Phóng dật là tâm bị ngoại cảnh lôi cuốn. Ai thường bị chi phối bởi bên ngoài quá nhiều mới buông lung phóng dật. Buông lung là tâm lang thang bất định cho nên thấy cái gì bên ngoài thì chạy theo gọi là phóng dật.

Khi chạy theo cái bên ngoài thì thất niệm (bỏ quên thực tại thân tâm, không còn trọn vẹn với chính mình) ràng buộc với đối tượng khổ vui bên ngoài. Khi thất niệm không còn biết mình thì mất tỉnh giác. Như vậy có 2 thái độ sống:

1. Sống buông lung phóng dật đưa đến thất niệm mất tỉnh giác.

2. Sống tinh tấn- thường trở về với thực tại- đưa đến chánh niệm tỉnh giác.

Đệ nhất pháp của Phật là Tâm Không Phóng Dật

Phóng dật là tâm hướng về quá khứ, tương lai hoặc hướng ra bên ngoài nên mới rơi vào thế giới ảo, đánh mất thực tại. Vì vậy chỉ cần thường biết, thận trọng, chú tâm, quan sát thân tâm trong mọi sinh hoạt đời sống thì sẽ không buông lung phóng dật nữa.

Chỉ cần thấu hiểu những sự thật sau đây là đủ yếu tố sống thiền:

. Vô minh và Minh.

. Không tham ưu và Không dính mắc.

. Luân hồi sinh tử và Tịch tịnh Niết Bàn.

. Tập Đế và Đạo Đế - Khổ Đế và Diệt Đế.

. Thế giới Tập Khởi và Thế giới đoạn diệt.

. Phóng dật và tinh tấn.

. Thất niệm và chánh niệm.

. Mê muội và tỉnh giác.