Trận động đất tại Myanmar vừa qua đã khiến hàng loạt chùa chiền, tượng Phật bị hư hại, kinh sách thất lạc, đời sống của chư Tăng Ni gặp nhiều khó khăn. Trước những mất mát ấy, nhiều người không khỏi đau xót và hoang mang. Nhưng là người con Phật, chúng ta cần nhìn nhận sự việc này dưới ánh sáng Chánh Pháp.

Thiên tai, xét cho cùng, chỉ là một biểu hiện của vô thường – một chân lý bất biến trong giáo lý Phật giáo. Thế giới này được cấu thành từ bốn đại: đất, nước, gió, lửa. Khi bốn đại biến đổi bất thường, chúng ta gọi đó là thiên tai. Nhưng dù cho núi sập, sông cạn, chùa chiền đổ nát, thì đó cũng chỉ là sự thay đổi của thế giới vật lý, không phải sự hủy diệt của Chánh Pháp.

Đức Phật đã dạy trong “Kinh Tương Ưng Bộ” (Saṁyutta Nikāya 22.99):

“Này các Tỳ-kheo, các uẩn này là vô thường. Những gì vô thường là khổ. Những gì là khổ không phải là ta, không phải là của ta, không phải là tự ngã của ta.”

Những gì thuộc về hình tướng vật chất đều vô thường. Nếu chấp vào chúng mà đau khổ, chúng ta sẽ mãi trầm luân trong luân hồi sinh tử. Nhưng nếu hiểu đúng về bản chất của Phật, Pháp, Tăng, thì chúng ta sẽ thấy rằng dù thiên tai có khốc liệt đến đâu, Tam Bảo vẫn bất hoại, vẫn tồn tại nếu có người hành trì đúng Chánh Pháp.

Khi mặt đất rung chuyển, cuộc sống đang thuyết pháp

Phật không phải là hình tượng vật chất, mà là trí tuệ Giác Ngộ

Khi nhìn thấy tượng Phật bị sụp đổ, nhiều người cảm thấy đau buồn, thậm chí xem đó như một điềm xấu. Nhưng nếu chúng ta quán chiếu đúng đắn, chúng ta sẽ thấy rằng: Phật không phải là một bức tượng bằng xi măng hay bằng gỗ.

Phật là sự giác ngộ, là ánh sáng trí tuệ, là con đường giải thoát mà Ngài đã khai mở. Nếu chúng ta chỉ nhìn Phật qua hình tướng, mà không thực hành theo trí tuệ của Ngài, thì dù có hàng ngàn bức tượng Phật vẫn không giúp chúng ta thoát khổ. Ngược lại, nếu không có một bức tượng nào, nhưng chúng ta sống đúng theo lời dạy của Ngài, thì Phật vẫn hiện hữu trong mỗi người.

Trong “Kinh Đại Bát Niết-bàn” (Mahāparinibbāna Sutta, DN 16), Đức Phật dạy:

“Này Ānanda, đừng nghĩ rằng sau khi Như Lai nhập diệt thì không còn ai dẫn dắt các ngươi nữa. Hãy lấy Chánh Pháp và Giới Luật làm thầy.”

Do đó, dù tượng Phật có bị hủy hoại, nhưng nếu chúng ta vẫn hành trì theo Chánh Pháp, thì Đức Phật vẫn mãi hiện hữu trên thế gian.

Pháp là chân lý bất hoại, không gì có thể hủy diệt

Chúng ta có thể mất kinh sách, mất chùa chiền, nhưng Chánh Pháp thì không thể mất. Pháp không nằm trong những trang giấy, cũng không bị giới hạn bởi ngôn từ. Pháp là chân lý của vũ trụ, là con đường đưa chúng sinh thoát khỏi khổ đau.

Pháp không sinh cũng không diệt, không ai có thể phá hủy nó. Ngay cả khi tất cả kinh điển bị thiêu hủy, nhưng chỉ cần còn một người thực hành đúng con đường Giới – Định – Tuệ, thì Pháp vẫn tồn tại trên thế gian.

Trong “Kinh Pháp Cú” (Dhammapada, câu 277-279):

“Mọi pháp hữu vi đều vô thường. Hãy tinh tấn để giác ngộ chân lý này.”

