450
Tấm gặp Bụt và Phật trong lòng nhân dân Việt Nam
Nguyễn Thành Công
Cổ tích Tấm Cám thuộc hạng kinh điển trong văn học dân gian Việt Nam, vốn quý trong kho tàng văn học dân tộc và tâm hồn, văn hóa người Việt, đi vào giảng đường học đường, sân khấu, điện ảnh, các công trình nghiên cứu…
>>Phật tử có thể đọc thêm loạt bài về Lời Phật dạy
Cổ tích ấy có giá trị về ngôn ngữ, nghệ thuật, nhân văn và không chỉ có thế, sức tồn tại mãnh liệt và sự hấp dẫn của mạch ngầm đạo lý chảy sâu bên trong cốt truyện và diễn mạch tình tiết truyện đem đến vị trí đặc biệt cho truyện, các nhân vật, các tầng ngôn ngữ…Trong cổ tích ấy, nhân vật chính diện - trung tâm, Tấm, có những lần được gặp Bụt - Phật.
Trong đời sống bất công bị đọa đày bởi gia đình bi kịch mẹ ghẻ, người em cay độc, tâm hồn Tấm vẫn sáng trong nhân bản. Theo mạch truyện, khi cùng người em, Cám, đi bắt cá, bao nhiêu cá đều bị em lấy hết, Tấm khóc và Bụt xuất hiện, hiền từ, thấu hiểu, khuyên Tấm mang chú cá bống sót lại về nuôi.
Cổ tích ấy có giá trị về ngôn ngữ, nghệ thuật, nhân văn và không chỉ có thế, sức tồn tại mãnh liệt và sự hấp dẫn của mạch ngầm đạo lý chảy sâu bên trong cốt truyện và diễn mạch tình tiết truyện đem đến vị trí đặc biệt cho truyện, các nhân vật, các tầng ngôn ngữ…Ảnh minh họa
Khi Bống bị bắt giết, Tấm khóc và Bụt lại xuất hiện, khuyên Tấm mang xương cá Bống chôn dưới chân giường.
Khi Vua mở hội làng, Tấm phải cắm cúi với sàng thóc ngổn ngang, và khóc, Bụt xuất hiện chỉ cách nhờ đàn sẻ giúp. Và khi xong việc, muốn đi dự hội nhưng ngại ngần trang phục, Bụt kêu đào chân giường lấy hủ đựng xương Bống lên, quần áo đẹp đủ đầy…
Bố cục, tình tiết, tầm độ cao trào tính bi tính kịch, mỗi khi sự cùng khổ, bế tắc xuất hiện với tiếng khóc của cô Tấm, sự mầu nhiệm hiển bày với sự ứng hiện của Bụt và bài toán khó được tháo gỡ nhẹ nhàng. Bụt trở nên chỗ dựa tinh thần, sức mạnh che chở, bù đắp hơi ấm tình thân ruột thịt và những thiếu thốn trong đời sống của Tấm, hóa giải chiêu thức đày đọa bạc ác của mẹ con Cám. Bụt trở nên “nhân vật” đẹp đẽ, thánh thiện, mạnh mẽ, nhân vật chính diện của chính diện trong cổ tích Tấm Cám. Bụt tạo nên phông chân thiện mỹ cho dẫn mạch truyện phản ánh đời sống một xã hội Việt thời xa xôi lắm …
Và, Phật giáo có vị trí như thế trong đời sống tâm hồn người Việt, từ thuở xa xôi du nhập và dần dần có vị trí trong tâm hồn đời sống mọi mặt của Việt Nam mà cổ tích hay cổ tích Tấm Cám chỉ là một ví dụ.
Phật giáo có vị trí như thế trong đời sống tâm hồn người Việt, từ thuở xa xôi du nhập và dần dần có vị trí trong tâm hồn đời sống mọi mặt của Việt Nam mà cổ tích hay cổ tích Tấm Cám chỉ là một ví dụ.
