Tản mạn sau mùa Vu lan

Tuy nhiên, tháng Bảy năm nay trời tạnh ráo, quang đãng, gió nồm nam thổi nhẹ, mưa giông giảm hẳn, thỉnh thoảng mới có mưa mây ướt áo vào chiều tối, tạo nên một không khí an lành, ấm áp cho mùa Vu-lan báo hiếu.

Quê tôi thuộc vùng sâu xa của tỉnh Vĩnh Long, dân chúng sống chủ yếu bằng nông nghiệp. Về tín ngưỡng, đa số đều theo đạo Phật và thờ cúng ông bà cho nên không khí báo hiếu bắt đầu khởi lên ngay từ ngày mồng một tháng Bảy. Cách làm khá đa dạng, nhiều người ăn chay trọn tháng, nhiều đoàn nam nữ Phật tử đến các chùa trong vùng cúng bái, nguyện cầu. Nhiều người sắm sửa cơm canh, chè xôi cúng tế tại nhà, mời vài người hàng xóm và Tăng Ni đến tham dự, hành lễ.

Những người khá giả thì tổ chức trai tăng tại nhà hoặc tại chùa để báo hiếu, nguyện cầu cha mẹ được vãng sanh Tịnh độ; đóng góp tiền bạc, gạo thóc và các loại thực phẩm khô cho các đoàn từ thiện xã hội hoặc các cơ sở thờ tự để bố thí dân nghèo.

“Nguyện đem công đức nầy,

Rải đều khắp tất cả,

Đệ tử và chúng sinh,

Đều trọn thành Phật đạo”.

Chị Ba Vân ở xóm tôi thuộc hộ nghèo, chị lãnh quà từ đầu tháng đến ngày rằm khoảng cả trăm ký gạo, cả chục thùng mì gói cùng rất nhiều thứ như nước tương, đường, bột ngọt... đủ sống thời gian vài tháng.

Việc buôn bán ở chợ cũng nhộn nhịp hẳn lên. Ngoài các loại hàng hóa phục vụ cho việc cúng cô hồn, xá tội vong nhân theo tín ngưỡng dân gian, các mặt hàng rau củ quả, các loại nấm, tàu hủ, nước tương chai, tương hột, chao, mì căn, phổ ky, thực phẩm công nghiệp chế biến... được bán nhiều hơn trước.

Chị Huyền, một trong hàng chục người bán tàu hủ, ngày thường chị bán chừng vài chục miếng là nhiều, còn lúc nầy tăng lên đáng kể, có ngày chị bán được trên trăm miếng. Cơ sở chế biến tàu hủ Bắc Ninh sản xuất không kịp. Một số sư cô còn bán cả những món ăn được chế biến sẵn cho bà con mua về ăn liền không phải nấu nướng. Các quán ăn, nhà hàng chay... thực khách ra vô tấp nập, có ngày không đủ bàn ngồi. Một số đầu bếp chuyên nghiệp còn nhận nấu cỗ chay cung cấp tận nhà cho các gia đình Phật tử.

Cao điểm là từ ngày mười ba, mười bốn, chợ Trà Ôn người đi như chợ Tết, chen chân không lọt. Con đường từ đầu đến cuối chợ vốn đã nhỏ nay càng hẹp hơn, chật cứng do bạn hàng lấn chiếm lòng đường bán đủ loại hàng hóa và do nhiều người thiếu ý thức chạy xe vào chợ rồi ngồi trên xe trả giá mua hàng dù ở hai đầu chợ đều có bãi giữ xe. Mặt hàng được mua nhiều nhất là chè xôi, kiểm, bánh cúng bánh cấp, bánh tét bánh it, trái cây các loại. Hoa tươi là mặt hàng bán đắt thứ hai, từ những loại bình thường đến những loại cao cấp.

Chỗ nào cũng thấy người mua bu quanh không thấy cả người bán; cửa hàng của chị Bảy Gẩm phải mướn thêm người phụ mới bán kịp. Về mặt bằng giá cả thì đa số đều nhích lên chút đỉnh, nhất là nấm rơm và các loại hoa cao cấp, giá khá cao nhưng vẫn không đủ bán. Có người phê phán bạn hàng thừa cơ chặt chém nhưng thiết nghĩ, cầu vượt cung nên mới vậy, đó là lẽ đương nhiên, nên hoan hỷ chứ không nên cố chấp.

