>GIÁO LÝ PHẬT GIÁO NÊN ĐỌC

Những điều nên biết về số mệnh

Trước đây, cuộc sống của con người lệ thuộc rất lớn vào sản xuất nông nghiệp. Năm nào được mùa thì no đủ. Năm nào thất mùa thì đói kém. Nông nghiệp lệ thuộc vào thời tiết. Theo quan điểm của nhiều người ở thời ấy, thời tiết phụ thuộc vào ý muốn, sự sắp đặt của thượng đế hay ông trời. Như vậy vận mệnh của con người là do ông trời an bài, sắp đặt.

Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật đã chỉ ra rằng ý muốn hay sự sắp đặt của ông trời, thật ra chỉ là các quy luật tự nhiên. Nếu biết được các quy luật này, chúng ta có thể làm chủ sản lượng nông nghiệp, khống chế dịch bệnh. Ông trời không còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, nên niềm tin vào số mệnh do trời sắp đặt cũng phai nhạt bớt.

Hiện nay, nhiều người tin rằng số mệnh không sẵn có. Số mạng của ta tùy thuộc vào mức độ trí tuệ, mức độ sáng tạo, mức độ siêng năng, ý chí phấn đấu của ta mà nó trở thành tốt hay xấu. Quan điểm này được biện minh, khi trên thế giới có những người sinh ra trong điều kiện bình thường, nhưng nhờ có sự siêng năng, sáng tạo v.v… vẫn tạo ra được một sự nghiệp lừng lẫy.

Mặc dù thế, quan điểm trên có nhiều khiếm khuyết. Nó không lý giải được sự sai khác về hoàn cảnh, tố chất của mỗi người khi ra đời. Không lý giải được tại sao hai người cùng có hoàn cảnh như nhau, tri thức tương đương, không khác nhau nhiều về khả năng sáng tạo, lại có hai sự nghiệp khác nhau. Có những người dù luôn cố gắng học hỏi làm việc mà đời sống khó khăn vẫn hoàn khó khăn. Có những người sống một cách nhàn hạ, không cố gắng nhiều mà cuộc sống vẫn dễ dàng tốt đẹp.

Ngay ở nơi một người, có những lúc dù rất cố gắng siêng năng, sự nghiệp vẫn không thăng tiến, nhưng có những lúc dù không cố gắng nhiều, sự nghiệp vẫn tiến triển vượt bực. Và trong cuộc sống, có những sự kiện may mắn hay xui xẻo khi xuất hiện có thể thay đổi cuộc sống của ta một cách mạnh mẽ. Sự xuất hiện của các sự kiện ấy nhiều khi nằm ngoài mọi tiên liệu của chúng ta, ngoài dự đoán của các ngành khoa học, nhưng nó có thể gây ra hậu quả to lớn vượt xa mọi khả năng phấn đấu của ta.

Rõ ràng cuộc đời và sự nghiệp của ta không chỉ phụ thuộc vào ý chí phấn đấu của ta. Nó còn phụ thuộc vào những yếu tố khác, mà chúng ta gọi là “thời vận”. Thời vận là một biểu hiện của “số mệnh”. Như vậy, dù đang ở trong thời đại khoa học, dù có tinh thần khoa học triệt để, chúng ta vẫn không thể phủ nhận vai trò của “số mệnh” trong cuộc đời của mỗi người.

Vì không thể phủ nhận “số mệnh”, nên câu hỏi kế tiếp là “số mệnh” do đâu mà có?

Đây là đề tài được nhiều tôn giáo, nhiều đạo gia, nhiều triết gia quan tâm. Hiện chúng ta có rất nhiều câu trả lời khác nhau, nhưng có thể quy tất cả vào hai quan điểm chính:

1. Số mệnh do một thế lực bên ngoài tạo ra. Như có tôn giáo cho rằng, số mệnh là do trời hay một vị thượng đế sắp đặt.

2. Số mệnh do chính mỗi người tự tạo ra. Quan điểm này lại được phân thành hai:

- Số mệnh do chính mỗi người tự tạo lấy trong đời này.

