Duyên: Trên đời này không có gì ngẫu nhiên mà biến mất cũng không có gì ngẫu nhiên mà có mặt

Trên đời này chúng ta gặp nhau là do duyên, nhưng gặp nhau làm gì, đó lại là cái duyên khác.

- Gặp nhau để thành bạn hay gặp nhau để gây gỗ.

- Gặp nhau để hại nhau hay gặp nhau để giúp nhau. Giúp nhau kiểu nào và giúp nhau bao nhiêu.

Trong giáo lý A-Tỳ-Đàm (Abhidhamma) có phần quan trọng mà tôi rất là tâm đắc.

Đức Phật ngài dạy rằng: Trên đời này không có gì ngẫu nhiên mà biến mất mà cũng không có gì ngẫu nhiên mà có mặt. Cái gì trên đời cũng do duyên mà có, mà bản thân nó cũng có thể tác động lên một cái khác.

Duyên ở đây có 2 nghĩa: Duyên trợ lực và duyên trợ sinh.

- Duyên trợ lực: Có nghĩa là cái kia nó đã có rồi, cái này nó giúp cho mạnh thêm.

- Duyên trợ sinh: Có nghĩa là cái này chưa có, mà cái kia nó trợ duyên mà cái này nó mới có. Nhờ mẹ tạo ra, rồi nhờ ba nuôi. Như vậy mẹ là trợ sinh, còn ba là trợ lực.

Chưa hết! Mình lớn lên bạn bè, thầy cô và xã hội, hàng xóm láng giềng, thì đó cũng gọi là nguồn trợ lực. Mọi sự ở đời này nó có cũng nhờ duyên, mà nó mất cũng nhờ duyên. Chúng ta quen nhau cũng nhờ duyên mà chúng ta hại nhau hay giúp nhau cũng khó nói.

Mình tu hành là gì? Là vận dụng các duyên để đi lên và đi ra. Đi lên có nghĩa là đừng có lè tè trong cái đám bùn nhơ sanh tử nữa. Còn đi ra là đừng có kẹt trong ngôi nhà sanh tử nữa. Tu hành là cả một quá trình vận dụng các duyên.

Vận dụng và tận dụng để mình thấy những cái khác nhau của cuộc sống.

Cái gì trong đời sống này cũng vậy. Cái nồng nhiệt cái vồn vã nó không hẳn là nó đẹp, mà cái lạnh lùng cái hờ hững, cái xua đuổi cũng không hẳn là cái xấu. Cái đẹp cái hay cái mà mình thích nó xảy đến. Đúng! Xét về mặt nào đó thì nó là thuận duyên. Nhưng mà xét về mặt nào đó thì có thể nó lại là chướng duyên.

Hạnh phúc của người này cũng có thể bắt đầu đau khổ cho người khác, và hạnh phúc của mình lúc này nó cũng có thể là cái nguồn đau khổ lúc khác. Nội dung tôi nói chuyện với quí Phật tử hôm nay cũng chỉ quẩn quanh trong một chữ duyên mà thôi. Gặp nhau do duyên. Xa nhau cũng do duyên.