450
Con đường Trung đạo: Sống quân bình, không tự làm khổ mình
Đức Phật đã dạy con đường Trung đạo (Majjhima Patipada), con đường tránh xa hai cực đoan: một bên là hưởng thụ dục lạc quá mức, một bên là ép xác khổ hạnh.
Trong Kinh Đại Bát Niết Bàn (Mahāparinibbāna Sutta, DN 16), Ngài nhấn mạnh:
“Có hai cực đoan mà người xuất gia không nên thực hành. Một là đắm chìm trong dục lạc, thấp hèn, phàm tục, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Hai là khổ hạnh ép xác, đau khổ, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Từ bỏ hai cực đoan này, Như Lai đã tìm ra con đường Trung đạo, đưa đến trí tuệ, chánh trí, giác ngộ và Niết-bàn.”
Nếu đã hiểu Trung đạo, ta nên biết cách sống quân bình, không tự làm khổ mình hay người khác. Thế nhưng, trong thực tế, con người vẫn thường tự trói buộc mình vào đau khổ vì bám chấp vào tham, sân, si. Chúng ta có thể tự nhìn lại:
1. Mình có đang chạy theo những điều không cần thiết không?
Đắm chìm trong danh lợi, vật chất, quyền thế khiến ta mãi luẩn quẩn trong vòng luân hồi sinh tử. Như Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 204) dạy:
“Sức khỏe là tài sản quý nhất, biết đủ là hạnh phúc lớn nhất, lòng tin là tài sản cao quý nhất, Niết-bàn là an lạc tối thượng.”
Nếu cứ mãi tìm cầu những thứ bên ngoài, ta sẽ không bao giờ thấy đủ, không bao giờ thật sự an vui.
2. Mình có đang tự ép buộc bản thân chịu đựng điều không đáng không?
Nhiều người ôm hận thù, dằn vặt về quá khứ hay lo lắng về tương lai mà quên mất giây phút hiện tại. Đức Phật dạy trong Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Bhaddekaratta Sutta, MN 131):
“Quá khứ không truy tìm, tương lai không ước vọng. Chỉ có pháp hiện tại, tuệ quán chính ở đây.”
Cứ bám chấp vào những điều không thể thay đổi chỉ làm tâm thêm phiền não mà không mang lại lợi ích.
3. Mình có thể buông bỏ điều gì để nhẹ nhàng hơn không?
Buông bỏ không có nghĩa là trốn tránh, mà là sống với tâm an nhiên, không bị ràng buộc bởi những điều vô thường. Như Kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana Sutta, MN 10) nhắc nhở:
“Hãy quán chiếu thân này là vô thường, cảm thọ là vô thường, tâm là vô thường, pháp là vô thường. Khi hiểu rõ như vậy, tâm sẽ không còn chấp thủ.”
Khi ta biết buông bỏ những dính mắc không cần thiết, tâm sẽ tự nhiên trở nên nhẹ nhàng và thanh thản.
Chánh niệm và trí tuệ giúp ta nhận ra đâu là con đường đúng đắn để không tự làm khổ mình. Như lời dạy của Đức Phật trong Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 277):
“Mọi pháp hữu vi đều vô thường. Khi thấy rõ điều này bằng trí tuệ, sẽ chán lìa khổ đau. Đây là con đường thanh tịnh.”
Vậy nên, tu học theo Phật không phải là ép xác hay chịu khổ, mà là hiểu biết đúng đắn, sống quân bình, buông bỏ những dính mắc để đạt được an lạc chân thật.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Nhìn thấy tánh Phật Dược Sư trong mỗi người
Lời Phật dạy
19:00 19/11/2025
Mỗi lần 30 tháng 9 âm lịch về, khi tiếng chuông chùa ngân vang trong không khí se lạnh cuối thu, tôi lại nhớ đến hình ảnh Đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai - bậc Tối Thắng Y Vương với nguyện lực chữa lành không chỉ bệnh tật của thân, mà còn những đớn đau âm thầm của tâm.
Tâm đáng sợ hơn rắn độc
Lời Phật dạy
14:25 18/11/2025
Hình ảnh “kẻ bưng bát mật, chân chạy nhảy, mắt chỉ chăm chăm nhìn mật” là ẩn dụ sâu sắc về sự mê đắm.
Pháp như giếng nước giữa đời
Lời Phật dạy
10:56 18/11/2025
Giáo pháp Đức Phật là con đường trung đạo, không thuộc về riêng ai, không có đặc quyền cho bất kỳ thầy hay cá nhân nào.
Tri ân người thầy trong tinh thần Tứ trọng ân
Lời Phật dạy
17:15 17/11/2025
Trong giáo lý nhà Phật, Tứ trọng ân là bốn ân lớn mà mỗi người cần ghi nhớ và đáp đền: ân cha mẹ, ân Tam bảo, ân quốc gia xã hội và ân chúng sinh.
Xem thêm
