Thiền có thể chữa bệnh không?

Mọi người ngày nay không hiểu đúng về việc hành thiền. Họ thực hành với suy nghĩ rằng thiền sẽ mang lại hạnh phúc, nhưng khi họ không trải nghiệm được hạnh phúc như mong đợi, họ càng trở nên thất vọng hơn.

Họ đến thiền với hy vọng rằng việc ngồi thiền sẽ mang lại hạnh phúc, khao khát hạnh phúc đó. Đó là lý do tại sao khi mọi người đến trung tâm thiền, tôi luôn hỏi họ, "Tại sao bạn đến để thực hành?" Tôi hỏi về động lực của họ - mục đích của họ khi đến thiền là gì? Hầu hết họ không đến để thực sự hiểu Giáo Pháp; họ đến vì họ đau khổ và nghĩ rằng thiền sẽ mang lại hạnh phúc.

Đúng là hành thiền có thể phần nào giúp giải tỏa đau khổ. Có lần, một nhóm người Đài Loan đến một trung tâm thiền ở Myanmar để thực hành. Sau khi họ rời đi, một người trong số họ đã viết một cuốn sách bằng tiếng Trung có tựa đề “Thiền Chữa Bệnh". Những người đọc cuốn sách đó đến trung tâm với suy nghĩ rằng thiền định ở đó sẽ chữa khỏi bệnh. Họ đến với mục đích chữa lành.

Sau khi thực hành khoảng sáu tháng, họ bị đau đầu, và tình trạng của họ ngày càng xấu đi. Một thiền sinh, lạc lõng và bối rối, cuối cùng đã đến với chúng tôi.

Vì sao có người ngồi thiền không thấy bình an?

Khi tôi nói chuyện với anh ấy, rõ ràng là thái độ của anh ấy đối với thiền là sai lầm - anh ấy thực hành chỉ vì đọc cuốn sách đó và muốn chữa khỏi bệnh. Tất cả họ đều nghĩ rằng họ đau khổ hơn vì thiền khi nhận ra rằng những căn bệnh mới đã xuất hiện mà trước đây họ không có. Cả nhóm đều bị đau đầu. Chỉ sau khi chúng tôi điều chỉnh thái độ và động cơ của họ, và giúp họ bắt đầu lại việc thực hành đúng cách, mọi thứ mới được cải thiện. Trước đó, họ chỉ tập trung vào ý tưởng rằng thiền sẽ giúp chữa khỏi bệnh.

Cơ thể này được duy trì bởi bốn yếu tố: kamma (hành động trong quá khứ), citta (tâm), utu (khí hậu) và ahara (dinh dưỡng). Trong số này, thiền chủ yếu làm giảm các bệnh do tâm gây ra - các bệnh như bệnh tim hoặc trào ngược axit dạ dày có thể được cải thiện nhanh chóng. Nhưng bệnh tật do nghiệp gây ra có thể không biến mất. Bạn cũng phải điều chỉnh khí hậu (utu) và dinh dưỡng (ahara).

Nghiệp cũng có thể cải thiện bởi vì thông qua hành thiền và làm việc thiện, các điều kiện vật chất do nghiệp và tâm chi phối có thể được cải thiện. Nhưng không phải mọi thứ đều có thể sửa chữa được. Nếu nghiệp quá khứ quá nặng nề, nó có thể không thay đổi.

Nếu bạn thực hành thiền với lòng tham - hy vọng chữa khỏi bệnh hoặc thỏa mãn ham muốn thì bạn đã sai rồi. Điều tồi tệ hơn là khi bạn thực hành với lòng tham và không đạt được điều mình muốn, lòng tham đó sẽ biến thành sự tức giận, dẫn đến thất vọng. Một số người thậm chí còn ngừng thiền hoàn toàn vì oán giận.

Khi ngài Thiền sư Shwe Oo Min Sayadawgyi còn tại thế, tôi đã từng gặp một trong những học trò của Ngài. Anh ta đã hoàn thành chương trình Dhammacariya, nhưng sau đó đã hoàn tục và chuyển sang kinh doanh kim hoàn. Anh thực hành pháp niệm ân đức Phật (Buddhānussati) với mong muốn phát triển công việc kinh doanh của mình. Anh tụng niệm một cách chân thành và siêng năng, nhưng không hề nỗ lực cho việc cải thiện việc kinh doanh thực tế, bắt kịp xu hướng hoặc đổi mới. Anh hoàn toàn dựa vào niệm Phật với suy nghĩ rằng thực hành như thế sẽ giúp phát tài. Vì chỉ mãi tụng niệm, công việc của anh sa sút đến mức phải đóng cửa. Sau đó, anh ấy đến than phiền với Shwe Oo Min Sayadawgyi, thậm chí còn nghi ngờ Đức Phật.

Lúc đó, tôi vừa mới xuất gia. Ngài thiền sư yêu cầu tôi giải thích, nên tôi đã nói với anh ấy những gì tôi vừa giải thích - rằng an định tâm chỉ là một phần của việc hành thiền. Niệm Phật mang lại sự tĩnh lặng cho tâm trí, nhưng thành công trong kinh doanh không chỉ phụ thuộc vào điều đó. Một tâm trí tĩnh lặng dẫn đến trí tuệ, giúp bạn thấy được những gì cần làm và cách thực hiện đó là cách kinh doanh được cải thiện. Anh ấy đã không hội đủ tất cả các điều kiện cần thiết. Thực hành niệm ân đức Phật có thể mang lại sự bình an cho tâm, nhưng thành công trong kinh doanh đòi hỏi nhiều hơn thế.

Vì cách tiếp cận sai lầm của mình, anh ấy thậm chí còn phát triển những quan điểm sai lầm về Đức Phật. Khi mọi việc không diễn ra như mong đợi, niềm tin của mọi người có thể bị bóp méo. Đó là lý do tại sao thiền không chỉ là làm tâm lắng dịu đó chỉ là một phần của thiền thôi. Sau đó, bạn phải làm những gì cần làm và đáp ứng các điều kiện cần thiết.

Mong đợi kết quả là bản chất của lòng tham; làm cho tròn đủ các nhân duyên là bản chất của trí tuệ. Nhiều người không hiểu nguyên tắc này, nên hành theo suy nghĩ chủ quan rồi thất bại. Kết quả là tâm không yên, nghi ngờ càng lúc càng sanh khởi. Nếu hành thiền đúng, thì chánh niệm, định, và trí tuệ dần tăng trưởng tâm an tịnh, bình an. Rồi từ đó, ta sẽ biết phải làm gì và làm như thế nào.

Bài pháp cho thiền sinh Miến Điện tại trung tâm thiền Dhamma Vijja, Yangon ngày 05/08/2025.