Thứ sáu, 19/09/2025, 15:41 PM

Hành Pháp giữa đời thường

Nguyên Thành

“Nếu chúng ta vẫn còn gia đình và trách nhiệm thì làm sao thực hành được?” - đó là một thắc mắc thường trực của nhiều người khi nghe đến chuyện tu tập.

Có người tin rằng chỉ có Tăng sĩ, những người đã rời bỏ gia đình, mới có thể đi sâu vào Pháp. Nhưng như Thiền sư Ajahn Chah từng chỉ rõ: “Làm Tăng không có nghĩa gì nếu như không thực hành. Nếu thật sự hiểu Dhamma (Pháp), thì bất kể địa vị hay nghề nghiệp nào - là thầy giáo, bác sĩ, công chức hay bất cứ nghề gì - bạn cũng có thể hành Dhamma trong từng phút giây của đời sống”.

Hành Pháp giữa đời thường 1 — Sống với giáo pháp.

Gia đình: đạo tràng sống động

Nếu nhìn vào thực tế, cư sĩ chiếm số đông hơn rất nhiều so với Tăng sĩ. Nếu chỉ có chư Tăng tu tập còn cư sĩ thì không, xã hội sẽ mất cân bằng, đầy rối ren. Bởi lẽ, ai cũng đang sống trong những mối quan hệ gia đình, xã hội, công việc. Chính ở đó, ta cần sự hiện diện của Pháp để điều chỉnh cách sống, lời nói, hành động.

Nói cách khác, Dhamma không phải đặc quyền của ai. Tu tập không nằm ở hình thức, mà nằm ở chỗ ta có thực sự sống với tỉnh thức, nuôi lớn lòng từ bi và trí tuệ hay không. Một người khoác áo nâu nhưng tâm vẫn đầy tham, sân, si thì đâu có khác mấy với người chưa từng tu. Ngược lại, một cư sĩ bình thường nhưng biết giữ giới, sống chân thật, làm việc thiện, giữ tâm an tĩnh - đó đã là tu hành.

Có người nghĩ gia đình là ràng buộc, là cản trở. Nhưng nếu quán chiếu, gia đình chính là đạo tràng. Mỗi khi ta kiên nhẫn với vợ chồng, lắng nghe con cái, phụng dưỡng cha mẹ, ta đang hành hạnh nhẫn nhục, từ bi, hiếu hạnh. Khi ta nuôi dưỡng sự hòa thuận trong nhà, ta đang gieo bình an cho xã hội.

Có trách nhiệm không phải là chướng ngại, mà là cơ hội để ta luyện tâm. Khi ta làm tròn bổn phận mà vẫn giữ được tâm lặng yên, ấy là ta đang tu tập trong đời sống thực tiễn nhất.

Dhamma có mặt trong mọi nghề nghiệp. Người thầy giáo dạy trò bằng tâm từ ái, không chỉ truyền chữ mà còn gieo mầm nhân cách. Người bác sĩ chữa bệnh với lòng bi mẫn, coi bệnh nhân như thân nhân, chính là đang hành từ bi hạnh. Người công chức làm việc công minh, liêm chính, đem lại lợi ích cho dân, cũng đang sống với Pháp.

Không có việc gì là “đời thường” nếu ta biết nhìn bằng con mắt tỉnh thức. Chính trong từng khoảnh khắc làm việc, ứng xử, ta có thể giữ giới, thực hành chánh niệm, nuôi lớn trí tuệ.

Thực hành ngay trong hiện tại

Tu tập không đòi hỏi phải đi đâu xa. Thật sự, xuất gia hay tại gia không quan trọng bằng sự thành tâm thực hành. Dhamma không bị giới hạn bởi chùa chiền, áo cà-sa hay một môi trường lý tưởng nào đó. Nó hiện diện trong từng hơi thở, trong cách ta nói năng, cách ta bước đi, cách ta đối đãi với người và với chính mình.

Nếu chờ cho đến khi mọi trách nhiệm tan biến, con cái trưởng thành, công việc ổn định… mới bắt đầu hành Pháp, thì e rằng cả đời này ta chẳng bao giờ khởi sự được. Cánh cửa Dhamma luôn mở, ngay trong khoảnh khắc ta chịu dừng lại, lắng nghe chính mình và hành xử với lòng từ.

Hành Pháp không phải là một “sự lựa chọn riêng” của Tăng sĩ, mà là con đường của tất cả những ai mong tìm thấy bình an và hạnh phúc. Gia đình, công việc, xã hội - tất cả đều có thể trở thành đạo tràng. Khi ta thực sự hiểu Pháp, thì bất kể là ai, ở đâu, làm gì, ta cũng có thể thực hành.

Bởi lẽ, Pháp không nằm ở chỗ ta đang sống trong tu viện hay ngoài đời, mà ở chỗ tâm ta có tỉnh thức, có thương yêu, có trí tuệ trong từng giây phút hiện tại hay không.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.