450
Đều đặn và kiên định
Ngay từ đầu, chỉ cần tập trung vào việc làm cho tâm được tĩnh lặng và bình an, dù đang ngồi trên ghế, đang lái xe, đang ngồi trên thuyền, hoặc đang làm gì đó. Khi bước lên tàu lửa vừa ngồi xuống, hãy tranh thủ đưa tâm vào trạng thái bình lặng.
Dù đang ở đâu, các thầy vẫn có thể tranh thủ hành thiền. Khi đã đạt đến thói quen và mức độ thiền tập như vậy, coi như các thầy đã quen thuộc với con đường Đạo.
Rồi sau đó bắt đầu tập điều tra, suy xét, vận dụng năng lực của cái tâm đang được bình an đó để điều tra tìm hiểu cái mình đang trải nghiệm. Có lúc đó là cái bạn nhìn thấy; có lúc đó là cái bạn nghe thấy, hoặc ngửi thấy, hoặc nếm thấy, hoặc cảm thấy bằng thân (chạm thấy), hoặc nghĩ hay cảm thấy trong tâm.
Bất cứ trải nghiệm giác quan nào có mặt, dù ta thích hay không thích, cứ lấy nó để quán xét. Cứ đơn thuần tìm hiểu và biết cái mình đang trải nghiệm. Đừng phóng tác ý nghĩa hay chủ quan diễn dịch về những đối tượng giác quan đó, những đối tượng giác quan đó là để chúng ta quán xét và biết về nó, chứ không phải để chúng ta suy diễn hay phản ứng này nọ theo nó.
Nếu cái đó tốt, chỉ cần biết nó tốt. Nếu cái đó là xấu, chỉ cần biết là nó xấu. Đó chỉ là thực tại quy ước, thực tại của sự sống thế gian. Dù tốt hay xấu, tất cả chỉ là vô thường, bất toại nguyện và vô ngã.
Hành thiền có nghĩa là Định và Tuệ
Tất cả đều tùy thuộc phát sinh và giả tạm, duyên sinh và có rồi mất. Chẳng có thứ gì trong đó đáng để ta nắm giữ hay dính theo nó. Nếu các thầy duy trì cách tu tập với sự bình an và quán xét như vậy, trí tuệ hiểu biết sẽ tự động khởi sinh lên thôi. Tất cả mọi thứ được cảm nhận và trải nghiệm qua các giác quan đều rớt vào ba cái lổ sâu là: vô thường, bất toại nguyện và vô ngã.
Tất cả không ngoài ba đặc tính bao trùm đó của mọi sự sống. Ngay chỗ này chính là thiền minh sát (vipassanā). Tâm đã được bình an, và hễ khi có trạng thái ô nhiễm nào nổi lên trong tâm, ta giục nó vào ba cái lổ rác đó. Khi có trải nghiệm nào hay nhận thức (niệm, vọng tưởng) nào khởi lên, dẹp bỏ nó ngay, bởi nó chắc chắn là vô thường, khổ, và chẳng là gì cả.
Đây là chỗ cốt lõi của thiền minh sát: giục bỏ, dẹp bỏ tất cả mọi thứ vào ba lổ rác “vô thường, bất toại nguyện (khổ), và vô ngã”. Tốt, sướng, xấu, kinh khủng, ghê tởm, hay bất cứ là gì, giục bỏ hết xuống hố rác.
Không bao lâu sau đó, sự hiểu biết và trí tuệ minh sát sẽ nổi lên ngay chính giữa đóng rác bao trùm của ba đặc tính đó - đó là trí tuệ mới hé lên, như ánh sáng hừng đông mới hé sáng mờ mờ ở nơi chân trời xa.
Ở giai đoạn ban đầu này, trí tuệ vẫn còn yếu và mới hé, nhưng chính lúc này, các thầy phải duy trì sự tu tập một cách đều đặn, kiên định. Chỗ này thực tế, nhưng khó diễn đạt bằng lời, nhưng ví dụ thì rất dễ: cũng giống như có người muốn biết nhiều về tôi, người đó đến đây ở đều đặn và thường xuyên, rồi dần dần sẽ biết rõ về tôi.
Cứ tu và duy trì trạng thái hé mở trí tuệ đó, dần dần trí tuệ siêu việt hơn sẽ tự khởi sinh và sáng bừng hơn trong tâm bạn. Đều đặn và kiên định.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tín, tấn, niệm, định, huệ là bạn lành của những người con Phật
Phật giáo thường thức
10:24 04/12/2025
Trong đời sống hàng ngày, ta kết bạn lành để chia sẻ, giúp đỡ nương tựa lẫn nhau, nhất là trong lúc gặp khó khăn. Khi hành thiền, hành giả thường gặp năm chướng ngại tâm cản trở: tham ái, sân hận, hôn trầm, bất an, hoài nghi. Vậy lúc đó người bạn lành của mình là ai, ở đâu?
Thích ghét giữa thế gian
Phật giáo thường thức
09:57 04/12/2025
Sự thích và ghét của thế gian này có phải phát sanh từ vật chất bên ngoài tạo ra hay không? Hay nó được tạo ra từ chính tâm của mình, từ chính bên trong của chính mình?
Ba vị thiện tri thức quý báu của người tu
Phật giáo thường thức
09:35 04/12/2025
Trong hành trình tu tập và trưởng dưỡng tâm linh, Thiện tri thức chính là những người giúp ta tiến bước trên con đường đạo. Họ không chỉ là người dạy ta điều hay, mà còn là nhân duyên tốt lành giúp ta giữ tâm trong sạch, vững chí giữa cuộc đời nhiều thử thách.
Xem thêm
