450
Tại sao ta phải cần đến Thiền sư?
Trên lý thuyết tổng quát thì hành giả nào cũng có thể tự đọc kinh sách hay tìm đến lắng nghe, vấn đạo với các thầy bạn. Nhưng trong kinh nghiệm tu chứng thì hành giả Tuệ Quán, đặc biệt là người sơ cơ, phải luôn cần đến sự hỗ trợ của thiền sư trong nhiều trường hợp:
Rất nhiều hành giả cứ tưởng lầm đối tượng Danh Sắc của Tuệ Quán là cảnh hiện tại, nhưng thật ra nó chỉ là quá khứ gần mà thôi. Và điều ngộ nhận thứ hai là nhiều lúc người ta nhầm lẫn giữa hồi ức về chuyện cũ với chánh niệm sinh động trong từng giây phút hiện tại. Thiền sư phải luôn cảnh giác họ điều này. Bởi nếu không khéo thì công phu Tuệ Quán chỉ là hành trình hồi tưởng.
Trong trường hợp hành giả thiếu chánh niệm, không kịp ghi nhận trong các tiểu oai nghi thì thiền sư phải dạy họ điều chỉnh các tư thế sinh hoạt về tốc độ hay hình thức, để lúc nào hành giả cũng có thể ghi nhận được.
Thiền sư là người kịp thời phát hiện những ngộ nhận của hành giả và giúp đương sự điều chỉnh. Người tu tập một mình thì không được cơ hội này.
Rất nhiều hành giả khi tu không thầy dễ lầm tưởng cứ ngồi yên là tu, đi chậm từng bước là tu, sinh hoạt trong tốc độ chậm là tu trong khi họ không ngờ rằng mình đã thất niệm từ lâu lắm rồi. Đây chính là lý do vì sao có nhiều người tuy là sơ cơ nhưng có thể ngồi rất lâu, nhìn như là họ đang thiền tọa, nhưng kỳ thực là họ đang thất niệm, ngồi và nghĩ đủ chuyện tốt xấu buồn vui không khác một người đang xem phim nên có thể kéo dài 2-3 giờ đồng hồ là chuyện thường.
Hầu như chỉ có thiền sư mới có thể giúp ta lưu tâm đến sự quân bình giữa Niệm và Tuệ, Cần và Định để giúp thăng bằng nội tâm. Chánh niệm thì khỏi phải nói, chỉ có thiếu chớ không bao giờ dư. Riêng từng thứ trong hai cặp vừa nói trên thì rất dễ dàng trồi sụt bất chừng. Những khi đó, hành giả không cách chi ghi nhận Danh Sắc được.
Người hành thiền nên hành như lý tác ý như thế nào?
Tín nhiều dễ sanh Hỷ ái; Trí nhiều dễ sanh Ngã mạn, Tham và Phóng dật; Cần nhiều thì dễ sanh Hối, Định nhiều dễ sanh Hôn Thụy…Đây chỉ là kinh nghiệm thường thấy chớ không phải nguyên tắc chung. Người tu một mình rất khó mà phát hiện ra những vấn đề này để điều chỉnh.
- Khi tu tập không có thầy thì hành giả khó có được những bước đi tiến bộ, cứ dậm chân tại chỗ, loay hoay với những vấn đề của bản thân. Nếu có được chút tiến bộ nào thì rất dễ dừng lại ở đó, không đi xa hơn nữa. Khi có thầy hướng dẫn thì lúc ta thụt lùi có người kéo lên, lúc ta tiến bộ có người khích lệ và tìm cách đẩy về phía trước.
Những điều Thiền sư quan tâm ở hành giả:
- Thiền sinh có tinh tấn không.
- Có đúng là thiền sinh đang sống với chánh niệm hay chỉ là hồi tưởng.
- Thiền sinh có tu đúng với hướng dẫn của thiền sư không.
- Chánh niệm và tỉnh giác của hành giả có liên tục không.
- Việc hành giả trình pháp có đúng là vậy hay do nôn nóng rồi dùng kiến thức đọc sách suy diễn tự cho mình đã đến Tuệ này hoặc Tuệ kia.
- Thiền sư phải luôn để ý đến từng câu trình pháp của thiền sinh để qua đó giúp họ đi tới, nếu họ đang tiến bộ và giúp họ điều chỉnh nếu họ đang thụt lùi.
Kiến thức giáo lý và 5 Quyền của mỗi người không giống nhau. Có người cái gì cũng biết nhưng thường xuyên thất niệm. Có người ngồi mấy giờ đồng hồ nhưng chỉ có Định mà không có Niệm. Có người mọi tư thế sinh hoạt đều đúng mức hành giả nhưng cả 5 Quyền đều vắng mặt, mà thay vào đó là 5 Triền.
Tất cả những vấn đề này thường chỉ được giải quyết khi ta có được thầy bạn tốt. Còn không thì mất cả đời vẫn không được gì.
Trích “Kinh Nghiệm Tuệ Quán”.
Dịch giả: Sư Giác Nguyên
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Tại sao ta phải cần đến Thiền sư?
Phật giáo thường thức
10:00 22/12/2025
Trên lý thuyết tổng quát thì hành giả nào cũng có thể tự đọc kinh sách hay tìm đến lắng nghe, vấn đạo với các thầy bạn. Nhưng trong kinh nghiệm tu chứng thì hành giả Tuệ Quán, đặc biệt là người sơ cơ, phải luôn cần đến sự hỗ trợ của thiền sư trong nhiều trường hợp:
Tinh thần bất an từ đâu?
Phật giáo thường thức
09:00 22/12/2025
Chúng ta đang sống trong thời đại hỗn loạn, căng thẳng và vội vàng, làm cho tinh thần con người luôn bất an; cho nên hiểu được và làm thế nào để kiểm soát tinh thần bất an là điều rất quan trọng.
Hiểu vận mệnh để mở ra cánh cửa nhìn sâu vào duyên nghiệp
Phật giáo thường thức
09:00 22/12/2025
Con người không sợ những biến cố, điều ta thực sự sợ là sự bất lực trước biến cố. Khi không biết mình đang đứng ở đâu trong dòng nhân quả, ta dễ vội vàng gán nhãn mọi điều là may rủi, là số phận bất công, là nghiệt ngã của tạo hóa.
Càng giận càng thua
Phật giáo thường thức
08:15 22/12/2025
Trong giáo lý đạo Phật, câu nói "càng giận càng thua" không chỉ là một lời khuyên đạo đức thông thường, mà là một sự thật sâu sắc được giảng dạy dựa trên Luật Nhân Quả (Kamma) và Bản chất của Tâm (Citta).
Xem thêm
