế, bổn phận của vị Tỳ kheo đối với hàng cư sĩ không chỉ là thọ nhận, mà còn là trao truyền - trao pháp, trao niềm tin, trao con đường hướng thiện để cùng nhau vun bồi hạt giống giải thoát.
Trước hết, Tỳ-kheo cần giáo giới chân chánh. Nghĩa là giảng dạy đúng như pháp, đúng với lời Phật dạy, không vì danh lợi hay cúng dường mà nói sai đi. Mỗi thời pháp, mỗi lời giảng đều là phương tiện đưa cư sĩ trở về với Tam Bảo, khuyến khích họ quy y, giữ giới, hành thiện, bố thí và tu tâm.
Khi một vị Tỳ-kheo giảng pháp với tâm thanh tịnh, lời nói ấy có năng lực cảm hóa, gieo vào lòng người nghe hạt giống chánh tín, khiến họ thấy rõ đâu là nhân, đâu là quả, đâu là thiện, đâu là bất thiện để tự điều chỉnh đời sống mình.
Thứ hai, vị Tỳ-kheo phải nêu gương phạm hạnh. Hình ảnh của Tăng đoàn chính là bài pháp sống động nhất cho cư sĩ. Một lời nói nhu hòa, một bước đi chánh niệm, một bữa ăn giản dị đều là biểu hiện của giới, định, tuệ.
Nếu vị Tăng giữ giới thanh tịnh, sống đời phạm hạnh, tự nhiên cư sĩ sẽ khởi tâm kính tín. Họ nhìn thấy ở đó sự an tịnh, vững chãi và từ bi - điều mà cuộc sống đời thường khó mang lại. Vì thế, hạnh của Tăng không chỉ để tự giải thoát, mà còn là tấm gương soi cho cư sĩ tu học.
Thứ ba, Tỳ-kheo cần tiếp nhận vật cúng dường với chánh niệm. Người xuất gia sống nương vào sự hộ trì của cư sĩ, nhưng không được xem đó là quyền lợi. Mỗi khi thọ nhận vật phẩm, y thực, thuốc men hay tịnh tài, vị Tăng phải biết rõ đây là lòng tin, là phước điền của người cư sĩ. Vì vậy, phải thọ nhận đúng pháp, chỉ nhận những gì thật cần thiết, không tích trữ, không cầu mong. Khi nhận, phải làm sao để người cư sĩ hoan hỷ, cảm thấy mình đang gieo hạt phước lành đúng chỗ, để niềm tin nơi Tam Bảo càng vững chắc hơn.
Thứ tư, sau khi được cúng dường, vị Tỳ-kheo có bổn phận hồi hướng phước báu cho cư sĩ. Khi cư sĩ phát tâm bố thí, cúng dường, hộ trì Tăng bảo, vị Tăng cần tụng kinh, cầu nguyện, hướng tâm lành để phước ấy không mất, mà chuyển hóa thành năng lượng thiện lành cho người thí chủ và gia quyến. Hồi hướng không chỉ là một nghi lễ, mà là sự nối dài của lòng từ - để người làm phước hoan hỷ, cảm nhận được ý nghĩa của việc thiện, củng cố thêm tín tâm với Tam Bảo.
Thứ năm, Tỳ-kheo cần khuyên cư sĩ biết phòng hộ lục căn và phát triển trí tuệ. Trong đời sống thường nhật, cư sĩ tiếp xúc nhiều với cảnh trần - sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp - dễ bị lôi cuốn và tạo nghiệp.
Vị Tăng có thể tùy duyên giảng dạy về Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, Nhân quả nghiệp báo, để họ biết quán chiếu và tự phòng hộ tâm mình. Một lời khuyên chân thật đúng lúc có thể giúp người cư sĩ thoát khỏi khổ đau, chuyển mê khai ngộ. Đó chính là lòng từ bi của người tu, là sự nối dài của Phật pháp trong đời.
Cuối cùng, vị Tỳ-kheo có bổn phận chúc lành và tạo điều kiện để cư sĩ được lợi ích. Khi cư sĩ đến chùa cầu an, cầu siêu, vị Tăng cần tụng kinh đúng pháp, không vì hình thức hay cầu lợi. Nghi thức phải dựa trên nền tảng Tứ Niệm xứ - quán thân, thọ, tâm, pháp - và pháp bố thí, khuyến thiện, giúp người nghe khởi tâm lành, giảm sợ hãi, nuôi dưỡng an lạc. Một lời chúc lành từ vị Tăng thanh tịnh có thể giúp người cư sĩ thêm vững tâm giữa những biến động cuộc đời.
Như thế, giữa Tăng và cư sĩ là mối quan hệ cộng sinh của đạo và đời. Người Tăng nương tín thí để hành đạo, cư sĩ nương Phật pháp để hành thiện. Khi hai bên cùng hộ trì lẫn nhau, Phật pháp được duy trì, xã hội được an hòa. Đức Phật từng dạy: “Tỳ-kheo là ruộng phước của thế gian. Nếu ruộng ấy tốt, hạt giống lành gieo xuống sẽ nảy mầm an lạc”.
Một vị Tỳ-kheo sống đúng hạnh, giảng đúng pháp, nhận đúng cách và dạy đúng thời - chính là người đang làm rạng rỡ Tam Bảo. Và một người cư sĩ biết hộ trì, tu tập, sống thiện, chính là người đang làm cho hạt giống Phật trong đời không bao giờ tắt.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Để mẹ nói, còn mình giữ tâm an
Phật giáo thường thức
11:07 21/11/2025
“Cứ để mẹ than phiền. Còn con, con sẽ không dao động”.
Cách nhận biết ma chướng trên đường tu
Phật giáo thường thức
09:03 21/11/2025
Nay chúng ta bắt đầu học Phật, những điều gây chướng ngại cho chúng ta rất nhiều. Chúng ta muốn đến đây nghe kinh, nhưng bạn thân của quý vị gọi điện thoại hẹn sẵn, khiến cơ hội của quý vị bị phá hoại. Đó là gì? Ma chướng đạo.
Nghiệp chứa ở đâu?
Phật giáo thường thức
08:01 21/11/2025
Một lần nọ, vua Milanda hỏi Đại đức Nāgasena rằng: “Bạch Ngài, Ngài có thể chỉ cho tôi biết Nghiệp chứa đựng ở đâu không?”.
Quở trách hay xúc phạm chư Tăng mang nghiệp rất nặng!
Phật giáo thường thức
17:28 20/11/2025
Việc quở trách hay xúc phạm chư Tăng - theo lời dạy của ngài Luang Pu Mun - không chỉ là hành vi bất thiện trong đời sống thường nhật, mà còn là một loại nghiệp rất nặng, có thể đưa người tạo nghiệp vào những cảnh giới đau khổ sau khi chết.
Xem thêm
