450
Hạnh phúc trong mỗi hơi thở
Đức Phật dạy rằng sự khao khát giống như người cầm đuốc ngược chiều gió - sớm muộn gì cũng bị ngọn lửa thiêu đốt. Cũng như người khát nước nhưng chỉ uống nước mặn: càng uống càng khát. Khi ta chạy theo tiền tài, ta tin rằng đạt được một con số nào đó sẽ mang lại hạnh phúc. Nhưng rồi khi có được, ta lại thấy chưa đủ. Lòng ham muốn lại thôi thúc ta tìm kiếm nhiều hơn. Không ít người có rất nhiều tiền nhưng trong lòng vẫn trống rỗng, bất an.
Đức Phật ví đối tượng của sự khao khát như một khúc xương khô – con chó gặm mãi mà chẳng thấy no. Khi ta cô đơn, buồn bã, trống trải hay sợ hãi, ta thường lấp đầy khoảng trống ấy bằng một bộ phim, một món ăn, một món đồ mới. Ta tìm đến sự tiêu thụ để khỏa lấp nỗi đau. Dù chương trình tivi chẳng mấy hấp dẫn, ta vẫn xem, miễn là không phải đối diện với nỗi trống trải trong lòng. Nhưng điều đáng tiếc là ta đã quên mất rằng: điều kiện để hạnh phúc vốn đã có mặt nơi đây – trong chính giây phút hiện tại.
Mỗi người đều có một ý niệm riêng về hạnh phúc, và vì vậy ta theo đuổi những điều mà mình nghĩ là cần thiết để đạt được nó. Nhưng đôi khi, cái giá phải trả lại là sức khỏe, thời gian, thậm chí là sự bình an nội tâm. Đức Phật dạy rằng: nếu ta dừng lại, trở về với hiện tại, ta sẽ nhận ra rằng hạnh phúc đã có mặt. Chánh niệm giúp ta thấy rõ những điều kiện tuyệt vời đang hiện hữu quanh ta. Từ đó, ta có thể buông bỏ cơn khát, cơn giận, và nỗi sợ hãi đang trói buộc mình.
Muốn chấm dứt khổ đau, hãy nhìn vào những gì ta đang tiêu thụ
Để trở về với sự sống tỉnh thức, Đức Phật dạy ta cần quán chiếu hai điều:
1. Nhìn sâu vào những gì đang nuôi dưỡng cơn thèm khát
2. Thực tập tiêu thụ trong chánh niệm
Không loài vật nào có thể sống nếu không có thức ăn. Và sự ham muốn, giận dữ hay khổ đau trong ta cũng vậy – chúng tồn tại vì mỗi ngày ta vẫn đang nuôi dưỡng chúng bằng những “thức ăn” không lành. Nếu ta cắt đứt nguồn nuôi dưỡng đó, chúng sẽ dần khô héo.
Bốn loại “thức ăn” theo lời Đức Phật
1. Thực phẩm tiêu hóa được
Là những gì ta đưa vào miệng – thức ăn, nước uống. Mỗi lần ăn, hãy dừng lại và tự hỏi: “Thức ăn này có thực sự nuôi dưỡng cơ thể ta không?” Thực tập ăn trong chánh niệm bắt đầu từ khâu chọn lựa thực phẩm, chế biến cho đến lúc thưởng thức. Hãy để mỗi bữa ăn là một nghi lễ của lòng biết ơn và nuôi dưỡng thân – tâm.
2. Ấn tượng giác quan
Là những gì ta “tiêu thụ” qua mắt, tai, mũi, thân và ý – như âm nhạc, phim ảnh, sách báo, trò chuyện, mạng xã hội… Mỗi thứ ta tiếp nhận đều gieo vào tâm thức một hạt giống. Một bộ phim kích thích lòng ham muốn, một bản tin đầy giận dữ… đều là những độc tố nuôi lớn phiền não. Ngược lại, một bài pháp thoại, một cuộc trò chuyện chân thành có thể tưới tẩm lòng từ và trí tuệ.
