450
Con đường Trung đạo: Sống quân bình, không tự làm khổ mình
Bhikkhu Dhammaviriyo
Đức Phật đã dạy con đường Trung đạo (Majjhima Patipada), con đường tránh xa hai cực đoan: một bên là hưởng thụ dục lạc quá mức, một bên là ép xác khổ hạnh.
Trong Kinh Đại Bát Niết Bàn (Mahāparinibbāna Sutta, DN 16), Ngài nhấn mạnh:
“Có hai cực đoan mà người xuất gia không nên thực hành. Một là đắm chìm trong dục lạc, thấp hèn, phàm tục, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Hai là khổ hạnh ép xác, đau khổ, không xứng bậc thánh, không lợi ích. Từ bỏ hai cực đoan này, Như Lai đã tìm ra con đường Trung đạo, đưa đến trí tuệ, chánh trí, giác ngộ và Niết-bàn.”
Nếu đã hiểu Trung đạo, ta nên biết cách sống quân bình, không tự làm khổ mình hay người khác. Thế nhưng, trong thực tế, con người vẫn thường tự trói buộc mình vào đau khổ vì bám chấp vào tham, sân, si. Chúng ta có thể tự nhìn lại:
1. Mình có đang chạy theo những điều không cần thiết không?
Đắm chìm trong danh lợi, vật chất, quyền thế khiến ta mãi luẩn quẩn trong vòng luân hồi sinh tử. Như Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 204) dạy:
“Sức khỏe là tài sản quý nhất, biết đủ là hạnh phúc lớn nhất, lòng tin là tài sản cao quý nhất, Niết-bàn là an lạc tối thượng.”
Nếu cứ mãi tìm cầu những thứ bên ngoài, ta sẽ không bao giờ thấy đủ, không bao giờ thật sự an vui.
2. Mình có đang tự ép buộc bản thân chịu đựng điều không đáng không?
Nhiều người ôm hận thù, dằn vặt về quá khứ hay lo lắng về tương lai mà quên mất giây phút hiện tại. Đức Phật dạy trong Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Bhaddekaratta Sutta, MN 131):
“Quá khứ không truy tìm, tương lai không ước vọng. Chỉ có pháp hiện tại, tuệ quán chính ở đây.”
Cứ bám chấp vào những điều không thể thay đổi chỉ làm tâm thêm phiền não mà không mang lại lợi ích.
3. Mình có thể buông bỏ điều gì để nhẹ nhàng hơn không?
Buông bỏ không có nghĩa là trốn tránh, mà là sống với tâm an nhiên, không bị ràng buộc bởi những điều vô thường. Như Kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana Sutta, MN 10) nhắc nhở:
“Hãy quán chiếu thân này là vô thường, cảm thọ là vô thường, tâm là vô thường, pháp là vô thường. Khi hiểu rõ như vậy, tâm sẽ không còn chấp thủ.”
Khi ta biết buông bỏ những dính mắc không cần thiết, tâm sẽ tự nhiên trở nên nhẹ nhàng và thanh thản.
Chánh niệm và trí tuệ giúp ta nhận ra đâu là con đường đúng đắn để không tự làm khổ mình. Như lời dạy của Đức Phật trong Kinh Pháp Cú (Dhammapada, câu 277):
“Mọi pháp hữu vi đều vô thường. Khi thấy rõ điều này bằng trí tuệ, sẽ chán lìa khổ đau. Đây là con đường thanh tịnh.”
Vậy nên, tu học theo Phật không phải là ép xác hay chịu khổ, mà là hiểu biết đúng đắn, sống quân bình, buông bỏ những dính mắc để đạt được an lạc chân thật.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Đủ duyên thì đắc pháp
Lời Phật dạy
18:47 11/03/2025
Đến với đạo sớm hay muộn là nhân duyên, đi trước chưa chắc là sẽ đến trước và đi sau cũng chưa hẳn sẽ về sau. Một người phàm thì không biết được nhân duyên nên cẩn trọng, chớ xem thường người đi sau, kể cả người chưa vào đạo.
Lời Phật dạy về người phụ nữ thành công
Lời Phật dạy
15:49 10/03/2025
Một thời, Thế Tôn trú ở Sàvatthi, tại lâu đài của Migàrà. Rồi Visàkhà, mẹ của Migàrà đi đến, sau khi đảnh lễ và ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với Visàkhà: - Này Visàkhà, đầy đủ bốn pháp, nữ nhân thành tựu sự chiến thắng ở đời này. Đời này rơi vào trong tầm tay của nàng. Thế nào là bốn?
Phật dạy: Bốn Pháp giúp phụ nữ thành công
Lời Phật dạy
08:00 08/03/2025
Hàng nữ cư sĩ phải nhận thức sâu sắc và ứng dụng ngay những lời dạy của đức Thế Tôn vào cuộc sống thực tiễn nếu muốn trở thành người phụ nữ thành công trong đời này và đời sau.
Nói dối do tâm tham
Lời Phật dạy
11:27 05/03/2025
Thoạt đầu, nguyện không nói dối tưởng chừng dễ làm, trải nghiệm sâu sắc về bản thân mới thấy không hề dễ. Bởi động cơ của nói dối là tâm tham, mà tham thì luôn tiềm ẩn, chỉ chờ cơ hội dấy khởi.
Xem thêm
