Thứ tư, 27/08/2025, 17:32 PM

Suy nghiệm từ lời Kinh: Thuốc đã sẵn rồi...

Thiện Tuệ

“Như Lai như vị lương y, biết bệnh mà chỉ thuốc, còn uống hay không, không phải lỗi của lương y. Lại như người dẫn đường rất tốt, chỉ dẫn đường tốt cho người, nhưng nghe rồi mà không đi, thì không phải lỗi của người dẫn đường”. (Kinh Di giáo, HT.Thích Trí Quang dịch)

Suy nghiệm từ lời Kinh: Thuốc đã sẵn rồi... 1

Đọc lời dạy ấy, ta thấy Đức Phật đã khéo dùng hình ảnh rất đời thường để khẳng định chân lý tu học: thầy có thể chỉ đường, có thể cho thuốc, nhưng việc đi hay không đi, uống hay không uống, cuối cùng vẫn là nơi chính mình.

Con người vốn đầy dẫy khổ đau, phiền não, chẳng khác nào bệnh nhân mang trong mình những căn bệnh tiềm ẩn. Đức Phật như một vị y sĩ đại tài, không chỉ chẩn đoán chính xác mà còn cho đúng phương thuốc: đó là giới, định, tuệ.

Ngài cũng như người dẫn đường đã từng đi qua bao nẻo sinh tử, nay chỉ cho ta con đường an ổn, thoát khỏi khổ lụy. Nhưng Ngài không thể uống thuốc thay ta, cũng chẳng thể bước đi thay ta. Ở chỗ này, lời Kinh nhấn mạnh đến yếu tố tự lực - chính ta phải thực hành, chuyển hóa và quyết định vận mệnh của mình.

Trong đời sống hôm nay, nhiều người tìm đến đạo Phật, tìm đến những lời dạy cao quý như một cách chữa lành tâm hồn. Nhưng không ít khi ta dừng lại ở chỗ nghe, hiểu, thậm chí bàn luận rất hay, mà chưa bao giờ đem vào thực hành. Chúng ta như bệnh nhân cầm đơn thuốc quý trong tay nhưng không uống, như kẻ đứng trước ngã ba đường, nghe người dẫn đường chỉ lối sáng mà vẫn quay về con đường cũ đầy lầm lạc. Kết quả tất yếu: bệnh chẳng lành, lạc lối vẫn hoàn lạc lối.

Lời Kinh còn giúp ta ý thức về sự công bằng của nhân quả. Nếu ta lười nhác, buông lung, khư khư giữ thói quen cũ, thì không thể trách thầy, trách pháp, hay trách Phật. Trách nhiệm cứu lấy mình trước tiên là của chính mình. Đây chính là tinh thần “tự thắp đuốc lên mà đi” - cốt lõi của Kinh Di giáo. Đức Phật để lại chánh pháp như ngọn đuốc sáng, nhưng ai muốn ra khỏi bóng tối thì phải tự tay cầm lấy, soi rọi và bước đi.

Đặt trong bối cảnh xã hội hôm nay, lời dạy ấy cũng có tính thời sự. Ta có vô vàn “lương y” và “người dẫn đường” - đó là tri thức, khoa học, kinh nghiệm, thậm chí là những tấm gương sáng trong đời sống. Nhưng liệu ta có đủ can đảm để nghe và làm theo?

Một bác sĩ khuyên bỏ thuốc lá, bỏ rượu bia, ta gật đầu cho có, rồi đâu lại vào đấy. Một nhà giáo dục khuyên học trò rèn luyện nhân cách, học trò nghe xong, về vẫn chìm trong vô số cám dỗ. Một vị thầy khuyên tu tập, học trò ngồi nghe rơi nước mắt, nhưng bước ra cổng chùa lại thả trôi theo thói quen cũ. Trong tất cả những trường hợp ấy, lỗi không phải ở người thầy, mà ở sự thiếu quyết tâm của người học trò.

Vậy, điều lời Kinh mời gọi chúng ta chính là thái độ chủ động. Nghe lời dạy đã quý, hiểu được ý nghĩa lại càng quý, nhưng phải thực hành mới là chìa khóa để chuyển hóa. Người bệnh muốn khỏi thì phải uống thuốc, phải kiêng khem. Người đi đường muốn đến nơi thì phải xắn tay áo, bước chân. Người tu học muốn hết khổ thì phải dấn thân thực hành: giữ giới, nuôi dưỡng chánh niệm, quán chiếu, chuyển hóa. Không thể kỳ vọng có một phép màu đến từ bên ngoài.

Cuối cùng, lời dạy của Đức Phật nhắc ta một điều căn cốt: biết ơn thầy, biết ơn pháp, nhưng đồng thời phải chịu trách nhiệm về chính mình. Đức Phật không bao giờ đặt chúng ta trong tâm thế lệ thuộc, mà luôn khích lệ sự tự do và tự chủ. Đó cũng là tinh thần nhân bản sâu sắc nhất của Phật giáo.

Khi hiểu như vậy, ta sẽ không còn trách móc ai khi đời mình vấp ngã, cũng không còn chờ đợi một “cứu cánh” nào từ bên ngoài. Ta học cách uống lấy “phương thuốc” mình đã được trao, học cách đi trên “con đường” đã được chỉ. Và chính trong từng bước chân tỉnh thức ấy, ta đang thực sự sống với di huấn của Như Lai - vị lương y tối thượng, người dẫn đường vĩ đại, mà cũng là tấm gương để ta tự làm thầy của chính mình.

CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT

Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.

STK: 117 002 777 568

Ngân hàng Công thương Việt Nam

(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)

Dành cho bạn

8 bộ kinh Phật thường tụng và ý nghĩa cơ bản của từng bộ

Phật thuyết A Di Đà Kinh

Kinh sám hối lỗi lầm qua lời dạy cho Tôn giả Xá Lợi Phất

Nội dung kinh Bát Phật Danh Hiệu

Đoạn kinh văn đức Phật tán thán ngài Địa Tạng

Sự xuất hiện của kinh Đại Thừa

Kinh nghĩ như thế nào?

Kinh A Nan vấn Phật sự cát hung

Kinh A hàm chính hạnh

Kinh thực tập ái ngữ

Nhìn thấy tánh Phật Dược Sư trong mỗi người

Lời Phật dạy

19:00 19/11/2025

Mỗi lần 30 tháng 9 âm lịch về, khi tiếng chuông chùa ngân vang trong không khí se lạnh cuối thu, tôi lại nhớ đến hình ảnh Đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai - bậc Tối Thắng Y Vương với nguyện lực chữa lành không chỉ bệnh tật của thân, mà còn những đớn đau âm thầm của tâm.