3. Ý chí hay khát vọng
Khát vọng có thể lành hoặc không lành. Một mong ước giúp người bớt khổ đau lành mạnh và nâng đỡ ta. Nhưng khi khát vọng hướng về danh lợi, sắc dục, sự trả thù… thì nó trở thành nguồn năng lượng độc hại dẫn ta vào luân hồi khổ đau. Hãy nhìn sâu vào mong muốn đang phát khởi trong mình: nó đến từ lòng từ hay đến từ nỗi sợ, sự cô đơn?
4. Tập khí từ cộng đồng (ý thức tập thể)
Mỗi người là một phần của cộng đồng. Tâm thức cá nhân chịu ảnh hưởng từ môi trường quanh mình. Nếu sống giữa một cộng đồng giận dữ, bạo lực, ta rất dễ bị lây nhiễm. Nếu bạn muốn nuôi dưỡng lòng từ bi, hãy tạo cho mình một cộng đồng có phẩm chất tương tự, dù chỉ là trong gia đình hay nhóm bạn nhỏ.
Tiêu thụ chánh niệm – con đường thoát khỏi khổ đau
Đức Phật đã truyền dạy Năm Giới cho người tại gia như nền tảng của đời sống hạnh phúc. Trong đó, giới thứ năm – “tiêu thụ có chánh niệm” – nhắc nhở ta tỉnh thức trong từng lựa chọn đưa vào thân và tâm. Khi ta ngừng tiêu thụ những độc tố từ thực phẩm, phim ảnh, sách báo, mạng xã hội… ta đang gieo mầm cho sự chữa lành và hạnh phúc bền vững.
Chánh niệm không phải là điều xa vời. Nó là hơi thở ta đang hít vào, là bước chân đang bước đi. Khi ta dừng lại và thầm thì với chính mình: “Đây là khoảnh khắc hạnh phúc”, ta đang tự chữa lành. Hạnh phúc có mặt trong từng hơi thở, từng bước chân, nếu ta chịu dừng lại để nhận ra.
Chúng ta không cần chạy theo những mong cầu lớn lao. Hạnh phúc đích thực không đến từ sự thỏa mãn ham muốn, mà từ việc giải thoát khỏi ham muốn. Và ta có thể bắt đầu ngay bây giờ, với một hơi thở chánh niệm, một bước đi thong dong, một cái nhìn sâu sắc.
Nguồn: Tạp chí Lion’s Roar
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Cách nhận biết dầu ăn kém chất lượng cực đơn giản
Sống an vui
05:09 20/11/2025
Dầu ăn giả, kém chất lượng trên thị trường có thể gây ra nhiều nguy hại sức khỏe, vậy làm thế nào để phân biệt dầu ăn kém chất lượng và dầu ăn nguyên chất?
Đối diện cái chết không sợ hãi
Sống an vui
09:09 19/11/2025
Chết là sự kiện duy nhất chắc chắn sẽ xảy ra trong đời nhưng lại là việc mà con người ít được chuẩn bị nhất. Con người lập kế hoạch và sửa soạn cho vô số sự việc khác nhau – thi cử, hôn nhân, giao dịch kinh doanh, xây dựng nhà cửa… – mặc dù chẳng bao giờ người ta có thể biết chắc rằng những kế hoạch ấy có trở thành hiện thực đúng như mong muốn của họ hay không. Cái chết thì khác, nó có thể đến vào bất cứ giờ phút nào, sớm hay muộn.
Tập thở, tập an
Sống an vui
08:10 19/11/2025
Có những ngày ta bước ra khỏi nhà với đôi vai nặng trĩu, thấy phố xá đông mà lòng mình lại chật hẹp.
Lợi ích khi ăn lá đu đủ
Sống an vui
05:15 19/11/2025
Lá đu đủ có khả năng tăng cường miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa và điều hòa lượng đường trong máu.
Xem thêm
