Bức tranh bị cướp vẽ phong cảnh chùa Thiên Mụ và ba thiếu nữ áo dài, khổ 30x50cm, sáng tác khoảng thập niên 1950. Họa sĩ Tôn Thất Đào được mệnh danh là một trong những bậc thầy vẽ tranh lụa của Việt Nam.

Sinh thời họa sĩ này vẽ rất nhiều thể loại tranh, lên đến vài trăm tác phẩm, nhiều nhất là lụa, giấy dó, tiếp đến là sơn dầu, chì màu, phấn tiên… nhưng trong điều kiện thời tiết khá ẩm ướt và khắt nghiệt, cũng như cách bảo quản quá sơ sài, khoảng 30 tác phẩm còn lại tại tư gia của ông đều ở trong tình trạng hư hại, và có thể “biến mất” trong vòng 5-10 năm tới, nếu không được bảo quản và phục chế kịp thời.

Nhà nước cần nhanh chóng nghiên cứu khắc phục giúp gia đình lưu giữ những tác phẩm quý giá này, nếu không được, thì có thể để các tấm lòng hảo tâm của bà con được tham gia cứu giúp các tác phẩm đang ngày bị hư hại nặng.

Theo đó, khoảng 8h ngày 5-3, khi gia đình mở cửa nhà nhân ngày giỗ người con trai của cụ Đào, một nam thanh niên đi xe máy SH đến, tự giới thiệu nhiều năm trước từng theo học tại phòng mà gia đình cho thuê chỗ dạy thêm nên tiện đường ghé thăm.

Khi gia chủ xuống nhà dưới pha trà mời khách, người này đã tháo bức tranh trên tường xuống, ôm tranh chạy ra khỏi nhà, leo lên xe máy phóng đi. Hiện Công an TP Huế đang thụ lý vụ việc.

Họa sĩ Tôn Thất Đào (1910-1979), tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương, là Hiệu trưởng đầu tiên của Trường cao đẳng Mỹ thuật Huế, vốn rất hiếm có tranh trên thị trường. Theo nhà sưu tầm Nguyễn Hữu Hoàng (Huế), bức tranh nói trên hiện có giá khoảng 600-700 triệu đồng.

Ông Phan Thanh Quang, giảng viên Trường ĐH Nghệ thuật Huế cũng chính là người cháu rể của cố họa sĩ cho hay, với khổ bức tranh không quá lớn như thế kẻ trộm có thể lấy và di chuyển một cách khá dễ dàng. Việc bị trộm đột nhập vào nhà giữa ban ngày như thế để trộm tranh khiến gia đình vô cùng lo lắng, bất an. Theo ông Quang, do hoàn cảnh nên việc đảm bảo an toàn cho các tác phẩm còn lại của cố họa sĩ gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay gia đình còn lưu giữ hơn 30 tác phẩm của cố họa sĩ, phần nhiều trong đó chất liệu bằng lụa có thể kể đến như Sông Hương núi Ngự (lụa), Phong cảnh Huế, Lăng Tự Đức (sơn dầu)...

Hiện gia đình cụ Tôn Thất Đào còn giữ hơn 30 bức tranh, trong đó có những bức "chính yếu" của cố họa sĩ như: Sông Hương núi Ngự bằng lụa, Phong cảnh Huế, Lăng Tự Đức bằng sơn dầu...

Sau nhiều lần báo chí phản ánh tình trạng tranh xuống cấp do chế độ bảo quản không đúng cách, đến nay người cháu rể Phan Thanh Quang đã đầu tư máy lạnh chống ẩm và thường xuyên mời các nhà chuyên môn ở Trường ĐH Nghệ thuật Huế đến tư vấn bảo quản, kiểm tra, xử lý những hư hỏng nhỏ.

Tuy vậy, có khá nhiều tác phẩm đang bị hư hỏng nặng, muốn phục hồi phải chuyển đi Trung Quốc với giá hàng trăm triệu đồng mỗi bức, ngoài khả năng của gia đình...

Bà Trần Thị Liên Phương – con dâu trưởng – cho biết hàng năm bà có đem tranh ra phơi. Lựa ngày nắng vừa phải, bà đưa ra hiên, lật úp tranh lại trong vài chục phút rồi lại đưa tranh vào. Cách thức do một người quen bày cho và bà không còn nhớ người đó là ai. “Có mấy bức cứ thỉnh thoảng rớt ra một mảng màu, rồi mục ra mà tui không biết cách chi để bảo vệ được”, bà Phương cho biết (Thái Lộc – Bộ tranh Tôn Thất Đào đang nguy cấp – Tuổi Trẻ – 1-4-2014).