- Số mệnh do chính mỗi người tự tạo lấy qua nhiều đời trong quá khứ và đang tiếp tục tạo ra trong đời này. Có thể xem đây là quan điểm của nhà Phật. Thật ra, nhà Phật không gọi là số mệnh mà gọi là nhân quả nghiệp báo. Vì cuộc đời là một chuỗi nhân quả nghiệp báo tương tục không gián đoạn.

Phật giáo cho rằng, mọi việc thành bại, li hợp ở đời đều không nằm ngoài nguyên tắc "nhân duyên quả báo".

Dưới đây cũng là các nhân tố ảnh hưởng tới số mệnh của chính chúng ta:

1. Thói quen

Phật giáo thường nói phiền não khó trừ, mà trừ bỏ thói quen càng khó. Thói quen là một mô thức cố định trong cuộc sống, tốt có xấu cũng có, sau một thời gian dài, thói quen trở nên tự nhiên và bám sâu rễ trong tâm mỗi người, đời đời kiếp kiếp khó tiêu trừ.

Bởi vậy, phải vô cùng thận trọng với thói quen. Các thói quen xấu như hút thuốc lá, đập đá, uống rượu, làm tổn hại thân thể, nói dối, trộm cắp, tham lam sẽ phá hỏng đạo đức.

Các thói quen tốt như kiểm soát cảm xúc, chú tâm vào hơi thở, ăn uống, vận động, lạc quan...sẽ kéo dài tuổi thọ. Phật giáo đề xướng tín đồ hình thành thói quen tụng kinh, có thể dựa vào Phật hiệu phát khởi Phật tính trong tâm, vãng sinh tịnh thổ, siêu vượt sinh tử. Tóm lại, nếu như một người có đầy đủ điều kiện tốt nhưng nhiều thói quen xấu thì khó có phúc báo lớn. Thói quen tốt là một loại trợ duyên, có thể giúp người ta hóa dữ thành lành, biến hiểm thành an.

2. Mê tín

Có rất nhiều người thích xem bói, mục đích là muốn gặt lành tránh dữ. Có người khi kết hôn nhất định phải xem tuổi của hai người có hợp nhau không, có người rất chú trọng phong thủy, có người thì việc gì cũng đi cúng bái, không hề dựa trên lý tính để đưa ra quyết định.

Hành vi mê tín đến từ tâm thiếu tự tin của chúng ta, có lúc chính vì mê tín mà mất đi cơ hội tốt, làm mất đi phúc báo lớn cả đời.

Phật giáo cho rằng, ngày nào cũng là ngày tốt, giờ nào cũng là giờ tốt, chỉ cần hợp với lí nhân quả thì không có gì phải kiêng kị.

3. Tình

Người ta nói rằng "nếu ái không nhiều thì đã không sinh ra cõi đời này," con người là chúng sinh hữu tình, tức là có tình cảm, nhưng một số người vì bám chấp vào chữ tình mà mất đi lý trí, do yêu mà sinh hận, cho đến gây ra những kết cục đau thương không thể cứu vãn.

Do tình yêu không như ý nên sinh ra bao phiền não đau thương, cho nên, Phật giáo dậy con người ta lấy trí tuệ để chuyển hóa tình yêu, dùng tâm từ để đối trị với bám chấp.

Đem tình yêu thăng hoa thành tâm từ bi, điều đó giúp con người giải thoát khỏi phiền não, khổ đau.

4. Khao khát quyền lực

Sự chi phối của quyền lực đến từ ngã chấp, ngã mạn, khiến con người ta có cái suy nghĩ giai cấp tôn quý-thấp hèn. Có những người quá tự ti, cam tâm chịu khuất phục dưới quyền thế, không muốn tự chủ, cả đời chịu hèn kém. Có người vì mong cầu quyền lực không từ mọi thủ đoạn, mất đi lý tính.