Ở các chùa, Phật tử và bổn đạo đến làm công quả khá đông, phối hợp cùng Tăng Ni quét dọn, làm vệ sinh, trang trí từ trong chùa ra đến ngoài sân, ngoài cổng và gói bánh tét, bánh ít từ ngày mười ba. Ngày mười bốn thì chuẩn bị lương thực, thực phẩm để khuya hôm sau nấu nướng. Hồi xưa, bổn đạo thường cúng chùa bằng đèn nhang và nông sản thực phẩm, có gì cúng nấy chứ ít cúng tiền. Việc nầy đôi khi bất tiện vì có loại thừa mứa xài không hết nhưng có loại lại thiếu, không có dùng; cho nên sau nầy người ta thường cúng tiền để nhà chùa tùy nghi sử dụng theo nhu cầu.

Lễ Vu-lan chính thức được tổ chức vào ngày rằm, chiều tối mười bốn chỉ có thời kinh Hồng danh Sám hối cho Phật tử và bổn đạo phát lồ sám hối trước mười phương chư Phật về những lỗi lầm, sai trái của mình trong thời gian qua và hứa sẽ chừa bỏ, không tái phạm.

Sáng ngày rằm, tôi cùng anh Sáu Nguyên đi viếng chùa Phước Hậu và về dự lễ tại chùa Phật Quang. Đây là hai ngôi của cổ ở quê tôi, là nơi tu hành và hoằng dương đạo pháp của Tổ Thích Khánh Anh, Hòa thượng Thích Thiện Hoa, là lò đào tạo Tăng Ni từ những năm 30-40 của thế kỷ trước, trong số đó có những vị cao tăng như Hòa thượng Thích Thanh Từ, Hòa thượng Thích Phước Hảo...

Cả hai nơi đều treo đèn kết hoa, cờ phướn rợp trời tung bay trước gió. Phật tử và tín đồ tham dự rất đông, già trẻ gái trai, sang hèn nghèo giàu đủ cả, quần áo đủ màu đủ kiểu nhưng thành kính trang nghiêm, không thấy lố lăng, kệch cỡm. Xe ô-tô, xe máy đậu thành hàng dài ngoài lề đường. Trước giờ khai lễ, bên trong nhà tổ và chánh điện khói nhang nghi ngút, người lễ lạy đứng thành nhiều hàng dài, tiếng chuông ngân nga không dứt. Khoảng 10 giờ, chuông trống Bát-nhã nổi lên vang rền trên chánh điện báo hiệu buổi lễ bắt đầu.

Do chánh điện nhỏ mà Phật tử và tín đồ lại quá đông nên không đủ chỗ hành lễ, họ phải đứng tràn ra ngoài hành lang và cả ngoài sân thành tâm cầu nguyện. Phật tại tâm, dù ở nơi đâu, hễ có lòng tưởng Phật là có Phật tại nơi đó chứ không nhất thiết phải đứng, quì trong phòng, trước ảnh tượng Phật mới trang nghiêm, thành kính.

Sau buổi lễ là bữa tiệc chay. Hầu hết các món ăn đều bình thường giản dị được chế biến từ những món “cây nhà lá vườn” và những “đầu bếp nghiệp dư” trong Phật tử và tín đồ. Món đắt nhất là kiểm, món chè thập cẩm gồm đủ loại nông sản như nước cốt dừa khô, nước dừa tươi, cơm dừa cứng cạy, đậu phọng, tàu hủ, khoai lang, khoai môn, mướp, phổ ky, nấm mèo và cả bông trang rắc lên mặt. Nhìn chung các món ăn đều thơm ngon, tinh khiết nhưng cái ngon nhất ở đây là sự thể hiện tinh thần mộ đạo, trọng Phật kính Tăng, tinh thần Ba-la-mật, tứ vô lượng tâm và lòng hiếu thảo của mọi người. Tất cả hợp thành chất liệu gắn kết mọi người với nhau tạo nên khối năng lượng khổng lồ trong việc xây dựng cuộc sống đẹp đạo tốt đời.

Tôi ra về mà nghe tâm hồn lâng lâng phơi phới.

Nguồn: Tạp chí Văn hoá Phật giáo