450
Cái gì là “tôi” trong ngũ uẩn này?
Nếu chúng ta hiểu thấu hết những khổ đau cả ở thân xác lẫn tinh thần mà chúng ta phải trải qua trong cuộc đời, chúng ta sẽ biết được về anatta (vô ngã) từ một góc độ khác.
Hiện tượng danh & sắc (nāma & rūpa) này luôn luôn phải chịu đựng không sự đau đớn này thì cũng thống khổ khác, ấy thế mà chúng ta cứ khăng khăng một cách ngu xuẩn gọi nó là thân và tâm “của tôi” và còn cho rằng chúng thuộc về “Tôi.”
Nhưng ngay cái ý niệm về sự sở hữu đã hàm ý rằng người chủ có quyền kiểm soát tài sản; vì thế nếu cái “tôi” này là thực, nó phải có khả năng giữ cho thân và tâm của tôi như tôi muốn nó là, đương nhiên là muốn được khoẻ mạnh và hạnh phúc.
Như Đức Phật đã nói trong câu trích dẫn ở đoạn mở đầu của phần này, “Thân của ta hãy như thế này; thân của ta đừng như thế nọ.” Nhưng sự thực hiển nhiên và không thể phủ nhận được là, cái khổ vẫn cứ thế và chỉ bằng sự vận dụng ý chí và ước muốn đơn thuần không ai có thể ngăn được chúng.
Vì thế, trên thực tế, chúng ta phải đi đến kết luận rằng không có cái “Tôi” kiểm soát danh & sắc này; tâm và thân không cách nào thích hợp để được gọi là “của tôi”.
“Sự sanh của năm uẩn không nhượng bộ một ước muốn của một ai.”
Mọi hiện tượng đều tuỳ thuộc vào các nhân đặc biệt mà sanh, và hoạt động một cách nghiêm ngặt theo tính chất của chúng từ khoảnh khắc này đến khoảnh khắc khác, không chịu sự kiểm soát của bất kỳ “chúng sinh” nào, nhất là khi chúng ta khám phá nó đến tận cùng, chúng ta sẽ hiểu được hiện tượng Năm Uẩn mà chúng ta có khuynh hướng sai lầm xem như “Tôi” này chỉ là một tiến trình do điều kiện tạo thành và phụ thuộc lẫn nhau.
Và Khổ (hay Lạc) cũng thế có mặt do một vài điều kiện mà chủ yếu trong đó là tham ái - taṇhā.
Rốt cuộc thì không có “chúng sinh” nào kiểm soát những gì xảy ra đối với năm uẩn này vậy.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Ngộ đạo
Phật giáo thường thức
19:00 17/11/2025
Quí vị có khi nào nghĩ mình là cái gì không? Chắc không! Cứ hài lòng với con người như vậy, sự sống như vầy là đủ rồi.
Học cách buông bỏ những chấp trước
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Không có gì là bền chắc hoặc tồn tại vĩnh viễn. Những gì chúng ta thấy, cảm nhận và trải nghiệm đều là kết quả của sự tụ hợp và tan rã của các yếu tố nhân duyên.
Đối diện nỗi sợ để thoát khổ
Phật giáo thường thức
14:45 17/11/2025
Câu hỏi: Khi đến giờ phút cuối đời, con không biết mình sẽ đau đớn đến mức nào. Nếu tâm không chuẩn bị, chắc sẽ rất khổ phải không thưa Thầy?
Nguyện như thế nào vào ngày giỗ ông bà cho hợp với lẽ đạo?
Phật giáo thường thức
12:00 17/11/2025
Hỏi: Vào những ngày kỵ giỗ ông bà cha mẹ, chúng con phải nguyện như thế nào cho hợp với lẽ đạo. Kính xin Hòa thượng chỉ dạy cho chúng con được rõ.
Xem thêm