Còn Phật giáo cho rằng chúng sinh bình đẳng, người người đều có Phật tính, sự giàu sang hèn kém do đạo đức quyết định. Chúng ta nên có một nhận thức rằng "ta là Phật", tin rằng vận mệnh ta nằm trong chính bàn tay ta.

5. Nghiệp lực

Phật giáo cho rằng nghiệp lực khống chế vận mệnh con người. Nghiệp lực là chỉ các lực ảnh hưởng sẽ sinh ra trong tương lai do các việc làm của thân thể, lời nói, suy nghĩ của mỗi người ở hiện tại và trong quá khứ.

Có rất nhiều người than thở rằng số mình không tốt bèn trách cứ người khác hoặc đổ lỗi cho hoản cảnh, họ không biết rằng hết thảy việc đó đều do nghiệp lực.

Phật giáo chủ trương thiện có thiện báo, ác có ác báo, hàng ngày quảng kết thiện duyên, sám hối nghiệp chướng, thì có thể hóa giải ác duyên, mở ra một tiền đồ rạng rỡ.

Thói quen, mê tín, tình yêu, khát vọng quyền lực và nghiệp lực, làm thiện làm ác đều được quyết định bởi tâm chúng ta, muốn thay đổi vận mệnh lên bắt tay từ việc tịnh hóa tâm mình.

6. Thay đổi quan niệm

Quan niệm ảnh hưởng tới phán đoán giá trị của một người, quyết định xu hướng thiện-ác của hành vi. Phật giáo chú trọng sự bồi dướng chánh kiến. Cái gọi là chánh kiến tức là những kiến giải, nhận định chính xác, là những quan niệm chính xác.

Có một nhân sinh quan chính xác, tin vào nhân quả, hiểu rõ duyên khởi, tự nhiên sẽ không làm việc ác hay oán trời trách người.

7. Thay đổi hành vi

Tục ngữ thường nói "trồng dưa được dưa, trồng đậu được đậu." hành vi của mỗi người sẽ tạo ra nghiệp, một khi nhân duyên chín muồi thì quả ắt nảy sinh, cho nên chúng ta muốn có một tương lai tốt đẹp, hạnh phúc, thì phải chăm làm điều thiện, chuyển họa thành phúc, bởi vì hết thảy hạnh phúc hay khổ đau đều nằm trong tay chúng ta.

8. Quảng kết thiện duyên

Muôn vật muôn việc trong vũ trụ từ nhân cho tới quả còn có trợ duyên, nhờ duyên mà quả mới thành.

Cuộc đời của con người, có người rất thông minh, năng lực tốt nhưng lại không có thành tựu, có người thì hết sức bình thường nhưng làm việc gì cũng thuận lợi, tới đâu cũng có quý nhân giúp đỡ.

Vì vậy, chúng ta phải quảng kết thiện duyên. Kết thiện duyên là việc đẹp nhất trên thế giới này.

9. Giữ gìn giới luật

Giới luật là gốc rễ của mọi điều thiện, giới giúp ngăn ngừa điều ác, cái gọi là "họa phúc không cửa, do người tự chiêu," hành thiện ắt đạt được thiện báo, hành ác ắt gặp phải ác báo.

Bởi vậy, kinh điển thí dụ "giới luật như thầy thuốc giỏi, giới luật như quỹ đạo, giới luật như tường thành, giới luật như đèn sáng, giới luật như bảo kiếm..." giữ giới luật sẽ chặt đứt ác duyên, tự nhiên có tương lai xán lạn, cuộc sống mĩ mãn.

Phật giáo có cái nhìn tích cực và lạc quan về vận mệnh con người, chủ chương mọi thứ vô thường, duyên khởi tính không, tốt hay xấu đều có thể dựa vào thiện duyên để thay đổi, dù cho nghiệp chướng nặng cũng có thể thanh tịnh.

Vì vậy, bất luận sống trong giàu sang phú quý hay ở cảnh khổ ách nghèo đói đều nên nhìn nhận như vậy, hiểu rõ vận mệnh, thay đổi vận mệnh, và làm chủ vận mệnh.