450
Quần thể lăng tẩm nhà Trần ở Đông Triều, Quảng Ninh (Phần 2)
Nhà Trần (1225 - 1400) có hai khu sơn lăng lớn, khu sơn lăng thứ nhất nay thuộc thôn Tam Đường, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, xưa là đất Thái Đường (Tinh Cương) phủ Long Hưng.
Khu sơn lăng thứ hai nay thuộc xã An Sinh và xã Thủy An, huyện Đông Triều tỉnh Quảng Ninh xưa thuộc đất An Sinh (hay Yên Sinh) là nơi tổ tiên nhà Trần đã cư trú trước khi dời xuống định cư ở hạ lưu sông Hồng vùng Long Hưng - Tức Mặc, hay nói cách khác An Sinh chính là quê gốc của nhà Trần, khu sơn lăng này thường được gọi chung là khu lăng tẩm An Sinh.
 |
| Không ảnh lăng tẩm các vua Trần ở Tam Đường. www.google map. |
 |
| Đầu rồng trang trí trên mái kiến trúc phát hiện tại Tam Đường |
Tháng Giêng năm Mậu Thân (1248), vua Trần Thái Tông đổi miếu hiệu Hy Tông thành Thái Tổ (Trần Thái Tổ) và đổi gọi Thọ lăng thành Hy lăng9. Thọ lăng chính là lăng tẩm đầu tiên của nhà Trần được xây dựng ở khu Tam Đường. Sau Thượng hoàng Trần Thừa, lăng của các vua: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông cũng được tiếp tục xây dựng ở đây.
Sau khi hóa Phật, nhục thể của Ngài được các đệ tử hỏa thiêu thu ngọc cốt và xá lỵ. Ngọc cốt10 được đưa về táng vào lăng Quy Đức (Đức lăng) ở Tam Đường; xá lỵ được chia thành nhiều phần và đưa đi tôn trí ở nhiều nơi11, trong đó tại Đức lăng cũng có một tòa tháp để chứa một phần xá lỵ của Ngài. Năm 1318, Tuyên Từ Hoàng thái hậu cũng được hợp táng vào Đức lăng.
 |
| Lá đề lệch trang trí hình rồng. Ảnh: Nguyễn Văn Anh |
 |
| Uyên ương, đất nung, thời Trần |
Các cuộc khai quật thăm dò khảo cổ học ở đây từ thập kỷ 70 của thế kỷ 20 đã tìm thấy nhiều dấu vết kiến trúc và các loại hình di vật. Đáng chú ý, cuộc khai quật năm 1980 ở Phần Cựu, các nhà khảo cổ học đã phát hiện được huyệt mộ dài 6,1m; rộng 4,55m. Mộ được táng theo kiểu trong quan ngoài quách, quách hai lớp, quan tài bằng gỗ cùng nhiều đồ tùy táng khác như đồ gốm, tiền đồng, chuông đồng nhỏ, bình gốm để đựng tro cốt.
Một điểm chung nhận thấy là các dấu vết kiến trúc tìm được đều nằm phía trước (phía Bắc) của các Phần. Tuy nhiên, hiện chưa xác định được chính xác các Phần là lăng của vị vua nào, có nhiều ý kiến cho rằng Phần Bụt chính là Đức lăng với lý giải Bụt chính là Phật và Trần Nhân Tông (là vua Phật nên được gọi là như vậy), đồng thời cấu trúc mặt bằng chung của lăng cũng chưa được xác định.
 |
| Lá đề cân trang trí chim phượng tìm thấy ở Tam Đường |
 |
| Quan tài gỗ ở Cồn Nhãn (Tam Đường) |
 |
 |
| Dấu vết kiến trúc ở Thái lăng. Ảnh: Nguyễn Văn Anh |
Nguyễn Văn Anh
-
6. Phát tích (發迹) có nghĩa là bắt đầu lập được công danh, dựng nên cơ nghiệp. Nhà Trần có được thiên hạ khi đang định cư tại khu vực hạ lưu sông Hồng vùng Long Hưng, Tức Mặc nay thuộc Nam Định, Thái Bình, vì vậy Thái Bình, Nam Định được gọi là đất phát tích của nhà Trần.
9. Đại Việt sử ký toàn thư. Sđd, tr.444 - 445.
10. Ngọc cốt là phần xương cốt còn lại sau khi hỏa thiêu thi thể của cao tăng Phật giáo. Xá lỵ là những hạt nhỏ có dạng viên tròn lấp lánh trông giống ngọc trai hay pha lê được tìm thấy trong tro hỏa táng của một số vị cao tăng Phật giáo.
11. Xá lỵ được tôn trí trong bảo tháp ở Ngọa Vân, Quỳnh Lâm, tháp Tuệ Quang tại chùa Hoa Yên (Quảng Ninh), tháp Báo Thiên, chùa Tư Phúc trong Hoàng cung Thăng Long (Hà Nội); tháp Phổ Minh (Nam Định).
12. Nguyễn Đức Thơm, Nguyễn Ngọc Phát (2008). Di tích khảo cổ học ở Thái Bình. Bảo tàng Thái Bình, tr.80.
TIN, BÀI LIÊN QUAN:
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Dùng lời nói như một cách gieo điều thiện lành
Sách Phật giáo
10:39 02/12/2025
Tác giả Nguyễn Anh Luân vừa giới thiệu đến độc giả bộ sách “Sức mạnh mềm từ lời nói” gồm ba tập, đánh dấu một đóng góp mới cho lĩnh vực nghệ thuật giọng nói - một chủ đề quen thuộc nhưng chứa đựng nhiều chiều sâu văn hóa và tâm lý mà lâu nay ít được khai mở một cách hệ thống.
'Thiền trong cuộc sống' của Trầm Kim Hòa
Sách Phật giáo
18:42 27/11/2025
Sau 15 năm xa xứ, họa sĩ Trầm Kim Hòa mang sự kết hợp 3 trong 1: thiền, thư, họa về Việt Nam, qua triển lãm Thiền trong cuộc sống.
Nghe mưa với “Những chuyến phà qua sông”
Sách Phật giáo
10:58 16/11/2025
Cách đây tầm mấy năm, con có nghe Thầy bảo rằng Thầy đang phác thảo bộ tự truyện.
Trà sư Ngô Thị Thanh Tâm ra sách "80 câu hỏi về Trà"
Sách Phật giáo
08:53 11/11/2025
Cuốn sách “80 câu hỏi về Trà” của Trà sư Ngô Thị Thanh Tâm vừa được giới thiệu đến độc giả như một công trình biên soạn súc tích, hệ thống và chuẩn mực, nhằm cung cấp nền tảng tri thức về trà học hiện đại, đồng thời tôn vinh giá trị văn hóa của trà trong đời sống tinh thần người Việt.
Xem thêm
