>>Phật tử có thể đọc loạt bài về chùa Việt

Năm Kỷ Dậu 1789, Hoà thượng Đức Tạng (hiệu Liễu Minh, đời thứ 37 thuộc dòng Lâm Tế Chánh Tông), quê ở Phú Yên, hành đạo ở Thuận Hoá, đã vượt đường xa vào đến Ma Nương thôn (Đắc Nhơn ngày nay), lập thảo am tu hành, hoá độ chúng sinh. Rồi dần dà chùa được hình thành với dáng vóc đơn sơ mộc mạc, được đặt tên là Thiền Lâm.

Theo dòng lịch sử truyền thừa cho thấy, sau Tổ khai sơn Liễu Minh, chùa đã đón nhận một bậc danh tăng là Thiền sư Hải Bình, hiệu Bảo Tạng, thuộc thế hệ 40 của dòng Thiền Lâm Tế. Tổ sư Hải Bình là vị tăng thứ 7 chính thức thừa kế ngôi vị trù trì, và cũng chính Ngài đã cho tái thiết đại trùng tu ngôi cổ tự này lần thứ nhất vào năm 1854. Ngoài việc trùng tu ra, Tổ Hải Bình còn khai sơn một số chùa ở các nơi như: chùa Linh Sơn ở núi Cà Đú – Ninh Thuận, chùa Trà Cang - Ninh Thuận, chùa Linh Sơn ở Vĩnh Hảo – Bình Thuận, chùa Cổ Thạch ở Tuy Phong – Bình Thuận, và ngay cả chùa Bửu Long, Châu Viên và Ngọc Tuyền trên núi Kỳ Vân ở phía Nam vùng biển Long Hải, Bà Rịa – Vũng Tàu...

Ban đầu, chùa cất quay mặt về hướng đông, đến thời Tây Sơn, chùa được xây cất bằng gạch ngói quay mặt về hướng Nam cho tới ngày nay.

Chùa có chuông đồng được đúc từ năm thứ 7 đời vua Gia Long (1807) với đường kính 0,4 mét, cao gần 1 mét, nặng đến vài trăm ký. Sau, chùa được vua Bảo Đại ghé thăm, đảnh lễ bái Phật, rồi ban tấm biển “Sắc tứ Thiền Lâm Tự”.

Trước sân chùa, hiện còn hai cây bồ đề cổ thụ, bóng râm tỏa mát cả một sân rộng lớn, có tuổi đời cũng xấp xỉ tuổi của chốn giá lam thanh tịnh này.

Về sau, Hòa thượng Thích Huyền Tân, được Thầy Tổ Thích Trí Thắng trịch cử về làm trụ trì, đã trùng kiến chùa vào năm 1959, và trùng tu nhiều lần khác.

Thầy Tổ Huyền Tân là bậc thức giả danh tiếng, giới đức thanh nghiêm, từng giữ chức vụ Giám viện Phật Học Liễu Quán từ năm 1968 - 1973. Các vị Hòa thượng Thích Đỗng Quán, Hòa thượng Tuyên Luật Sư Thích Đỗng Minh, Hoa thượng Thích Đỗng Hải... chính là những đệ tử xuất chúng của ngài Huyền Tân, đóng góp rất lớn vào công cuộc hoằng dương chánh pháp của Phật giáo nước nhà nói chung, và vùng đất Phan Rang- Ninh Thuận nói riêng…

Vị trụ trì hiện nay là Hòa thượng Thích Đỗng Hoằng đã cho trùng tu ngôi chùa từ nhiều năm qua, kiến thiết và bảo tồn song song với nhau, vẫn giữ được sự hài hòa của cổ kim mới cũ. Trong khuôn viên chùa còn có tháp của chư Tổ Liêu Minh Đức Tạng, và Tổ Huyền Tân...

Nghe kể, vào những năm 1970 của thế kỷ trước, kinh tế đất nước khó khăn, dân tình đói kém, Mẹ tôi đã từng theo các Ni Sư ở Nha Trang vào thăm chùa, yết kiến Hòa thượng Đỗng Hải (tự Hạnh Chí, húy Thị Đà, đời thứ 42, thừa kế Tổ đình từ năm 1979 đến năm 1982) nhiều lần. Hòa thượng rất sính thi văn, nên rất trọng văn nghệ sĩ. Và, Mẹ tôi đã được Hòa thượng dành riêng cho một góc thanh tịnh, ngồi nhìn ra cửa sổ để nữ sĩ làm... thơ Đạo. Đất của chùa rất rộng lớn, nhưng hồi đó xung quanh chỉ thấy trồng "cao lương" (bo bo) để chống đói. Nay thì đã khác nhiều rồi, những miếng đất trồng bo bo, ngô khoai, sắn chuối... bây giờ đã được thay thế bằng đài Quán Thế Âm, Miếu Tiêu Diện, khóm hoa chậu kiểng, tạo nên một cảnh giới trang nghiêm, ngập tràn hương sắc an lạc.

Tổ đình Sắc Tứ Thiền Lâm được xem như là cổ tự đầu tiên có mặt tại vùng đất Ninh Thuận. Cửa chùa luôn rộng mở đón thập phương bá tánh vào vãng cảnh, chiêm bái và đảnh lễ Tam Bảo.