Trong đời sống thường nhật của cư dân Việt, không chỉ bậc tu sĩ Phật giáo hay Phật tử, đồng bào khi hữu sự, hiểm nguy, cùng khốn, bế tắc trong phạm vi số phận cá nhân hay cộng đồng hay quốc gia, đều kêu như Tấm đã kêu, Bụt. Và Bụt trở thành sức mạnh ẩn tàng giúp nhân dân hóa giải độ khó của bài toán cuộc sống, như Tấm đã hóa giải, nhờ Bụt.
Trong dòng người hàng ngày hàng đêm nhẹ chân thành kính dâng hương của thiền ở mọi chốn thiêng trên dải đất hình chữ S, trên núi cao, làng xa, ngoại ô thành phố hay ở hòn đảo nhỏ nào đó trên biển Đông, Vịnh Thái Lan; trên một cù lao xanh mát ở vùng châu thổ Cửu Long hay rừng Đông Bắc, đều hướng đến Phật và kêu tiếng kêu như cô Tấm ngày xưa đã làm và linh nghiệm. Đấy là cách hiểu nôm na gần gũi vị trí của Phật trong lòng nhân dân Việt Nam. Không nhất thiết phải thông qua các khảo cứu khoa học hoành tráng đầy biệt ngữ dẫn liệu và phân tích phức tạp mới thấy được vai trò và sự tồn tại của Bụt - Phật trong nhân dân.
Sự có mặt thiêng liêng ấy, như trong cổ tích Tấm Cám, là một hằng định.
Và, không chỉ trong cổ tích.
CÙNG NHAU XIỂN DƯƠNG ĐẠO PHẬT
Tuân theo truyền thống Phật giáo, chúng tôi cung cấp tài liệu giáo dục Phật giáo phi lợi nhuận. Khả năng duy trì và mở rộng dự án của chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bạn. Nếu thấy tài liệu của chúng tôi hữu ích, hãy cân nhắc quyên góp một lần hoặc hàng tháng.
STK: 117 002 777 568
Ngân hàng Công thương Việt Nam
(Nội dung: Họ tên + tài thí Xiển dương Đạo Pháp)
TIN LIÊN QUAN
Dành cho bạn
Hạnh nguyện độ tha rạng ngời của Đức Phật A Di Đà
Góc nhìn Phật tử
11:35 14/12/2024
Hướng về ngày 17/11 AL, ngày vía kỷ niệm Ngài, là khi những điều thiêng liêng cao cả nhất được tôn vinh, là cơ hội hy hữu để ta hướng tâm về hình ảnh đức Phật, hướng về hình ảnh của một bậc xuất trần thượng sĩ và tam thiên đại thiên thế giới của Ngài.
Tập điều chỉnh chính mình khi phát hiện mình bất ổn
Góc nhìn Phật tử
08:54 03/12/2024
Này bạn, khi tâm trạng rơi vào trạng thái bất ổn, uể oải, hoặc cảm giác như năng lượng tích cực trong ta đã cạn kiệt, việc đầu tiên cần làm là ý thức rõ ràng về tình trạng của mình.
Tôi tin nhân quả
Góc nhìn Phật tử
13:57 02/12/2024
Từ ngày tôi biết đến Phật pháp, câu kinh dạy về nhân quả: “Muốn biết cái nhân trước, hãy nhìn sự thụ hưởng ở hiện tại. Muốn biết cái quả sau, hãy nhìn việc làm hôm nay” luôn khắc sâu trong tâm trí tôi.
Truyện ngắn: Hương từ chữ bay ra…
Góc nhìn Phật tử
11:17 02/12/2024
Mẹ về hưu sau mấy chục năm lăn lộn với nghề. Ngày đi làm cuối cùng để chia tay đồng nghiệp, mẹ mang về một bó hoa nhỏ và mấy tấm bằng khen đạt giải thưởng báo chí toàn quốc trong nhiều năm.
Xem thêm
