Vĩnh biệt người nghệ sĩ phật tử Út Bạch Lan

Thế rồi  tôi cũng đến với  nghệ sĩ Út Bạch Lan (từ đây xin được gọi bằng cụm từ thân thiết mà lúc sinh thời hai cô cháu thường sử dụng: Cô Út, hoặc Út) trong ngày tang lễ đầu tiên tại chùa Ấn Quang chiều tối nay  5/11/2016.  

Có điều, trong giây phút bàng hoàng chưa qua khỏi con số thời gian 24 giờ, kể từ khi nhận những cú điện thoại báo hung tin, người viết vẫn không nghỉ rằng cô Út lại ra đi nhanh như thế. Nhanh vì cô Út ra đi tuy trong cơn bệnh nhưng rất tự tại, ung dung, không có biều hiện đau đớn nặng nề như thường tình nhân thế. Người viết nói với em Phương Hạnh rằng chắc có lẽ Út đã trả hết nợ trần, không còn luyến lưu gì, kể cả bệnh duyên ngắn ngủi! 

Với pháp danh Giác Nhã, đó là kỷ niệm của những tháng ngày cô Út  và CLB Cổ nhạc cải lương Phật giáo Tp.HCM chính thức hoạt động, trong đó có người viết, gầy dựng nền móng ban đầu, Giác Nhã của cô Út và Giác Đạo của tôi đều có khở nguyên tốt đẹp bởi những tâm nguyện trong sáng ban đầu ấy từ những vị  thầy đến với  mình và được tôn sư một cách chánh đáng.

Cho đến bây giờ, khi cô Út đã mãn duyên trần thế, ra đi phủi sạch ân nợ trần duyên, tôi mới giật mình thấy rằng những vị thầy kiểu ấy hãy còn nhiều, cũng làm văn nghệ, cũng quay phim, làm chương trình mà khi được hỏi mục đích thì chưa bao giờ có câu trả lời. Những hoạt động như thế, kiểu như thế thiếu tâm nguyện trong sáng cho nên không nhận được sự ủng hộ của giới hoạt động nghệ thuật, trong đó có cô Út và người viết.

Cho nên người ta phài dùng tới thứ vũ khí trần đời: Đồng tiền! (kiểu như  sòng phẳng cát sê) và đương nhiên hình tường một vị xuất gia cũng được tận dụng tối đa để...thu phục ! Khi cúi lại trước hương linh của cô Út tối nay, tôi  chỉ mong Út  buông một tiếng: “Thành ơi! Đừng làm.” như ngày nào cô cháu thường thỏ thẻ trước  những biến tướng văn nghệ như thế. Chơi vơi và cô đơn quá!
Sinh thời cô Út rất  cung kính và  nhỏ nhẹ với tất cả, thế nhưng khi gặp  phải những chướng duyên khó đỡ, dù đó là nhân vật nào, cô Út vẫn một mực bày tỏ quan điểm để có  những quyết định chính xác, dù phài khai tử luôn mối quan hệ đó. Có những vị  thầy, khi cao trào văn nghệ Phật giáo đang lên, cũng xoắn tay bước vào và ngang nhiên có những hành xử không đứng mực, cô Út  cũng không vì “bổn phận một người phật tử” mà cúi đầu vâng lời, để rồi phá nát hết thành quả của tập thể, của chính tâm nguyện trong sáng của mình.

Những thành quả của cô cháu đều đầy ắp kỷ niệm qua các băng cassette “Ca cổ  Phật giáo” (từ 1 cho đến 6) và những vở cải lương tiên phong được quay dưới dạng video “Thái Tử A Xà Thế’, Thoát Vòng Tục Lụy”, Chuyện Hai Quả cân”, “Mục Liên Tìm Mẹ”.v..v..và gần đây nhất là vở “Chuyện Tình Liên Hoa Hòa Thượng”.

Với cô Út còn một chi tiết  quan trọng nữa mà các vở cải lương nói về cuộc đời đức Phật Thích Ca ồ ạt được nhiều “Sọạn giả Phật giáo” tự bỏ tiền túi ra viết và thực hiện, kể cà một vài bộ phim cùng chủ chủ đề cũng được hồ hởi cho ra đời vội vã và gượng ép vừa qua, chứng tỏ quan điển của cô Út, bác Mười Út Trà Ôn và thầy Đồng Bổn hoàn toàn  có cơ sở. Đó còn là thái độ trân trọng đúng mực đối với vị Phật Bổ Sư mà mình đang khuôn phò lý tưởng. Thời gian đó, cô Út và cô Sáu Châu có dư sức, khả năng để thực hiện  các công trình đó, nhưng tất cả đều đồng thanh nhận định “Cuộc đời đức Phật Thích ca quá vĩ đại, nếu có làm nghệ thuật phài làm bằng phim ảnh và tuyệt đời hội đủ  tất cà các yếu tố; làm nửa vời thì chẳng những không thành công, gây tồn hại thanh danh mà còn xúc phạm  công hạnh của vị Bổn sư đáng kính, tội sẽ vô vàn  bất luận.

Là một tác giả thường trực khi ấy, bây giờ nghỉ lạ người viết rất mang ơn lời dạy quý báu ấy của thầy Đồng Bổ, cô Út và Bác Mười Út Trà Ôn, chứ không phài lúc đó  không có ai “biết” viết tường đại loại như  những kẻ thời cơ lầm tưởng. Nhìn lại thực tế bây giờ sẽ là câu trả lời hùng hồn nhất.

Cô út đã nằm xuống và ra đi rồi. Chỉ còn biết thầm nguyện cầu cho cô  được an lạc nơi miền tịnh thổ, còn lại đây quá trời những chướng duyên  má có lẽ khi ra đi rồi Út vẫn không nguội đau đáu. Ở nơi xa đó,  có lẽ Út đang mỉm cười vì trút hết gánh nặng lo toan cho nhân thế. Còn lại đây tôi chỉ biết vịn vào những hoài niệm ấy mà tiếp tục cuộc hành trình trong âm thầm lặng lẽ. Nếu không dám tự sánh với các công hạnh của chư Tổ sư hay các hành giả niêm mật thì cũng  phần nào đó đồng cảm với câu thơ của Huyền Giác rằng “ Thường độc hành thường độc bộ/ Đạt giả đồng dư Niết Bàn lộ/ Điệu cổ thần thanh phong tự cao/ mạo tụy cố`t cang nhơn bất cố”. Ngày xưa từng đọc câu thơ náy cho cô Út nghe và cô rất thích.

Đứng trước kim quan của cô Út, chợt trong tiềm thức người viết kêu lên  “cô Út ! Người nghệ sĩ Phật giáo” mà mình trân trọng nhất so với vô vàn người tự xưng, cũng tương tự như soạn giả Phật giáo. Chua xót làm sao. Người viết chỉ gọi có mỗi mình cô Út là người nghệ sĩ Phật giáo đúng nghĩa.

Hãy cùng nhau quán xét trong tư lương, sẽ dễ dàng bắt gặp cô Út trong ấy, trong mỗi ý niệm tốt lành, của một  tấm lòng chơn thiện mà có lẽ rồi đây chúng ta sẽ khó khăn mới tìm thấy lại được.

Mong hương linh cô Út thành thơi, phù hộ cho người viết được tiếp tục chân cứng đá mềm. Vì như Út từng tin tưởng  “Lâu nay Thành vẫn vậy”. Đó cũng là lời phó chúc  nuôi sống lý tưởng người viết cho đến tận hôm nay.

Dương Kinh Thành