Cũng như ánh sáng mặt trời không thể bị lấy mất, Pháp cũng không thể bị hủy diệt. Chỉ có một cách duy nhất khiến Pháp biến mất: Đó là khi không còn ai thực hành theo nó nữa.

Tăng là người gìn giữ Pháp, không bị lay chuyển bởi thiên tai

Tăng đoàn không phải là những ngôi chùa, không phải là những y áo bên ngoài. Tăng đoàn là những người tiếp nối sứ mệnh hoằng truyền Chánh Pháp, là những vị xuất gia sống đúng theo lời Phật dạy.

Ngay cả khi không còn ngôi chùa nào, nếu vẫn còn một vị Tỳ-kheo hành trì đúng Giới – Định – Tuệ, thì Tăng đoàn vẫn tồn tại. Do đó, bảo vệ Tam Bảo không phải là chỉ xây lại chùa, mà là hộ trì chư Tăng, giúp họ tiếp tục tu hành, hoằng dương Chánh Pháp.

Trong “Kinh Tăng Chi Bộ” (Aṅguttara Nikāya 4.245), Đức Phật dạy:

“Nếu có một người giữ vững giới luật, sống đúng với Chánh Pháp, thì người ấy chính là ánh sáng soi đường cho nhân loại.”

Chư Tăng có thể trải qua khó khăn sau thiên tai, nhưng nếu họ vẫn kiên trì tu hành, thì đó chính là sự bảo tồn Tam Bảo vững chắc nhất.

Chúng ta phải làm gì để hộ trì Chánh Pháp trong giai đoạn này.

Dưới góc nhìn của Chánh báo và Y báo, thiên tai không chỉ là một hiện tượng tự nhiên

Giữ vững niềm tin, không hoang mang

Người Phật tử chân chính không để thiên tai làm lay chuyển niềm tin của mình. Dù nhìn thấy chùa sập, tượng Phật vỡ, nhưng chúng ta phải hiểu rằng:

Thế giới này vốn vô thường, sự tàn phá là điều tất yếu.

Tam Bảo không phải là vật chất, mà là con đường giải thoát.

Chúng ta phải kiên định với Pháp, không để mất niềm tin.

Hộ trì chư Tăng Ni, giúp duy trì giáo pháp

Bảo vệ Tam Bảo không có nghĩa là chỉ xây lại chùa chiền, mà quan trọng hơn là giúp chư Tăng Ni tiếp tục tu học. Chúng ta có thể:

Cung cấp nhu yếu phẩm để Tăng đoàn có thể tiếp tục hành trì.

Thỉnh cầu chư Tăng giảng dạy Pháp để giữ vững Chánh Pháp.

Hỗ trợ các đạo tràng để mọi người có nơi thực hành.

Tam Bảo chỉ tồn tại khi có người hành trì Pháp. Chúng ta phải tự hỏi:

Ta có giữ giới không?

Ta có thực hành bố thí, từ bi không?

Ta có tinh tấn thiền định không?

Nếu mỗi người đều hành trì đúng, thì dù thiên tai có tàn phá đến đâu, Phật Pháp vẫn còn.

Thiên tai có thể hủy hoại chùa chiền, tượng Phật, kinh sách, nhưng không thể hủy diệt được Phật, Pháp, Tăng – nếu chúng ta còn hành trì đúng Chánh Pháp.

Trong “Kinh Tăng Chi Bộ” (Aṅguttara Nikāya 3.134), Đức Phật dạy:

“Này các Tỳ-kheo, dù Như Lai có xuất hiện hay không, thì chân lý về vô thường, khổ, vô ngã vẫn luôn tồn tại. Như Lai chỉ là người chỉ ra con đường ấy.”

Điều đó có nghĩa là ngay cả khi thế gian trải qua những biến động lớn lao, những quy luật của Chánh Pháp vẫn không hề thay đổi. Dù có bao nhiêu trận động đất, bão lũ, chiến tranh hay suy vong, thì chân lý vẫn là chân lý. Điều quan trọng không phải là bảo vệ những thứ hữu hình, mà là giữ gìn ánh sáng Pháp trong tâm mỗi người.

