450
Con đường Trung đạo: Sống quân bình, không tự làm khổ mình
Bhikkhu Dhammaviriyo
Đức Phật đã dạy con đường Trung đạo (Majjhima Patipada), con đường tránh xa hai cực đoan: một bên là hưởng thụ dục lạc quá mức, một bên là ép xác khổ hạnh.
Trong Kinh Đại Bát Niết Bàn (Mahāparinibbāna Sutta, DN 16), Ngài nhấn mạnh:
“Có hai cực đoan mà người xuất gia không nên thực hành. Một là đắm chìm trong dục lạc, thấp hèn, phàm tục, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Hai là khổ hạnh ép xác, đau khổ, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Từ bỏ hai cực đoan này, Như Lai đã tìm ra con đường Trung đạo, đưa đến trí tuệ, chánh trí, giác ngộ và Niết-bàn.”
Nếu đã hiểu Trung đạo, ta nên biết cách sống quân bình, không tự làm khổ mình hay người khác. Thế nhưng, trong thực tế, con người vẫn thường tự trói buộc mình vào đau khổ vì bám chấp vào tham, sân, si. Chúng ta có thể tự nhìn lại:
1. Mình có đang chạy theo những điều không cần thiết không?
Đắm chìm trong danh lợi, vật chất, quyền thế khiến ta mãi luẩn quẩn trong vòng luân hồi sinh tử. Như Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 204) dạy:
“Sức khỏe là tài sản quý nhất, biết đủ là hạnh phúc lớn nhất, lòng tin là tài sản cao quý nhất, Niết-bàn là an lạc tối thượng.”
Nếu cứ mãi tìm cầu những thứ bên ngoài, ta sẽ không bao giờ thấy đủ, không bao giờ thật sự an vui.
2. Mình có đang tự ép buộc bản thân chịu đựng điều không đáng không?
Nhiều người ôm hận thù, dằn vặt về quá khứ hay lo lắng về tương lai mà quên mất giây phút hiện tại. Đức Phật dạy trong Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Bhaddekaratta Sutta, MN 131):
“Quá khứ không truy tìm, tương lai không ước vọng. Chỉ có pháp hiện tại, tuệ quán chính ở đây.”
Cứ bám chấp vào những điều không thể thay đổi chỉ làm tâm thêm phiền não mà không mang lại lợi ích.
3. Mình có thể buông bỏ điều gì để nhẹ nhàng hơn không?
Buông bỏ không có nghĩa là trốn tránh, mà là sống với tâm an nhiên, không bị ràng buộc bởi những điều vô thường. Như Kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana Sutta, MN 10) nhắc nhở:
“Hãy quán chiếu thân này là vô thường, cảm thọ là vô thường, tâm là vô thường, pháp là vô thường. Khi hiểu rõ như vậy, tâm sẽ không còn chấp thủ.”
Khi ta biết buông bỏ những dính mắc không cần thiết, tâm sẽ tự nhiên trở nên nhẹ nhàng và thanh thản.
Chánh niệm và trí tuệ giúp ta nhận ra đâu là con đường đúng đắn để không tự làm khổ mình. Như lời dạy của Đức Phật trong Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 277):
“Mọi pháp hữu vi đều vô thường. Khi thấy rõ điều này bằng trí tuệ, sẽ chán lìa khổ đau. Đây là con đường thanh tịnh.”
Vậy nên, tu học theo Phật không phải là ép xác hay chịu khổ, mà là hiểu biết đúng đắn, sống quân bình, buông bỏ những dính mắc để đạt được an lạc chân thật.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Mạn cao hơn hư không
Lời Phật dạy
14:34 22/04/2025
Giáo lý nhà Phật xem sự chấp thủ này là vô minh, điểm mù vĩnh cửu. Chỉ khi nào quán chiếu sâu vào Duyên khởi, thấy rõ năm uẩn đều không, mọi sự đều do duyên sinh, vô ngã thì bấy giờ mới có thể thoát ra khỏi vòng chấp thủ, ngã mạn.
Suy nghiệm lời Phật: Khéo nghĩ
Lời Phật dạy
19:00 20/04/2025
Các hiện tượng tự nhiên và xã hội cứ thiên biến vạn hóa liên tục xảy ra xung quanh ta mọi nơi mọi lúc tạo ra muôn màu muôn vẻ của cuộc sống. Hiện tượng thì khách quan, độc lập, riêng biệt mà nhận thức chủ quan của mỗi người về hiện tượng ấy lại vô vàn khác nhau, tùy nghiệp duyên của họ.
Thực tập năm pháp quán để có đời sống thanh tịnh
Lời Phật dạy
07:07 19/04/2025
Đây là bài giảng của Hòa thượng Thiền sư Myanmar Nhị tạng Sayadaw Thitzana và TT.Trí Tịnh tại một khóa tu ở Hoa Kỳ, Phật tử Thy Lâm chuyển ngữ. Phatgiao.org.vn trân trọng giới thiệu đến bạn đọc.
Ăn chay, ăn thịt và lời dạy của Đức Phật
Lời Phật dạy
19:55 17/04/2025
Một người không nên bị đánh giá là thanh tịnh hay không thanh tịnh chỉ dựa vào việc họ ăn gì.
Xem thêm
