450
Hướng ngoại cầu huyền
Cái biết có 2 phần: tánh biết và tướng biết. Đức Phật đã xác định, rằng ở mỗi người đều có sẵn một tánh biết rất hoàn hảo và trọn vẹn. Tánh biết ấy gọi là Tâm Chói Sáng - Pabhassara citta, có nơi gọi là “Phật tri kiến”, hoặc là “Phật tánh” hay “Tánh giác”. Còn trong Kinh Bát Nhã thì gọi là “Thâm Bát Nhã”. Có nhiều ngôn từ để gọi cái tánh biết vốn có sẵn ấy.
Ngay từ khi đứa bé mới sinh ra, tánh biết ấy đã hoàn hảo và chói sáng. Ngoài tánh biết, đứa bé ấy còn có 6 giác quan mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý. Hướng ra bên ngoài mắt tiếp xúc với sắc, tai tiếp xúc với âm thanh. Khi tiếp xúc với bên ngoài qua 6 giác quan thì bắt đầu xuất hiện sáu thức là nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức. Rồi từ 6 thức này phát sinh cảm thọ, rồi đến tưởng và hành. Thế là Ngũ uẩn xuất hiện.
Hành - tức là khi tâm phản ứng lại với đối tượng, tâm phản ứng như thế nào thì Thức là như vậy:
Phản ứng với Tâm sân thì thức là Tâm sân.
Phản ứng với Tâm tham thì thức là Tâm tham
Đó là khi mình thấy cái sắc này thì mình thích, cái sắc kia thì mình ghét, mới sinh ra tham & sân. Rồi âm thanh này mình thích, âm thanh kia mình ghét, mình bị trụ vào đó. Bị dính mắc vào sắc-thanh-hương-vị-xúc-pháp ở bên ngoài, nên tánh biết dần dần bị những cấu uế ở bên ngoài làm cho ô nhiễm.
Thực ra hướng ra bên ngoài cũng đúng chứ không sai. Bởi vì nếu mình không hướng ra bên ngoài thì làm sao mình học ra được những bài học từ trong cuộc đời. Mà mỗi người sinh ra là mục đích là để học bài học trong cuộc đời này.
Ô nhiễm không phải chỉ do hướng ra bên ngoài, mà do hướng ra bên ngoài và bị dính mắc, bị trụ vào các tướng bên ngoài. Vì bị dính mắc vào sắc-thanh-hương-vị-xúc nên mới càng ngày càng bị cái che lấp và trói buộc bởi Năm Triền Cái là tham lam, sân hận, trạo cử, hôn trầm và nghi ngờ.
Khi tâm bị dính mắc bởi thương-ghét, tham-sân các đối tượng bên ngoài thì dần dần nó bị tán loạn. Tức là tâm bị phân tán ở bên ngoài cho nên không còn có thể trọn vẹn với chính mình được nữa. Đánh mất sự trọn vẹn mà mình thường gọi là “thân tâm nhất như” ấy.
Hướng ra bên ngoài, bị dính mắc ở bên ngoài, cứ tìm kiếm những điều được cho là lý tưởng và tốt đẹp ở bên ngoài Thiền tông gọi là “hướng ngoại cầu huyền”…
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Vui trong Giới Định Huệ
Phật giáo thường thức
16:04 25/11/2025
Người đời thường cho hành thiền là tiêu cực, khổ hạnh, ép xác, chịu đựng đau khổ, mất tự do về vật chất lẫn tinh thần... Nhưng người thật sự tu niệm cũng hưởng được nhiều cái vui bên trong. Người Phật tử nhiệt tâm mến đạo, tin tưởng nơi sự giác ngộ, đem hết cuộc đời mình thực tập giáo pháp theo Giới, Định, Huệ chắc chắn sẽ được an vui.
Chuyện Phật kể: Mũi tên thứ hai
Phật giáo thường thức
15:29 25/11/2025
Trong kho tàng văn hóa Phật giáo, những mẫu chuyện ngắn gọn để minh họa, để ẩn dụ, để khai thị cho chúng sanh những nội dụng cốt lõi của giáo pháp, được bàn bạc khắp tam tạng thánh giáo. Đức Phật được tôn xưng là nhà văn hóa vĩ đại, nhà giáo dục vì nhân sinh, vì những gì Ngài đã giảng dạy đều hướng về con người, xây dựng một con người hoàn hảo về nhân cách và trí tuệ.
Chỉ thực hành mới thấy được Pháp
Phật giáo thường thức
13:58 25/11/2025
Trong đời sống tu học, nhiều người thường nghĩ rằng chỉ cần có niềm tin là đủ. Nhưng sự thật không phải vậy.
Mâu thuẫn của cuộc đời
Phật giáo thường thức
13:37 25/11/2025
Ứng dụng giáo lý của Phật trong cuộc sống thì cuộc sống vừa có đạo đức, vừa được an vui.
Xem thêm