Học cách chấp nhận vô thường thay vì đau khổ vì mất mát

Chúng ta thường đau xót khi thấy chùa chiền bị tàn phá, tượng Phật bị hủy hoại. Nhưng hãy suy nghĩ kỹ: Nếu chúng ta chỉ tiếc nuối những hình tướng vật chất mà không nỗ lực hành trì Pháp, thì dù có hàng nghìn ngôi chùa còn đó, Tam Bảo vẫn dần biến mất trong lòng người.

Ngược lại, nếu mỗi người vẫn giữ giới, vẫn tinh tấn hành thiền, vẫn sống với tâm từ bi, thì dù không còn ngôi chùa nào, Tam Bảo vẫn rực sáng giữa đời.

Phật không chỉ ở trong chùa, mà ở trong từng hành động của chúng ta

Có những người suốt đời chăm lo xây chùa, nhưng lại không quan tâm đến việc thanh lọc tâm mình. Nếu chùa lớn, nhưng tâm tham sân si cũng lớn, thì Tam Bảo không thực sự hiện hữu trong họ. Ngược lại, nếu một người không có chùa để nương tựa nhưng sống đúng theo lời dạy của Phật, thì Phật vẫn hiện hữu trong họ.

Trong “Kinh Pháp Cú” (Dhammapada, câu 35):

“Tâm dẫn đầu các pháp, tâm làm chủ, tâm tạo tác. Nếu nói hay hành động với tâm ô nhiễm, khổ đau sẽ theo sau như bánh xe lăn theo chân con vật kéo.”

Điều này nhắc nhở chúng ta rằng: Nếu tâm ta còn đầy tham sân, thì dù có ngàn tượng Phật cũng không thể cứu ta. Nhưng nếu tâm ta hướng đến từ bi, trí tuệ và giải thoát, thì Phật vẫn ở ngay đây, dù thế gian này có biến động thế nào đi nữa.

Chánh Pháp sẽ mất đi nếu không ai thực hành nó

Điều đáng sợ không phải là thiên tai phá hủy chùa, mà là chính con người từ bỏ Chánh Pháp. Nếu không còn ai giữ giới, không còn ai hành thiền, không còn ai hoằng truyền Pháp, thì dù chùa có nguy nga tráng lệ đến đâu, Tam Bảo cũng chỉ còn là cái vỏ trống rỗng.

Do đó, giữ gìn Tam Bảo không chỉ là xây lại chùa, mà là giữ vững niềm tin, bảo hộ Tăng đoàn, thực hành Pháp ngay trong đời sống hàng ngày.

Những hiểm họa thiên nhiên không chỉ là sự tàn phá bên ngoài, mà còn là bài học cho chính mỗi chúng ta.

Nếu một ngày nào đó ta mất đi mọi thứ – nhà cửa, tài sản, người thân – liệu ta có giữ vững được niềm tin vào Phật Pháp hay không?

Chúng ta phải hiểu rằng, thiên tai bên ngoài chỉ là một biểu hiện nhỏ của sự vô thường, nhưng mỗi ngày, chúng ta cũng đối diện với những “thiên tai” trong tâm mình: tham lam, sân hận, si mê, sợ hãi. Những cơn động đất của phiền não còn đáng sợ hơn cả những cơn động đất bên ngoài. Nếu không có chánh niệm, không có sự thực hành Pháp, thì dù sống trong một ngôi chùa lớn, tâm ta vẫn bị sụp đổ mỗi ngày.

Nếu mỗi người con Phật đều tự quán chiếu như vậy và thực hành Giới – Định – Tuệ, thì dù thiên tai có tàn phá đến đâu, Chánh Pháp vẫn không bao giờ bị hủy diệt.

Nguyện cho tất cả chúng ta, dù đối diện với bất cứ hiểm họa nào, vẫn giữ vững niềm tin vào Tam Bảo, vẫn thực hành Chánh Pháp mỗi ngày.

Nguyện cho tất cả chúng sinh hiểu rõ chân lý vô thường, không còn bám chấp vào vật chất, mà sống bằng trí tuệ giải thoát.

Nguyện cho Chánh Pháp luôn sáng ngời, không phải nhờ những ngôi chùa nguy nga, mà nhờ vào những người con Phật chân chính, sống và thực hành đúng theo lời dạy của Đức Thế Tôn.