450
Giải thích về “ma” trong một câu kinh Pháp cú
Ottamathara
Ai sống nhìn tịnh tướng,
Không hộ trì các căn,
Ăn uống thiếu tiết độ,
Biếng nhác, chẳng tinh cần.
Ma uy hiếp kẻ ấy,
Như cây yếu trước gió
Bài kệ này nằm trong Kinh Pháp cú, Dhammapada, câu 7 - Phẩm Song Yếu.
Giải nghĩa từng câu
. Ai sống nhìn tịnh tướng
“Tịnh tướng” có thể hiểu theo hai nghĩa. Một là vẻ đẹp bên ngoài, tức là những gì hấp dẫn, lôi cuốn giác quan như sắc đẹp, hình dáng dễ nhìn. Hai là hình tướng thanh tịnh giả tạo, tức là sự chú trọng đến hình thức tu hành bên ngoài mà không có sự tu dưỡng thực sự bên trong.
Ở đây, câu này nhấn mạnh đến những người sống đắm chìm trong ngoại cảnh, chú trọng hình thức, bị sắc đẹp hoặc bề ngoài chi phối thay vì tập trung vào bản chất thực sự của đời sống và sự tu tập.
. Không hộ trì các căn
“Các căn” là sáu căn: Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý - những cửa ngõ tiếp xúc với thế gian.
“Không hộ trì” nghĩa là không kiểm soát bản thân, để tâm chạy theo các đối tượng bên ngoài, bị lôi cuốn bởi những gì mình thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm, suy nghĩ. Khi không kiểm soát các căn, tâm dễ bị tham dục, sân hận, si mê chi phối, dẫn đến mất chánh niệm và dễ rơi vào phiền não.
. Ăn uống thiếu tiết độ
Trong Phật giáo, ăn uống không chỉ đơn thuần để nuôi sống thân thể mà còn cần có sự tiết độ, biết đủ và không tham đắm vào vị ngon.
“Thiếu tiết độ” có nghĩa là ăn uống phóng túng, ham mê vị ngon, ăn không đúng thời (đối với người xuất gia, ăn quá giờ ngọ là trái giới luật). Sự không tiết chế trong ăn uống có thể làm tăng tham dục, khiến thân tâm nặng nề, dễ sinh lười biếng, thiếu tinh tấn trong tu tập.
. Biếng nhác, chẳng tinh cần
Biếng nhác là thiếu sự nỗ lực trong tu tập, không kiên trì thực hành chánh niệm, thiền định, trì giới.
Không tinh cần (tinh tấn) nghĩa là không cố gắng giữ tâm trong sạch, không siêng năng làm thiện, không đoạn trừ bất thiện pháp.
Người lười biếng trong tu tập sẽ không thể đạt được trí tuệ hay giải thoát vì họ để mặc tâm trôi theo các dục vọng thế gian.
. Ma uy hiếp kẻ ấy,
Như cây yếu trước gió
“Ma” ở đây có thể hiểu theo nghĩa phiền não, tức là các chướng ngại trong tâm như tham, sân, si.
Khi một người không giữ gìn các căn, sống buông thả trong dục lạc, lười biếng tu tập, thì họ sẽ dễ bị phiền não chi phối, như một cái cây yếu ớt trước gió mạnh. Một người tu hành nếu không có sự kiểm soát nội tâm, không rèn luyện chánh niệm, thì dễ bị cuộc đời xô đẩy, bị tham ái và khổ đau lấn áp.
Ý nghĩa tổng quát
Bài kệ này nhắc nhở về tầm quan trọng của sự kiểm soát nội tâm và nỗ lực tu tập. Người nào sống buông thả, chạy theo hình thức bề ngoài, không kiểm soát các căn, không biết tiết độ trong ăn uống, biếng nhác trong tu tập thì sẽ dễ bị phiền não, cám dỗ và đau khổ khống chế. Ngược lại, người biết kiểm soát bản thân, giữ giới, tinh tấn thực hành Pháp thì sẽ có sự an ổn, vững vàng trước mọi hoàn cảnh.
Ứng dụng trong cuộc sống
Kiểm soát giác quan: Khi tiếp xúc với thế gian, nên cẩn trọng với những gì mình nhìn, nghe, suy nghĩ, không để tâm dính mắc vào những thứ không cần thiết. Khi lướt mạng xã hội, nên chọn lọc thông tin hữu ích, không để tâm bị cuốn vào những thứ tiêu cực hoặc kích thích tham dục.
Tiết độ trong ăn uống và sinh hoạt: Biết ăn uống điều độ, tránh tham đắm vào vị ngon hay ăn uống phóng túng. Giữ thói quen ăn uống lành mạnh, tránh ăn uống quá độ, không sa vào thói quen ăn để giải tỏa cảm xúc.
Tích cực tu tập, rèn luyện tinh thần: Không lười biếng trong việc học hỏi, thực hành thiền định, chánh niệm. Dành thời gian mỗi ngày để thiền, đọc kinh, hoặc thực hành tâm từ, thay vì chỉ mải mê với giải trí.
Vững vàng trước cám dỗ và khó khăn: Nếu có sự kiểm soát nội tâm, chúng ta sẽ không bị lay động trước sự cám dỗ của dục lạc hoặc khó khăn của cuộc đời. Khi đối diện với những lời khen chê, không để tâm bị cuốn theo mà giữ sự bình thản.
Bài kệ này là một lời cảnh tỉnh về cách sống đúng đắn theo Phật pháp. Người nào sống buông thả, không kiểm soát các căn, biếng nhác trong tu tập thì sẽ dễ bị phiền não chi phối. Ngược lại, người có chánh niệm, tiết độ và tinh tấn sẽ có được sự an lạc, vững vàng trước mọi nghịch cảnh.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Giới luật là công cụ để thiền định, không phải là thứ linh hồn để chỉ trích người khác
Phật giáo thường thức
11:08 28/03/2025
Hỏi: Tôi có cảm giác là có nhiều vị sư không lo tu tập gì cả. Dường như họ có vẻ lơ là và không được chú tâm lắm. Điều này khiến tôi rất ái ngại.
Nghệ thuật sử dụng ái ngữ
Phật giáo thường thức
10:54 28/03/2025
Lắng nghe với tâm từ bi và sử dụng ngôn từ hòa ái là hai khía cạnh của sự thực tập rất thiết yếu để tái lập sự truyền thông, phục hồi niềm an lạc và hòa giải trong xã hội.
Thắc mắc về việc tôn trọng bậc thượng đức
Phật giáo thường thức
10:42 28/03/2025
Hỏi: Làm sao biết được ai đã chứng thánh quả để ta có thái độ tôn trọng đúng mực?
Xem thêm
