Ngã là gì và vô ngã như thế nào?

Câu hỏi:

Nam-mô Bổn Sư Thích-ca Mâu-ni Phật!
Kính bạch thầy, thưa thầy con muốn hỏi. Cái gọi là vô ngã là không có cái tôi bên trong vạn vật, và không có vật gì tồn tại Vĩnh Cửu hay độc lập mà các pháp đều tồn tại phụ thuộc lẫn nhau. Vô ngã là chấp nhận cuộc đời này luôn vô thường, vạn vật luôn biến đổi, không hề có vật gì trường tồn hay một cá thể tách biệt mà không phụ thuộc vào gì phải không ạ?
Nhiều lúc con ngồi suy nghĩ, con luôn nhận thấy mỗi người có quan điểm và suy nghĩ riêng, cái đó nếu hiểu là bản ngã thì vô ngã - cái không có cái tôi - thực sự quá khó hiểu. Có phải do con sinh ra là người việt nam, con nhận thức, lớn lên trong xã hội này nên tạo ra một cái tôi hiện tại, nếu con được sinh ra ở Mỹ hoặc Anh, cái tôi của con sẽ khác phải không ạ? Vì văn hoá, quan điểm cũng như tập tục sẽ khác. Tức là nhận thức hiện tại của con là dựa trên những quan điểm, hình thái, hay tư tưởng con nghe thấy và những thứ con chạm vào chứ nó không thực sự là con sao ạ?
Khi tồn tại bản ngã, hễ khi bị nói xấu hay chê bai, cải bản ngã của mình sẽ đứng dậy để tự bảo vệ nó, nên con sẽ sinh ra tức giận, khó chịu và nếu cái bản ngã quá cao, con sẽ làm ra những hành động thiếu kiểm soát. Còn khi vượt qua được bản ngã của mình, người khác nói gì, ta nhận thấy nó không là ta, không phải bản ngã của ta. Thì con sẽ không nổi giận hay để tâm nữa.
Nếu hiểu về vô ngã như vậy, tức là con thực chất được tạo thành từ 5 uẩn, và cái suy nghĩ hay quan điểm của con cũng như sở thích của con đều là 5 uẩn kết hợp lại. Ý thức hiện thời của con không phải là linh hồn hay gì hết. Vậy cái đi luân hồi là nghiệp. Khi nó hội tụ đủ điều kiện thì sẽ sinh ra hay mất đi. Cũng như dựa vào nghiệp lực và các điều kiện khác, con sẽ tái sinh vào đâu đó hoặc sau khi chết đi, ngũ uẩn tan rã, sẽ đoạ làm ma hay xuống địa ngục. Con từng thấy ma và hình thái của ma, trước đây con nghĩ luôn tồn tại 1 linh hôn, nhưng khi hiểu như trên, con nghĩ đơn giản là do bản ngã. Khi chết đi không buông được hay thoát được khỏi ngũ uẩn, cái ta nghĩ ta là ai và chấp vào cái hình thái làm người của kiếp sống vừa qua, nên họ xuất hiện trước mặt con với hình thái như vậy. Nhưng xét chung, sau khi chết đi, ngũ uẩn tan rã, và cái thức cũng tan rã, nhưng do nghiệp, việc chấp thủ vào bản ngã và 5 uẩn, khiến nghiệp tiếp tục luân chuyển và đi đến kiếp sống vất vưởng như ma hay ngạ quỷ.
Thưa thầy, con đã suy nghĩ về bản ngã và vô ngã, hôm nay con nổi lên suy nghĩ như trên. 

Trả lời: