Có một hôm ngồi thiền, nhìn ra núi, tôi thấy rất rõ là mình đang ngồi đây đang nhìn ra ngọn núi, và tôi thấy tất cả tổ tiên của tôi cũng đang nhìn ra núi. Tôi thấy bình minh đẹp quá, rực rỡ quá, như một bản hùng ca. Con mắt đó là con mắt của ai? Cố nhiên là con mắt của mình, nhưng con mắt này cũng là mắt của bố, của mẹ, của ông bà, của tổ tiên. Và nếu không có mắt của bố, mẹ, ông, bà, tổ tiên thì làm gì có đôi mắt này.

May mắn được tiếp xúc với Phật pháp, cho nên mình có chánh niệm, và nhờ có chánh niệm nên với con mắt này mình thấy được cái mầu nhiệm, cái rực rỡ của một buổi bình minh. Và mình cũng thấy rằng tổ tiên của mình trong nhiều thế hệ đã lo lắng, đã tranh đấu, bận rộn suốt ngày, suốt đời để đạt tới an lạc. Có thể các vị đó chưa từng có cơ hội ngồi lại thoải mái trên tọa cụ, nắm lấy hơi thở, nhận diện tâm hành và phóng tầm nhìn ra để tiếp xúc với bình minh rạng rỡ đang biểu hiện như một bản hùng ca trước mặt. Khi mình dừng lại thì tất cả tổ tiên đều dừng lại hết, cùng một lúc.

Người có trí tuệ, nhìn thấu vạn pháp vô thường sẽ đạt đến cảnh giới bình yên giải thoát

Khi mình nhìn ngắm bình minh rạng rỡ thì tất cả tổ tiên đều tiếp xúc với bình minh rạng rỡ hết, cùng một lúc. Mình cho tổ tiên một cơ hội. Có thể là trong quá khứ tổ tiên đã từng có cơ hội, nhưng tổ tiên chưa dừng lại được, chưa tiếp xúc được với sự mầu nhiệm của một buổi bình minh. Còn bây giờ, mình có cơ hội và tổ tiên lại có thêm một cơ hội nữa, khi mình dừng lại được thì tổ tiên cũng dừng lại được.

Có thể nhiều thế hệ trước, tổ tiên muốn dừng lại nhưng không dừng lại được và các vị đang trông chờ nơi mình. Nhờ phước duyên, hôm nay mình có Bụt, có Thầy, có Tăng Thân nên mình đã có cơ hội dừng lại được trong thân và trong tâm của mình, không còn phải bươn chải, trôi lăn nữa. Biết bao nhiêu là mầu nhiệm của sự sống có mặt ở trong tự thân và xung quanh mình, nhưng nếu mình không dừng lại thì làm sao tiếp xúc được?

Giờ phút dừng lại và tiếp xúc được với bình minh rực rỡ và thấy rõ tất cả tổ tiên của mình cũng đang được tiếp xúc với buổi bình minh huy hoàng kia, giờ phút đó là gì nếu không phải là một giờ phút giác ngộ? Giác ngộ không phải là một chuyện quá xa xôi nằm ngoài tầm tay. Giác ngộ là giây phút có thể tới được mỗi khi mình biết dừng lại, tiếp xúc được và bắt đầu thấy. Đây không phải là sự dừng lại của một cái ngã, tại vì mình là sự tiếp nối, mình mang tất cả tổ tiên trong con người mình. Nên khi mình dừng lại được thì tất cả tổ tiên cũng dừng lại được và tất cả đều được giải phóng cùng một lúc với mình. Tại sao mình không trả hiếu cho tổ tiên? Mình dừng lại để tổ tiên cùng được dừng lại.

Mình mỉm cười để cho tổ tiên cùng được mỉm cười. Mình nhìn ngắm bình minh để cho tổ tiên cùng được nhìn ngắm bình minh. Không lo sợ, không trông chờ gì nữa, mình có quyền đó trong tay với tư cách là một hành giả.

Mình có quyền năng giúp tất cả tổ tiên của mình dừng lại, buông thư. Đó là giác ngộ, đó là giải thoát. Giải thoát là giải thoát ra khỏi cái gì? Trước hết là thoát khỏi sự bồn chồn, thao thức muốn vươn tới làm một cái gì đó, tìm kiếm một cái gì đó mà suốt đời không đạt được. Bao nhiêu thế hệ đã đi qua như vậy và bây giờ mình đã có cơ hội để làm được việc ấy.

Mình tu đây không chỉ tu cho một cái ngã, một cá nhân mà là tu cho cả dòng họ, cả đất nước. Điều ấy mình làm được, tại sao mình không làm? Và cái giây phút ngộ đó có thể là giây phút đại ngộ, vì đâu phải là một cá nhân mà là một dòng họ dừng lại được, mỉm cười được và tiếp xúc được với bình mình rạng rỡ kia. Chuyện đó nằm trong tầm tay của tất cả mọi người chúng ta.